भांगरभूंय | प्रतिनिधी
भाशा बदलत आसता. बदलत रावप हो भाशेचो स्थायीभाव. उतरां येतात वतात. शब्द – ब्रह्मांडांत उतरां येतात, कांय तेंप थिरावतात, नाचतात, खेळटात, आनाळ्यो गुनाळ्यो करतात, वरतेपणरय गाजयतात आनी अकस्मात नाच्च जातात. गुप्त आऩी लुप्त जातात.
हालींच्या काळांत वापरांत आऩी घोळणुकेंत नाशिल्ल्या कांय उतरांची केन्नाय याद जाता. झेंडफकांड हें अशेंच एक उतर. झेंडफकांड म्हळ्यार फकांड. मूर्ख. झेंडफकांड ह्या उतराक लागींचीं पर्यायी समानार्थी उतरां येवजलीं.
अरवळ, अबरगत, अजागळ, अवचिन्न, बोमो, झेंपो, लोलो, पिसांट, पिसाय. हीं सगळीं उतरां म्हाका खूब आवडटात. भयरुप, भदर, धनर, व्होनें, घोळयो, रत्न, झोड, जघांट, कांबळीफुज्यांव, होळो, बोंडो, बोंडेर, मालूक, हणभर, सवंग, सॅम्पल, टणटणमारी, मालूक, सवंग, नसांव, होळो…. खूब आसात उतरां हे वळेरेंत. कांबळीफुज्यांव हें झेंडफकांड ह्या उतराक बरेंच लागीं. भिजूड, डरपोक, भित्रो ह्या अर्थाचें. फुज्य म्हळ्यार पसार जावप, पळप. हें उतर मूळ लॅटीन आनी पोर्तुगीज भाशेंतलें. पळपी, कापास्दाद नाशिल्लो ह्या अर्थान कांबळीफुज्यांव.
म्हज्या मेजार इंग्लीश, हिंदी आऩी मराठी समांतर कोश (थिसॉरस) दवरल्यात. लेखकान, पत्रकारान शब्दकोश, ज्ञानकोश आनी हे समांतर कोश हाता कडेन दवरूंक जाय. अचूक बरयतलो जाल्यार हीं साधनां जाय. कोंकणीक समांतर कोशाची तान आसा. लेखकांक, विद्यार्थ्यांक, अभ्यासकांक मात तो वापरूपाची तान जाय.
कोंकणींत डिक्शनरी ऑफ युसेज जाय. वापरा संदर्भांतलो कोश. जातूंत स्पश्टता दिवपी देखी आसतल्यो, भाशा गोंदळा विणें कशी वापरप तें. देखीक – चली म्हळ्यार धूव जावं येता वा चली म्हळ्यार इंग्लीशींत डॉटर जावं येता.
उच्चार दाखोवपी आनी स्पश्ट करपी देखी तातूंत येवंक जाय. देखीक –
चार हें उतर पळेयात.
चार (च्यार) भुरगे आयले. चौग जाण.
पणसाची चार गोरवांनी खाली. हांगा चार म्हळ्यार पणसाची भितल्ली साल.
इल्लेंशें चार ताटलेर आशिल्लें. कावळ्यान चोंच मारून व्हेलें.
हांगा चार म्हळ्यार एक रानफळ. चार ह्या उतराचे विशेशण, लिंग, उच्चार हे सभाव लेगीत विस्कटावन सांगूंक जाय. वापर दाखोवंक जाय.
आनीक एक देख दितां.
तुवें कर (टॅक्स) भरलो.
आज तय. फाल्यां चवथ. परां पंचम. मागीर कर.
हें काम कर.
कर म्हळ्यार टॅक्स हातूंत ‘क’ चो उच्चार वेगळो जाता. धांपते, उक्ते उच्चार हांचीय अर्थावणी हांगां दिवची पडटली.
