फुटबॉल खेळांत गितेचो दिश्टावो

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

भगवद् गितेचो अभ्यास करचे परस तूं जर फुटबॉल खेळशीत जाल्यार तुका परमात्मो बेगीन पावतलो, हो उपदेस भारताचे एक म्हान सुपूत स्वामी विवेकानंद हांणी एका भलायकेन दुबळो दिसपी भुरग्याक एकदां केल्लो. हो भुरगो वेद शिकपाक म्हूण स्वामी सरीं आयिल्लो. घडये तेदवेळा कोणायकूय दिसलें आसुं येता की भगवद् गिते परस फुटबॉल खेळ अदिक गिन्यान दिता म्हूण. पूण, स्वामिजींक अशें सांगूक जाय आसलें की अध्यात्मीक गिन्यान प्राप्त करपाक लेगीत मनीस भलायकेन घटमूट आसप गरजेचें आसा म्हूण.
नामनेचो जपानी लेखक हारुकी मुराकामी हे आपणाल्या Talk about running हे उगडासिकेंत बरयता की खूब वेळ मेरेन लेखन करपा खातीर जी चिकाटी आनी आनंदी वृत्ती जाय पडटा ती आपणावपा खातीर तांणी खासाक धांवपाची संवय लावन घेतिल्ली म्हूण. हाचो परिणाम म्हूण मुखार मुराकामी एक फिशाल धांवगडोय बी जालो! स्वामी विवेकानंद हांकां अभिप्रेत आसलें तें म्हळ्यार कुडीचें बळगें आनी लवचीकपण.
अध्यात्मीक साधना म्हळ्यार धांवपाची सर्त कशी. ही साधना म्हळ्यार फिफा विश्व कपाची सर्त कशी. मोख हातासपा खातीर ठणठणीत कूड आनी थीर चित्त हांची नितांत गरज आसता.
कतार देशांत घडोवन हाडिल्ल्या फिफाचे 2022 विश्व कप फुटबाॅल सर्तींत विंगड- विंगड तरांनी भगवद् गीता पडबिंबीत जाली.
अर्जेटिनाचो लिओनेल मेस्सी आनी क्रोयेशियाचो लुका मोद्रीक ह्या दोग धीर- दिण्या कर्णधारांनी देखीं सयत भगवद् गितेच्या एका श्लोकाची झलक दाखयली. हो श्लोक (3.21) म्हळ्यार ‘जी गजाल व्हड मनीस करतात, ती सामान्य मनशांक करीन दिसता. ते तांची नक्कल करतात. तेच प्रमाण जी गजाल व्हड मनीस आदर्श म्हूण थारायता, त्या गजालीक सामान्य मनीस मनस्पुर्वेक भजतात’.
फाटले पंद्रशीत कतार हांगासर खेळपी संवसार भरांतले विंगड- विंगड पंगड व्दंदाच्या तालार धोलताले. गोल जिखताले तेन्ना हवेंत उडटाले आनी गोल हरताले तेन्ना भुंयेर लोळटाले. सर्तीचे निमणे फेरयेत हारले उपरांत किलीयन एमबाप्पेक बसलेलो खर धपको आनी जाल्लो खर पच्छात्ताप म्हणचे मेस्सीच्या हांसऱ्या मुखामळाच्या सामको उरफाटो कसो आसलो.
अर्जेंटिनाचे जैत लागीं- लागीं निश्चीत आसलें. अशा वेळार जेन्ना एमबाप्पेन 97 सेकंदा भितर 2 गोल मारून दोनूय पंगड समसमान जाल्ले तेन्नाय बीन मेस्सीच्या मुखा वयलें स्मीत मातूय लूप्त जावक नासलें! विश्व कप जिखप हें मेस्सीचें सपन आसलें. पूण, काळाच्या अनाकलनीय बदलपी ल्हारांक लागून तें भंग जावंक शकतालें. खऱ्यांनीच मेस्सी म्हळ्यार समतोल वृत्तीचें प्रतीक कशें दिसलें.
एका चरणात (2.38) श्रीकृष्ण अर्जुनाक सांगता, ‘सूख आनी दुख्ख, लाव आनी लुकसाण, जैत आनी हार हांकां एक समान अशें मान आनी लडायेक सज्ज जा. झुजप ही तुजी लागणूक. देखून झुजूक जाय म्हूण झूज. अशें करतकूच मागीर तूं पापाच्या भकीक पडचोना’.
भगवंताचो उपदेस सरळ आनी स्पश्ट आसा. खंयच्याय बी आवतिकायेक फुडो करच्या वगतार मनाची समानताय राखप गरजेचें आसा. कारण ही समानताय फावो तें कर्म करपा खातीर चित्ताक सदांच घटाय आनी धिटाय दिता. गितेंत श्रीकृष्ण उपदेस करता, ‘इश्टा धनंजया, आसक्तीचो त्याग कर, योगा भितर थीर राव आनी येस आनी अपेस हांचे संतुलन राखुन कर्म कर. चित्ताची समानताय म्हळ्यारूच योग आसा हें जाणा जा’.
खंयचोच खेळ हरपा खातीर खेळनात. श्रीकृष्ण सांगता कीं जे अदीक थीर आनी संतुलीत चित्तांचे आसतात तेच निमाणे कडेन जिखतात. जेन्ना मन द्वंद्वांनी घुसपल्लें आसता, तेन्ना चित्ताची थिरताय घडना. देखीक जेन्ना तुजे तकलेंत जय आनी पराजय, सूख आनी दुख्ख, विस्वास आनी अविस्वास ही व्दंद्वां एकाच वगतार खवदळ घालतात, तेन्ना जैता खातीर पळय जी चित्ताची एकाग्रताय जाय आसता ती सादुन येना. अर्जेंटिना आनी फ्रांस हांच्या मदल्या सामन्या वगतार गितेंतल्या ह्या वयर उल्लेख केल्ल्या सत्याचो पडटाळो आयलो.
एमबाप्पेन आनी फ्रेंच संघान गितेंतल्या आनीक एका फाकीवंत श्लोकाचो (2.47) बोध घेवप गरजेचें आसा. हो श्लोक असो: ‘तुका अधिकार फकत तुज्या कर्माचेर आसा. कर्माच्या फळांचेर निखालस ना. तेच प्रमाण कर्माची फळां ही तुजी प्रेरणा जावची न्हय आनी त्याच वांगडा निष्क्रीयताये विशीय तुका आसक्ती आसची न्हय’.
(मूळ लेखक – श्याम बॅनर्जी)

प्रदीप लवंदे
9923292022