देड वराती

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

इतल्यान विनायकान दार उकतें करून ताका हाताक धरून भायर धांवडायलें. शेणान सारयिल्या आंगणांत तें शेंवटून पडलें. आवाज जालो आनी विनायकाची गच्ची आंवुळ्ळी. शेजारची श्रीधर शणैली बायल भायर सरली. यमनेय धांवत आयलें.

कमलाक सदांच सकाळीं कामां वतना सगळ्यांनी पळयिल्लें. “बाबडें रात दीस काम करूंक पोटाची किंरवट सांबाळटालें” आमोरेचेर कमल घरा पावताच बांकार विडी फुसकायत बशिल्लो विनायक जागो जातालो. 

“खंय गेल्ले मरपाक? चाये घोट ना म्हाका.” कमल जाप दिनास्तना भितर वतकच विनायक चाळवतालो. 

“तोण शिंवला, पोट चड भल्लां?’’ तरी बाबडें कमल ओगीच. रांदचेकुडीत च्या करता ती पळोवन, कोलतीच काडून ताच्या आंगार धांवतालो.

“तुजे असल्यो बायलो उज्याक लेगीत लावंक उपेगाच्यो ना.” कमलान केल्ली च्या पिवन खोशी जातालो. पूण तोंडाचो पट्टो चालुच. “खंयचें अवदशें बरोबर लग्न लायलें?” घोवाची उतरां तोंड धापून गिळटालें” हुं नी चूं करीना तें पळयतकच म्हऱ्यात येवन खोंटी मारतालो. कमल शेजाऱ्याक कळटले बेठोच बोवाळ. म्हूण बुक्यांचो मार खातालो. मागीर विनायक भायर वचून हीळो घेवन येतालो.

“मरना कशें पळयता.?”

“आरे! हांव मेल्यार तुका पोसतलो कोण? भीक मागूंक पडटलो.”

‘कितें हांव भीख मागतलो. तुका चिंता नाका. हांव पळयता, म्हजें.”

“कमल, तुजो पट्टो चडला… चडतच गेला.” केस्तांवां नाका म्हूण कमल मारतें खातालें. वाड्यार दोगांची चर्चा जाताली.

“घोव बेबदो, बेकार गाळी मारपी’ हें आयकून वीट येताली. पूण करतलें कितें? वाट खंयच दिसनाशिल्ली. आपले दांत आपलेच ओंठ. लोक तर फकत धुवतात. कोणाक कोणाचें पडला ? हांगा आपलेच आपले न्हय… थंय लोकांक कितें म्हणपाचो हक्क नाच. ती रात अशीच पिरंगत गेली. कमलाचो दोळो लागलो ना. घोव गुरगुरत आशिल्लो. तें मात बोकडी जावन.

“खा म्हाका, पूण रातच्यो बोबो नाका’ अशेंच, तोंडार पदर वडोवन शेंदरेर कमल आड पडलें. न्हिदीले कडेनय विनायकान त्रास दिवपाची संद सोडली ना. दोन रातीं अशोच गेल्यो. तिसरे दिसा सकाळीं आबोल्या फाती घालूंक बसला तें पळोवन विनायकाची तिडक मस्तकाक पावली.

“खंय वता? फाती माळून, तुका घोव आसतना हेडपाक कित्याक जाय ? वांजुड खंयचें.”

इतले दीस खोंटी, उतरां, कोलती, कित्याची पर्वा करीनाशिल्ले कमल. वांजुड म्हूण कानांर पडटांच दोळ्यांत दुकां भरून मुळमुळीत रडपाक लागलें.

“भुरगें जांव ना तें तुका लागून. दोतोरान दोगांकूय “पोसको” घे म्हणिल्लो. तुजें पाड पडलें. आतां म्हाका खातां ?” कमल रडपाक लागलें. विनायकाच्या वर्मार पडलें. तो सरळ सकाळींच गादयेर धोकपाक गेलो. कमलान फाती थंयच वडयली. ताका पिकसांव जालें. पूण सांगचें कोणाक? शेजारी पाजारी लग्नाक येतात. लाडु खातात वतात. मागीर बरें घडटा तेन्ना येतात, मर्णाक येतात. संबंद सोंपता. 

“सुख में तेरे संग चलेंगे, दुःख में सब मुँ मोडेंगें.” म्हणत म्हणत बेबदो विनायक रस्तो मेजीत घरा वचपा लागलो. कमला आपल्या घोवाची खंत कळटाली. ताजो हट्टी सभावाक वखद ना, हेंय जाणा जावन सगळें सोसतालें. रातींय सदाचेंच किर्तन सुरू जालें. कमल खूब रड रडलें. आपल्या नशीबाकुय खूब गाळी घाल्यो. पूण सकाळचो विनायक गादयेर साकून येत सावन बायलेची वाट पळयतालो.

“तुका आज बुद्द शिकयतां.” बडबड आयकत कमल न्हीदपाक गेलें. विनायक न्हिदपाक दिल्यार न्हय. विनायकान भाटा, कुडक्याची परवड सुरू केली. तकलेक तोमणें मारपाची उलोवपां रातीचें देड जाल्लें. भायर सगळें. सामसुम. विनायकान ताका उठयलें. 

“लाय आंगठो, ना जाल्यार लाग चलूंक.” कमल आकांजार जालें. कितें करचें कळुंकच ना.

“कित्यार आंगठो… कसलीं कागदां?”

“म्हजे भाटाची धनी तूंय न्हय?”

“तीं भाटा कुडक्याची कागदाचेर आंगठो मार म्हणटा?”

“ना मारीना. जाता तें कर.” इतल्यान विनायकान दार उकतें करून ताका हाताक धरून भायर धांवडायलें. शेणान सारयिल्या आंगणांत तें शेंवटून पडलें. आवाज जालो आनी विनायकाची गच्ची आंवुळ्ळी. शेजारची श्रीधर शणैली बायल भायर सरली. यमनेय धांवत आयलें.

“कमल उठ बायें. रडु नाका. कितें जालें ?”

“कागदाचेर आंगठो मारीना म्हूण घरा भायर घालां”

“कितें?” येदी कापोस्ताद जाली ?” दोगांयनी आपल्या पुतांक उठयले.

“तुमकां कित्याक पडलां कमलाचे? झगडटली एक जातली” पुतान म्हळें. शणैले बायलेन पुताक सांगलें “पुलिसांत फोन लायता काय आमी फाल्यां पुलिसांत वचुं ?”

विनायकाच्या कानांर सगळी उतरां पडली. “नाका, नाका हांव कमलाक घेतां भितर’’. दोन मिनटांत सोरो देंवलो.

– विजया शेळडेकार

91467 91523