भांगरभूंय | प्रतिनिधी
देशाची प्रधानमंत्री इंदिरा गांधी हांची आयज पुण्यतीथ. ते निमतान विशेश लेख.
आयज भारताची सगळ्यांत बळिश्ट प्रधानमंत्री इंदिरा गांधी हांचो यादस्तीक दीस. भारतांतच न्हय तर संवसारांतल्या म्हत्वाच्या फुडाऱ्यां मदीं इंदिरा गांधी हांची गणना जाता. तिचो जल्म 19 नोव्हेंबर 1917 दिसा जालो. इंदिरा गांधीक तिचो आजो- आजये कडल्यान इंदिरा हें नांव मेळ्ळें. पूण, भुरगेपणांत सगळेच तिका प्रियदर्शनी म्हणटाले. आवय कमला नेहरू आनी बापूय पं. जवाहरलाल नेहरू हांचे कडल्यान तिका देशभक्तीचें बाळकोडू मेळ्ळें. तिचें पुराय कुटुंब स्वातंत्र्य संघर्शांत आशिल्लें. भुरगेपणा सावन इंदिरा गांधींक स्वदेश आनी स्वदेशी विशीं मोग निर्माण जालो. खूब ल्हान आसतना तिणें विदेशी खेळणीं आनी कपड्यांची होळी केल्ली. परदेशांतल्यान आयिल्ल्या सोयऱ्यान आपल्या खातीर हाडिल्लो म्हारग फ्रॉक घालपाक तिणें न्हयकार दिलो. आजो मोतीलाल आनी बापूय जवाहरलाल हांची देशाच्या स्वातंत्र्या खातीर चालू आशिल्ली चळवळ पळोवन आपूणय हे चळवळींत वांटो घेवंक जाय अशें ताका दिसलें.
पिरायेच्या फकत 13 व्या वर्सा म्हळ्यार 1930 वर्सा तिणें आपल्या वांगड्या वांगडा ‘वानरसेना’ नांवाची संस्था स्थापन केली आनी फुडाऱ्यांचो संदेश पावोवपाचो वावर केलो. मिरवणूक काडली, ब्रिटिशां आड घोशणा दिल्यो. तिचें सुरवेकचें शिक्षण पुण्यां, अलाहाबाद शारांत जालें. उपरांत ती शिक्षणा खातीर रवींद्रनाथ टागोर हाच्या शांतिनिकेतनांत गेली. थंय तिणें शिक्षणा वांगडाच वेगवेगळ्यो कला शिकल्यो. तिचो बापूय जवाहरलाल नेहरू स्वातंत्र्य चळवळीक लागून चड करून बंदखणींत आसतालो, जाल्यार इंदिरा आवय कमला नेहरूची जतनाय घेताली. 18 फेब्रुवारी 1936 दिसा कमला नेहरूक मरण आयलें तेन्ना तिका खूब दुख्ख जालें. ह्या दुख्खांतल्यान भायर सरपाक पं. नेहरून तिका परदेशांत शिकपाक धाडलें. 26 फेब्रुवारी 1942 दिसा परदेशांतल्यान शिक्षण पुराय करून तिचें लग्न ‘फिरोज गांधी’ ह्या सुशिक्षीत, देखण्या पारशी तरणाट्या कडेन जालें. लग्ना उपरांत फिरोझ आनी इंदिरा गांधी हांणी स्वातंत्र्य चळवळींत वांटो घेतलो. देशाच्या स्वातंत्र्या उपरांत ती संवसारांत रमली. तिचो वेळ राजीव आनी संजीव ह्या दोन पुतांक वाडोवपाक गेलो. उपरांत ती काँग्रेसींत सक्रीय जाली. 1959 त ती नॅशनल काँग्रेसीची अध्यक्ष जाली. ह्या काळांत तिणें पक्षाची संघटना घटमूट करपा खातीर खूब वावर केलो.
