भांगरभूंय | प्रतिनिधी
आमचो देश हो ‘कृषीप्रधान देश’ म्हूण आमी जाणात. पूण, हांगा घडटल्या कांय घडणुकांचेर नदर मारीत जाल्यार आमी आतां ल्हवू ल्हवू ‘भावना प्रधान’ जावपाक लागल्यात, असो दुबाव मारता. सबंद देश नासत पूण निदान आमच्या राज्याची, गोंयची ते दिकेन वाटचाल सुरू जाल्या हें मात स्पश्ट जाणवपाक लागलां. हरशीय म्हूण आमी खुब्ब ‘भावनीक’ समाज. रस्त्या कुशीच्या फातराक तिबो लावन ताचो देव करपी हांगचो भौस. झाडाचीं वांकडीं तिकडीं मुळां आमकां गणपती कसो दिसता आनी तातूंत ‘भावना’ जुळिल्ल्यान आदींच अशीर आशिल्ल्या महामार्गार आमी देवस्थान उबारतात. आसूं, जो मेरेन आपली भावना कोणाक मारक थारना तो मेरेन ती जपपाक काय हरकत ना. दरेकल्यान आपल्यो ‘भावना’ जपच्यो, पोसच्यो आनी मुखार व्हरच्यो. तेच भशेन हेरांच्याय भावनांचो आदर करचो. ‘आपली ती भावना आनी दुसऱ्याची तीं मूर्खपणां!’ असो विचार बाळगुवप योग्य न्हय.
हे सगळे म्हणटनाच, ‘भावना’ कितली म्हत्वाची? खंयचे परिस्थितींत भावनेक म्हत्व दिवप? हें कळप गरजेचें. परिस्थिती पळोवन, वेव्हारीक जावन विचार करप काय भावनेच्या भरांत व्हांवन कॅरकॅरेसांव करप… हाचेर प्रगतशील समाजान गांभीर्यान विचार करपाक जाय. नेमके हांगाच आमच्यो भावना कांय गजालींक प्राथमीकताय दितना चुकतात. आज कितलेशेच गंभीर विशय दिसपट्टे जिणेंत उप्रासतात. पूण आमी त्या विशयां कडेन भावनीक जावन पळयत ना. आनी कांय कडेन भावना घुसोवन बरी चलपी गजाल बंद करून वडयतात. मनोरंजनाच्या मळार तर हें चडूच जाता.
राजकीय मुद्दयां कडेन राजकीय दृश्टीकोन दवरपाक जाय, वेव्हारीक गजाली कडेन वेव्हारीक नदरेन पळोवपाक जाय तशेंच जंय ‘भावना’ म्हत्वाची थंयच भावनीक जावपाक जाय. आनी हे जातले जाल्यार ह्या तिनूय गजालींचें स्पश्ट वर्गीकरण आपल्या मनांत करपाक जाय. ना जाल्यार विशय खंयचे खंयूय पावता आनी सुटावो जायना वा आमकां लुकसाण करता. ‘म्हादय’ चे बाबतींत अशेंच जालें. विशय ताणत गेलो आनी आतां तो सगळो घुस्पा-गोंदळ जावन उरला. आग्वाद जेली भायर घाल्लें रेस्टॉरंट अशेंच भावनेक बळी पडलें आनी बरी ‘वेव्हारीक’ संद आमी वगडायली.
वाडटे रस्तो अपघात
नव्या वर्साचे सुरवेक 52 दिसांनी 49 जाग्यांनी रस्तो अपघातांत आपलो जीव वगडायलो अशी बातमी वाचुनूच काळजांत धडकी भरपाची. समाज माध्यमांचेर आनी दिसाळ्यांचेर येवपी त्या अपघातांचे फोटो पळयल्यार रस्त्यार आनी नाकाच वचपाक अशें दिसता. कितलो गंभीर मुद्दो हो. पूण हांगा आमच्यो भावना न्हिदतात. जस्ट अनादर ‘न्यूज’ अशें म्हणून आमी हाचेर आडनदर करतात. गुरुनाथबाब केळेकार ह्या स्वातंत्र्य सैनिकान आपलें पुराय जिवीत मार्ग सुरक्षे खातीर ओंपलें. मार्ग घेवन जगलो तो मनीस. पूण स्वातंत्र्य सैनिकांचो पुळको आशिल्ल्या कितल्या जाणांक दिसला आपणें तो विचार मुखार करचो म्हूण? मार्ग सुरक्षा तर पयसुल्ली गजाल. रस्त्यार वागणें कशें आसचें हाचेर तरी हें कोण जागृताय करतात? आमचे खातीर ती भावनीक गजाल न्हय. आपली सुरक्षा आपणें पळोवची अशी आमची भुमिका.
