भांगरभूंय | प्रतिनिधी
दिवाळी अंक हे कोंकणी साहित्य संस्कृतीचें खाशेलें आंग जावन आसा. जरीय मराठींतल्या दिवाळी अंकाची परंपरा का. र. मित्र हांणी 1909 वर्सा ‘मनोरंजन’ दिवाळी अंका वरवीं सुरु केल्ली आनी फ़ाटलीं 114 वर्सां ती अखंडपणान चालू आसा. इलेक्ट्रोनीक मिडियाचो कितलोय अतीरेक जालो तरी दिवाळी अंक येवपाची प्रक्रिया उणी जावंक ना. इतलेंच न्हय तर ह्या दिवाळी अंकान इलेक्ट्राॅनीक रुप घेवपाक ल्हवू ल्हवू सुरवात केल्या. अंदूं मराठींतले अदमासान 1200 दिवाळी अंक महाराष्ट्र आनी महाराष्ट्रा भायर उजवाडाक आयल्यात. हाचे वेल्यान ह्या दिवाळी अंकाच्या अर्थकारणाचो अदमास येतलो.
मराठींतल्या दिवाळी अंकाच्या पावलार पावल मारीत कोंकणीतूय दिवाळी अंक उजवाडावाची प्रथा सुरु जाली. सुटके पयलीं थोडीं कांय वर्सां कोंकणी नेमाळ्यांचे दिवाळी अंक मुंबय सावन उजवाडाक येवंक लागले. गोंय सुटके उपरांत गोंयच्यान ते येवपाक लागले. हांतूतलो सगळ्यांत पयलो दिवाळी अंक म्हळ्यार कोंकणी भाशा मंडळाचो ‘कोंकणी’ हो दिवाळी अंक. मागीर ‘जाग’, ‘परमळ’ अशे दिवाळी अंक येवपाक लागले. यशवंत पालेकार हांचो ‘कोंकण भारती’, तुकाराम शेट हांचो ‘कोंकण टायम्स’, भिकू नायक हांचो ‘जैत’ आनी एन. शिवदास हांचो ‘उर्बा’ हे दिवाळी अंक. मागीर बिम्ब नेमाळ्यान दिवाळी अंक काडपाक सुरवात केली. तशें पळोवंक गेल्यार बिम्ब आदीं दिवाळी अंक आनी मागीर म्हयनाळें जालें. जाग पयलीं म्हयनाळें मागीर फ़कत दिवाळी अंक आनी आतां म्हयनाळे जालां. एका वगतार कोंकणीत सात- आठ तरी दिवाळी अंक येताले. ते मागीर दिवाळे उपरांत जावन केन्नाय उदेताले. अर्थीक कारणा खातीर हातूंतले खूपशे अंक बंद जाले.
अंदूं जाग, कोंकणी दिवो आनी भांगरभूंय ह्या दिवाळी अंकान दिवाळे पयलींच उजवाडाक येवपाचो मान मेळयला. तशेंच जागान ‘नवी जाग गोंयकारांक’ हाडली. जाल्यार भांगरभूंयचो भांगरभूंय हो भांगर – शिंगर घालून वाचप्यांच्या दारांत पावलो. दिवाळेचो नरकासुराचो कृश्णाचे हस्तुकीं वध जाल्या उपरांत, कारिट-फराळ, माराण, मिठाय हांचे सयत दिवाळी अंक ही सुशिक्षीत आनी साहित्य मोग्यां पसत घराचे खातीर एक गरजेचो घटक.
अंदूं जागाच्या 50 व्या अंकांत ‘ डायरी आनी कथा ‘ हे खाशेले विशेय हाताळ्यांत. ह्या अंकांत जेश्ट आनी नवोदितांच्यो वट्ट 15 कथांचो आसपाव केला. आनी एक अणकरीत कथेचो आसपाव आसा. 136 पानांचो हो भरगच्च अंक आसा. ह्या अंकाचे मुखपृष्ठ गोंयची फामाद चित्रकार निरुपा नायक हांणी काडलां आनी तें खूप सुंदर जालां. बाय आसावरी नायक आनी अतिथी संपादक सखाराम शेणवी बोरकार ह्या अंकाचे संपादक जावन आसात. खेरीतपणान ह्या दोगांयनी ह्या अंक पसत भोव कश्टाचो वावर केला. तशेंच लेखकांच्या लेखनांची प्रूफां काडून बरे संस्कार केल्यांत.