1960 वर्सा तिचो घोव फिरोज आनी 1964 वर्सा बापूय पं. नेहरू हांकां मरण आयलें तरी ती खचली ना. लालबहादुर शास्त्री हांणी तिका मंत्रीमंडळांत म्हायती आनी प्रसारण मंत्री म्हूण जापसालदारकी दिली. ती तिणें पुराय केली. शास्त्री हांच्या मरणा उपरांत 24 जानेवारी 1966 दिसा ती प्रधानमंत्री जाली. देशाची ती पयली बायल प्रधानमंत्री. त्या वेळार देशाची परिस्थिती सामकी वायट आशिल्ली. भारत आनी पाकिस्तान हांचे मदीं झूज जालें. देशांत व्हड दुकळ पडलो. अन्न मजती विशींच्या पीएल 480 कराराचें नुतनीकरण करपाक अमेरिकेन न्हयकार दिलो. हे अर्थीक परिस्थितींतल्यान भायर सरपाचो मार्ग सोदपाचो यत्न करतना 1967 वर्साची सार्वत्रिक वेंचणूक आयली आनी काँग्रेसीक जायत्या राज्यांनी हार खावची पडली. लोकसभेंत काँग्रेसीचें बळगें उणें जालें. जाण्टे आनी तरणाटे फुडारी अशे दोन गट जाले. कांय फुडाऱ्यांक इंदिरा गांधीन आमकां जाय तशें राज्य करचें अशें तांकां दिसतालें. हाका लागून वाद जालो आनी काँग्रेसींत उबी फूट पडली. काँग्रेसींतल्या तरणाट्या फुडाऱ्यांनी इंदिरा गांधीक तेंको दिलो. राष्ट्रपती वेंचणुकेंत इंदिरा गांधीन जाण्ट्यांचे उमेदवार नीलम संजीव रेड्डी हांकां हारयले आनी व्ही. व्ही. गिरी हांकां राष्ट्रपती केले. इंदिरा गांधी सत्तेर आयली. तिणें मंत्रीमंडळांत बदल केले. उपप्रधानमंत्री मोरारजी देसाय हांचें अर्थखातें काडून तांकां भायर वचपाची वाट दाखयली.
ते उपरांत इंदिरा गांधीन जायते धाडसी निर्णय घेतले. 14 बँकांचें राश्ट्रीयकरण आनी संस्थानांचे तनखे (पगार) रद्द करपाचो निर्णय घेवन तिणें खवदळ निर्माण केलो. 1971 त जाल्ली सुरवातीची वेंचणूक तिणें एकहाती जिखली. हे वेंचणुकेंत तिणें ‘गरिबी हटाव’चो नारो दिलो. ही घोशणा खूब लोकप्रिय जाली. ह्या वेळार अस्तंत पाकिस्तान आनी उदेंत पाकिस्तान हांचेमदीं व्हड संघर्श सुरू जालो. उदेंत पाकिस्तानांतल्यान एक कोटी निर्वासित भारतांत आयले. ताका लागून अर्थवेवस्थेचेर ताण पडलो. भारत उदेंत पाकिस्तानाक आदार करतालो म्हणून अस्तंत पाकिस्तानान भारता आड झूज जाहीर केलें. अमेरिकेन भारताक धमकावून आपल्यो बोटी बंगालच्या उपसागरांत धाडल्यो, पूण इंदिरा गांधी भियेल्यो नात. लोकांचेर आनी सैनिकांचेर तांचो विस्वास आशिल्लो. भारतान पाकिस्तानाक हारयलो आनी बांगलादेश नांवाचें नवें राश्ट्र जल्माक आयलें. संवसारीक राजकारणांत ती एक बळिश्ट फुडारी म्हूण उबी जाली, ती ह्याच वेळार. विरोधी पक्ष फुडारी अटल बिहारी वाजपेयी हांणी तिची तुळा ‘दुर्गा’ कडेन केली.
1975 वर्सा तिणें सिक्किम भारतांत विलीन करून 1976 वर्सा अणुकेंद्रीय स्फोटावरवीं देशाक अणुऊर्जेचेर स्वावलंबन केलो. पूण 25 जून 1975 दिसा तिणें देशाचेर लादिल्ली आणीबाणी लोकांक मात पसून आवडली ना. देखून 1977 वर्सा ती दणदणीत हारली. मात 1980 वर्सा जाल्ले वेंचणुकेंत काँग्रेस भोवमतान जैतिवंत जालो. 1984 वर्सा पंजाबांतल्या गोल्डन टेंपलांत खालिस्तानवादी आतंकवादी लिपिल्ले. तांची मागणी आशिल्ली की दुसरे खेपे देशाची फाळणी करून स्वतंत्र खालिस्तान देश तयार करचो. तांचो देशाचे अखंडतायेक धोको आसा हें जाणून इंदिरा गांधीन ऑपरेशन ब्लू स्टार सुरू केलें. जायत्या जाणांनी हो निर्णय घेवचो न्हय असो सल्लो दिलो. कारण हे मोहिमेक लागून आतंकवादी तुमचो जीव घेवपाक फाटीं सरचे नात, अशें तिका सांगलें. पूण देशाच्या अखंडते खातीर तिणें निर्णय घेतलो. गोल्डन टेंपलांतल्या ऑपरेशन ब्लू स्टार मोहिमे वरवीं आतंकवाद्यांक भायर काडले. श आउट केलो. हे कारवायेंत भिंद्रवाले ह्या आतंकवाद्याक मरण आयलें. हे मोहिमेक लागून दुखावल्ल्या अंगरक्षकांनी 31 ऑक्टोबर 1984 दिसा इंदिरा गांधीचेर फार मारले. तातूंत तिचो अंत जालो. तिच्या मरणान भारतांतच न्हय तर संवसारानूय दुख्ख पाळ्ळें. देशाच्या सार्वभौमत्व आनी अखंडते खातीर बलिदान करपी इंदिरा गांधींक काळजा थावन श्रद्धांजली!
श्याम ठाणेदार
9922546295
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