अस्मितायेचेर संकट (Identity crisis)
गोंयकारांची वळख संकटांत आयल्या, आमी रोखडेच आयडॅण्टीटी क्रायसिसांत सांपडपाचें आसात अशें म्हणल्यार वाचकांक विश्वास बसचो ना. पूण ही वस्तुस्थिती. अस्मितायेच्या मुद्द्याचेर आमच्यो भावना जाग्यो जायनात. पर्यावरणशास्त्रांत ‘इकॉलॉजिकल इन्वेजन’ म्हणून एक संकल्पना आसा. हे संकल्पने प्रमाण, एखादी भायली प्रजाती खंयच्याय थळाव्या वातावरणांत प्रवेश करता आनी थळाव्या प्रजातीचेर शेक गाजयता. आंकड्याच्या कोंतान आनी शक्तीन ही भायली प्रजाती बळिश्ट जाल्ल्यान थळावी प्रजाती आंखुडटा. आनी प्रतिकार करूंक जाय नाशिल्ल्यान आपल्याच वातावरणांत शेणटा. ना नापयत जाता. अशेंच आमच्या समाजांत जावपाक लागला. परप्रांतियांचें गोंयांत जावपी स्थलांतरण आमी आडावंक शकनात. पूण त्या वांगडा भायल्यो परंपरा, रिती, भास आमच्या समाजांत वाडपाक लागल्यात. आमकां कळ नासताना आमचे थळावे संस्कृतायेंत भेसळ जावंक लागल्या. आमी चवथ मनयतालें. पूण ‘हांगचा राजा, थंयचा राजा’ ही गजाल नाशिल्ली. शिव जयंती मनोवपांत कांयच हरकत ना. पूण शिव जयंती मनयतना गोंयचें महाराष्ट्रीकरण जावपाक लागलां ही हुस्क्याची गजाल. आमचो क्रिस्तांव समाज आदींच अल्पसंख्यांक. तातूंत तो परदेशांत स्थलांतरीत जावपाचें प्रमाण खूब. असल्यांनी तो अती अल्पसंख्यांक जावन नाच्च जातलो म्हणपाचो हुस्को आसा. जगन्नाथ रथ यात्रा, छट पुजा सारकिल्ले उत्सव गोंयांत सामके सामान्यशे जाल्यात. आमचे पारंपारीक नाच, वेशभुशा फकत सांस्कृतीक महोत्सवां पुरते उरल्यात. आमच्या शेणत वचपी वळखीचे वा अस्तित्वाचें कोणाक पडिल्ले ना. आमची ‘वळख’ आमच्या ‘भावने’ कडेन जुळना हो हुस्को.
पुर्तुगेजांनी नासधूस केल्ल्या धर्मीक थळांची सरकार पुनर्बांदणी करता म्हणल्यार आमी उमेदी. त्या वेळार आमच्यो ‘भावना’ खोशी जातात. पूण दिसपट्टे येरादारीचो मार्ग फोंडकुलांनी भरला, ताचेर अपघात जावन कोणाचोय बळी वचूंक शकता थंय ‘भावना’ हें काम आपलें न्ही अशें म्हणटा.
‘भावना’ कित्याचेर आसची, कितली आसची हे नियमांनी बांदूंक जायना. आनी कोण तशें बांदूय शकना. हो दरेकल्याचो खाजगी विशय. भौशीक जिणेंत मात ह्या भावनांचेर अंकुश दवरपाक जाय. खंयूय भावना घुसोवन मुद्दो तापोवन अर्थ ना. ‘प्रॅक्टिकल’ विचार जावंक जाय. प्रागतीक आनी पुरोगामी समाजांत भावनांच्या आदाराचेर भुमिका मांडल्यो आनी हट्ट घेवन बसले जाल्यार आमी खंयची प्रगती जोडटलें? ही भुमिका मांडटना हांव ‘भावना’ चें मोल कमी करिना. भावना आसा म्हणून आमचो समाज टिकून उरला. ना जाल्यार यादवी पातळपाची! परिस्थिती प्रमाण मुद्दे हाताळप गरजेचें आनी तीच एखाद्या
समाजाची सामुदायीक कळाशी. आमच्या कोंकणी समाजाक ती लाबची हीच हें बरोवपा फाटली भावना.
पुरुशोत्तम वेर्लेकार
99239 32634
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
