दुदाचे प्रक्रियेचो अभ्यास

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आयज ल्हान जावं व्हड दूद पियोवचेंशें दिसता. गायेचें आसत तर ल्हान भुरग्यांक आमी सदांच ते दिवपाक तयार आसतात. दुदाचे सगले जिनस आमकां आवडटात, पूण हें सगलें जाणुनूय आमी गोरवां पोसपाक मात तयार आसनात. हीच गजाल जेन्ना आमी वतांतल्यान चलता तेन्ना, खंय तरी सावळी दिवपी झाड दिसचें म्हूण पळयत आसतात, पूण झाड लावपाचें मात आमी मनार घेनात. आयज गोरवांचो म्हळ्यार दुदाचो धंदो करपाक सहसा कोण तयार जायनात. ताचें एक कारण म्हळ्यार शेणान कोण हात घालतलो? पूण हेच शेणा पसून आमी बायोगॅस तयार करून रांदपा खातीर, लायटीची दिवे पेटोवप खातीर उपेग करू शकतात. शेण, मूत हाका लागून आमची जमीन आरोग्याक बरी जाता, अशें तज्ञांचें मत. एकीकडे आमी गायेक माता म्हूण पुजतात, ती दिसल्यार नमस्कार करतात, कांय जण तर आपल्या कुटुंबांतली सदस्य म्हूण तिका ल्हानाची व्हड करतात. शेतकरी आसत तर हें चित्र दिसताच.
गायेच्या दुदाक सदांच मागणी आसता, पूण गायी ह्यो म्हशींच्या तुळेन उणें दूद दितात, हालींची जातिवंत दुदाळ गाय पाच ते सात लिटर दूद दिता अशी म्हायती आसा. महाराष्ट्रान तर गायी, म्हशी पाळपाक शेतकारूच न्हय तर हेर लोक लेगीत तयार आसतात. एकूण दुदाचो धंदो करतोलो जाल्यार सुवात आनी उदक जाय. दुदाचो ना जाल्यार दुदा सावन केल्ल्या पदार्थाचो व्यवसाय तसो खूब आदलो. आदीं फक्त दुदाचोच वेवसाय करचो म्हूण गायी, म्हशी पोसताले, पूण आतां दूद सावन पदार्थ करपाचे सोद लागल्यात. केरळाचे व्हर्गीस कुरियनान दुदाची भुकटी (पिठो) करपाचो वावर सगल्यांक खबर आसतलोच. नॅशनल रिसर्च डेअरी इन्स्टिट्यूट, बंगळुरू हांगां सुरु जाल्ली ही संस्था कर्नाल हांगां हाडल्या. महात्मा गांधीजीक हे संस्थेचें काम खूब आवडलें आनी ताचेर तांणी हरीजन, यंग इंडिया ह्या मासिकांनी लेख बरयल्ले. आता तिका नॅशनल डेअरी रिसर्च इन्स्टिट्यूट ह्या नांवान वळखतात, ही संस्था इंडियन कौन्सिल ऑफ ऍग्रिकल्चरल रिसर्च हे संस्थेच्या सकयल येता. ही संस्था दूद तंत्रज्ञान विशयांतले शिक्षण, तशेंच प्रशिक्षण आनी संशोधनाचेर भर दिता. आख्खे आशियेंत दुदाचें तंत्रज्ञान आनी शिक्षण दिवपी व्हड संस्था असो तिचो परिचय आसा.
2016 सालांत चंपारण्य- बिहार हांगाच्या पिंपराकोठी तशेच उत्तर प्रदेशांतल्या मुझफ्फरनगर हांगां 2002 सालांत मॉडेल डेअरी स्थापन जाली. दुदाच्या वेवसायान येवपी इत्सुक उमेदवारांनी हे संस्थेची पळोवणी जरूर करची. कर्नाल हांगांची अत्याधुनिक यंत्र सामुग्री आसपी प्रयोगशाळा. थंय 560 एकराचे सुवातीचेर 1800 दुदाळ जनावरां आसात. अभियांत्रिकी करपी उमेदवार बी टेक इन डेअरी टेक्नॉलॉजी करू शकता. हो अभ्यासक्रम चार वर्सांचो. निमण्या वर्सां तुमका दुदाच्या प्रक्रियेचेर काम करचें पडटा. विज्ञान फांट्याचो विद्यार्थी, जाणे फिजिक्स, गणित, रसायन शास्त्र, इंग्लीश हे विशय घेतल्यात, ताका हातूंन प्रवेश मेळूं शकता . तुमकां पदवी शिक्षण घेवचेंले ना तर डिप्लोमा इन डेअरी टेक्नॉलॉजी हो तीन वर्सांचो कोर्स करू शकतात. हाका धावी पास चलता. फक्त तांची प्रवेश परीक्षा दिवची पडटा. संस्थेच्या कर्नाल, बंगळुरू तशेच कल्याणी केंद्रांत तुमी हातूंतले पदव्युत्तर शिक्षण घेवं शकतात. कर्नाल हांगां डेअरी मायक्रोबायोलॉजी, डेअरी केमेस्ट्री, डेअरी टेक्नॉलॉजी, डेअरी इंजिनिअरिंग एनिमल जेनेटिक्स अँड ब्रीडिंग, लाईव्ह स्टोक प्राॅडक्शन, ऍनिमल न्यूट्रिशन सारके कोर्स करू शकतात.
बंगळुरू हांगा तुमी डेअरी केमेस्ट्री, डेअरी टेक्नॉलॉजी डेअरी इंजिनिअरिंग, फूड क्वालिटी एन्ड अशुरन्स सारके कोर्स करू शकतात, कल्याणी हांगा एनिमल बायोटेक्नॉलॉजी न्यूट्रिशन, डेअरी इकॉनॉमिक्स सारके कोर्स करूं शकतात. साधारण पदवी -परीक्षा चार वर्सां तर पदव्युत्तर कोर्साक दोन वर्सा दिवचीं पडटा. पदव्युत्तर शिक्षण घेतिल्ल्यांक संस्थेची शिष्यवृत्ती लेगीत मेळटा. रिसर्च संस्थेन संवसारातली पयली म्हशींची क्लोन निर्मिती केली. हे खेरीज लो काॅलेस्टोरील तूप , बर्फी फॉर डायबेटिज सारकीं उत्पादनां तयार केल्यांत. इत्सुकांनी http://ndri.res.in हें संकेत स्थळ जरूर पळोवचे, dairy.maharastra.gov.in ह्या संकेतस्थळाकूय भेट दिवची. दुदाचेर प्रक्रिया करून तुमी चड जोडूं शकतात. बरे नोकरे परस चड. पूण ते खातीर शिक्षण घेवप गरजेचें.