वापरा विशींच्या ह्या कोशांत साहित्यीक अणकार आनी तकनीकी अणकार करतना जो उतरांचो, वाक्यरचनेचो पेंच उप्रासता तातूंतल्यो काय ज्वलंत देखी दिवन स्पश्टता दिवं येता.
वेळ हें उतर घेवन चुको टाळपी खूब गजाली शिकोवं येतात.
वेळे वयल्यो घुलो. दर्यावेळ. उच्चार – वॅळ. स्त्रीलिंगी.
वेळार कार्यावळ करची. (वेळेर न्हय. ही चडशे जाण करतात ती चूक)
मंत्री आनी ताची बायल आयिल्ली.
हें वाक्य आनीक बरे तरेन बरोवं येता. मंत्री आऩी ताची घरकान्न आयिल्ली. बायल म्हळ्यार अस्तुरी आनी घऱकान्न अशे दोन अर्थ आसात.
लोकांक कोंकणी पसून पयस करपाक? जगलोक उलयतना संवादांत तुजें आरोग्य कशें आसा गो? अशें विचारता. भलायकी कशी आसा गो? अशें विचारिना. म्हाका आरोग्य उतर आवडटा. आयकतल्याकूय कळटा. सोंपेपणी. म्हाका आवडुपाचो आनी कोंकणीबाबाक नावडुपाचो प्रस्नूच ना.
वापरासंदर्भांतल्या कोशांत परत परत जावपी चुको मांडू येतात.
कोंकणींत वाक्यप्रचार खूब घोळटात. सगळे वाक्यप्रचार शब्दकोशांत मेळटलेच अशें ना. आसलेय जाल्यार ताचो उपेग कसो जातलो हाचें स्पश्टीकरण आनी वापर कोशांत दिवपाची गरज आसा. देखीक – कायलोळ्यो करप. कायलोळ्यो म्हळ्यार पातळ पोळे कशे हो एक अर्थ जालो. कायलोळ्यो करप म्हळ्यार सरळ सांगिनासतना बिनबुडाच्यो, उखलाप्यो, अभ्यास-पूर्व जापो दिवप. देख- पूल केन्ना जातलो अशें विचारतकच आमदारान कायलोळ्यो केल्यो. तोपी घालप (पयशे मागून घेवन दिवप ना आनी फटोवप, नागोवप), कातर मारप (वयले पयशे खावप), जीव खावप (त्रास करप) अशे शेंकड्यांनी वाक्प्रचार आसात.
हालींसराक खूब जाण बरयतना, येवजता तें उतर पेटोवन दितात. ताचो अर्थ एक तर भलतोच जाता वा अर्थूच लागना. दिसाळ्यांनी, नेमाळ्यांनी हें सदांच घडत आसता. बरोवपी स्वता संपादित करिना आनी डेस्कार संपादन घडना. संपादकान, अर्थ लागना तीं संदिग्ध वाक्यां आनी चुकीचें उतर बदलून योग्य दुरूस्ती करूंक जाय.
एकेकदां आमचे तकलेंत आशिल्लें उतर लेख बरयतना वा साहित्यकृती रचतना सांपडना. पूण त्या उतराक लागींचें उतर खबर आसल्यार कोश चाळून तें मेळोवं येता. कोश वापरपाची, चाळपाची, अभ्यासपाची ही संवय, संस्कृती आंगवळणी पडची पडटली.
उत्सवी कार्यावळी खूब जातात. पूण एकॅडेमीक वातावरणाचो वेव्हारीक पांवड्यार संचार, प्रसार करपाक तें समजून घेवन आयोजकांनी स्वता पयलीं त्या गंभीर बौध्दीक वातावरणांत खोल बुडचें पडटलें. कोंकणीक वयर काडपाक ह्या कामाक चरांटून वेंग मारपाची गरज आसा. थिसॉरस, वापरासंदर्भांतलो कोश आनी वाक्यप्रचार कोश हे ते तीन प्रकल्प. कामाक लागुया?
मुकेश थळी
फोंडें
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
