भांगरभूंय | प्रतिनिधी
‘लॉकडावन काळातलें साहित्य’ ह्या विशयाचेर कोंकणींत चर्चा जावं येता. ह्या लॉकडावन काळांत दामोदर मावजो हांची ‘जीव दिवं कांय च्या मारूं?’ ही कादंबरी आयली. उदय भेंब्रे हांची ‘व्हडलें घर’, प्रकाश पर्येंकार हांची ‘पुरण’ ह्यो कादंबरी प्रकाशीत जाल्यो. प्रकाश पाडगांवकार हांचेय सम्राट अशोकाचेर महाकाव्य आयलें. ह्याच काळांत डॉ. तानाजी हळर्णकार हांणीय 10 नव्यो कथा बरयल्यो. तानाजीबाब एक शिक्षक, प्रशासक, कुशळ संघटक, मार्गदर्शक आनी शिस्तप्रिय व्यक्ती. तांचो पिंड हो गंभीर चिंतनशील निबंदकाराचो.
भावार्थ प्रकाशनान 2021 वर्सा ‘जुगलबंदी’ हो सर्गेस्त डॉ. तानाजी हळर्णकार हांचो मनोविश्लेशणीय कोंकणी कथासंग्रह उजवाडायलो. कोरोनाचो लॉकडावन, घरा भायले सगळे वेव्हार बंद जाल्ले. ह्याच काळांत तानाजीबाबाचो ताळो बशिल्लो देखून फोना वयलो संपर्क बंद जाल्लो. अशा वेळार तांणी ह्यो कथा बरयल्यो. भायल्यान अभिव्यक्तीची घुस्पट जातकीर भितरल्यान सृजनाक कोमरी फुट्टा हो अणभव सुखद आसलो अशें तानाजीबाब म्हणटात.
‘जुगलबंदी’ ह्या कथा झेल्यांत 10 कथा आस्पावल्यात. ह्यो धावूय कथा दीर्घ कथा प्रकारांत मोडटात. ह्या कथांचें एक वेगळेपण म्हणल्यार त्यो सगळ्योच व्यक्त जायनात. ह्या कथांतल्या दोन वळीं मदलो गॅप खूब कितें सांगता. इंग्लीश उतरांचो वापर लेखकान कांय कथांनी केला. ते ते कथेची गरज वळखून अशा उतरांचो वापर जाला. लेखकाची भास ही घटना, वातावरण, पात्रां हांचे कडेन एकरूप जाल्ली पळोवंक मेळटा. लेखकाचो पिंडूच वैचारीक देखुनूच लेखकाच्या चिंतनशील व्यक्तिमत्वाचो आविश्कार ह्या कथासंग्रहांतल्या दरेक कथेंत जाता.
‘तुज्या कुसव्यातलें मगे हांव?’ ही ह्या संग्रहांतली पयली कथा. दोन पिळग्यां मदलो, दोन विचारां मदलो संघर्श हे कथेंत आयला. अपघाती संबंदांतल्यान प्रमिलाच्या कुसव्यांत जल्माक आयिल्लें निशा. वांट्याक आयिल्ली नसाय, तिरस्कार, पक्षपाती वागणूक, घरच्यां कडल्यान बहिश्कृत जीण जगपाचो मेळिल्लो स्त्राप घेवन निशा जगताले. स्वातंत्र्या उपरांत समाजीक वेवस्थेंत जाल्लो बदल, नवे विचार, आचार, नवे पिळगे मदीं जाल्ले वैचारीक परिवर्तन आमकां सतीशाच्या रुपान हे कथेंत पळोवपाक मेळटा. निशाक आसा तशें स्विकारून सतीश ताची जीण बदलतानाच समाजाक नवी दिका दाखयता. स्वातंत्र्य, मानवता, न्याय, समता, हक्क हाची जाणविकाय करून दितनाच आत्मभानाचीय जाणीव जाल्ली नवी पिळगी हे कथेंत दिश्टी पडटा.
बायलांक खूबशे फावटी मन मारून जगचें पडटा. तांच्या मनाची घुस्मट उतरांनी व्यक्त करपाक जायना. ‘या मगो तिगांय?’ हे कथेंत एके आवयचें मन व्यक्त जाला. निमाणे कडेन जाल्ले सकारात्मक मन परिवर्तन हे एका बायलेच्या, आवयच्या मनाचो दिश्टावो घडयता. वेगळ्याच अनपेक्षीत परिणामांतल्यान ही कथा सोंपता. (कांय सुरू जाता?)
अमर्याद परावलंबन हो एक मानसीक रोग. तो मनशाक निश्क्रियच करिना तर ताचो स्वता वयलो विश्वासूय नश्ट करता. आदार घेवपांत कांयच वायट ना पूण टोटल डिपॅन्डसी घातक, ती मनशाक दुबळो करता असो संदेश दिवपी तांची ‘काड भार’ ही कथा. अशा ह्या कथांनी स्वता लेखक दिसता.
ह्या संग्रहांत लॉकडावन – पांच ह्या माथाळ्या खाला पांच कथा आसात. लॉकडावना वेळार जाल्ले नाकेबंदींत सांपडिल्लो लोक, पयसावल्लीं नातीं, तांची जगपाची धडपड, मानसीक खच्चीकरण, भावनीक घुस्मटमार हांचें मार्मीक वर्णन ह्या कथांनी आयलां.
निबंदा वरी कथांच्याय माध्यमांतल्यान लेखक आमकां उपदेश करता, जागरूक करता. मनोरंजन हो तांच्या कथेचो हेत नासून जिणेदर्शन घडोवपी, नवी दिका दाखोवपी तांची कथा आसा. दरेक लेखकाची एक स्वतंत्र शैली आसता. हे शैलींतल्यानूच लेखकाचें व्यक्तिमत्व साकार जाता. अशे भासशैलीचो विचार करताना निवेदन शैलीचेंय म्हत्व दिसून येता. निवेदन हो कथेचो एक म्हत्वाचो घटक. तांच्या निवेदनांत लेगीत तांच्या भितरलो उपदेशक तकली वयर काडिल्लो दिश्टी पडटा.
ह्या कथांनी आयिल्ले निवेदन प्रभावी आसा. कथेंतलीं पात्रां, प्रसंग हांचेर केल्ले भाश्य नीत सांगपी, बोध दिवपी आसा. मनोविश्लेशण हो ह्या कथांचो अविभाज्य भाग. एखाद्रो प्रसंग, पात्र, घटना अशा कथेच्या भायल्या आंगांक जास्त म्हत्व दिनासतना मनशाच्या अंतरंगाचो प्रभावीपणान वेध घेवपी तांच्यो कथा आसात.
जुगलबंदी
बरोवपी : तानाजी हळर्णकार
उजवाडावपी : भावार्थ प्रकाशन (2011)
पानां : 139, मोल : 250 रुपया
सोनाली फड्टे चोडणकार
7709030482
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