उजवांडांतल्यान उजवाडा कडेन वतना वैचारीक पानार 16 व्या शेंकड्यांतलें कोंकणी रामायण हो उदय भेब्रे हांचो लेख वाचूंक मेळटा. तशेंच दत्ता दामोदर नायक हांच्या रतन आबोली कोंकणी लेखांत भाशेंत खंयची उतरां, खंयचीं घेवंचीं न्हय हें आमकां कळूंक जाय.. हो नकसूद उतरांनी केळयला. तशेंच राजभास संग्राम आनी संघर्श प्रकाश दत्ताराम नायक, कोंकणीचें कशेंच चल्लां- प्रा. प्रकाश वजरीकार, आगळी वेगळी कोंकणी गुलबकावली, डॉ जयंती नायक, आर्विल्ल्या भारतीय चित्रकलेचें एक शिल्पकार- वासुदेव गायतोंडे हे श्रीधर बांबोळकार हांचे लेख वाचूंक मेळटात. ललीत लेखांत शेर्ताबेर्त- दादा हेगडे, राग बागेश्री आनी धूब- उल्हास पै रायकार, फोवां पुराण- शेटये हांणी बरोवप केलां.
जाल्यार डायरीत फोर्मांत एस. डी. तेंडुलकार, मुकेश थळी परेश कामत हांचे सुंदर आसा. कथा विभागांत असोय हुस्को- शीला कोळंबकार, मरणयात्रा- दामोदर मावजो, सुशेग- मीना काकोडकार, उगडास- हेमा नायक, नर्सीची धूव- माया खरंगटे, स्रमसुख- रामनाथ गावडे, काळचक्र- अरुण कामत, देंठ नाशिल्लें फळ- अरुण साखरदांडे, रुपा केणी, जोफ्रा गोन्साल्वीस, नम्रता सालेलकार, मानसी धाऊसकार, तन्मयी सहकारी, विशाल गांवकार. गौरी भालचंद्र, रमेश लाड हांच्यो अप्रतिम कथा वाचूंक मेळटांत. तशेंच विनोदी साहित्यांत अरुण सुखटणकार, दिलीप बोरकार, महेश पारकार आनी कृ. म. सुखटणकार हांणी लेखन केलां. तशेंच कांय मानेस्तांनी कवितांय बरयल्यांत. पूण अजापाची गजाल म्हणल्यार जी म्हाका खात्रेन जाणवली आमच्या एकाय कोंकणी बरोवप्यांनी रशिया – युक्रेन झुजाचे अर्थवेवस्थेचेर परिणाम, इज्रायल-पॅलेस्टायन झुजाचो सैमाचेर परिणाम, दिल्लीतले शेतकाराचेआत्महत्येचे यत्न, देशातलें सत्ता राजकारण, दिलींतले एन. आर. सी. प्रदुशण, गोंयचें पर्यटन आनी राजकारण सारके विशयांक वाचा फोडिल्ली ना. कांय गोंयकार लेखकांक राश्ट्रीय आनी आंतरराश्ट्रीय प्रस्नांची नसाय आसा काय? पूण शिटूक वाचप्यांक खात्रेन ही उणीव भासले बगर रावना. त्या मनान उजवाडांतल्यान उजवाडा कडेन ही प्रस्तावना जबरदस्त जाल्या. निमाणें पुराय जाग अंक उंचेल्या तांकीचो जाला. हातूंत टीम वर्क आनी कश्ट दिसतात. देखून संपादक आसावरी नायक आनी सखाराम शेणवी बोरकार हांचें कवतूक आनी परबीं. निमाणें …
सभी के दीप सुंदर है, हमारे क्या तुम्हारे क्या !
उजाला हर तरफ है, इस किनारे उस किनारे क्या… !!
(मुखार चलता…)
विशाल सिनाय खांडेपारकार
8080622370
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
