भांगरभूंय | प्रतिनिधी
दिवाळी म्हणल्यार आनंदाची, उजवाडाची परब. सगले कडेन मिणमिणट्यो पण्ट्यो. शांत, मंद तेवपी तांची ज्योत. तांची आरास, आकाशदिवे म्हणल्यार दिवाळी. पवित्र प्रतिक मानतात ते पणटेच्या उजवाडांत काळ्याकिट्ट काळखाक पयस लोटून ह्या खिणाक येवपाक दिवप म्हणल्यार उजवाडाची दिवाळी.
दिवाळेची दोळ्यांत तेल घालून वाट पळोवपी आमची सुगरण कांय दीस आदी फळाराचे तयारेक लागतात. रव्याचे, बेसनाचे लाडू, गोड, तिखट फोव, चक्री, शंकरपाळी, चिरोटे करपाक तीं पंदरा दीस उमेदीन वावराक लागिल्लीं आसतात. घरचे घरा मिठाय करप खरेंच बरें. रुचिक लागता, तातूंत भेसळ आसना आनी खर्चूय उणो. दिवाळेक घराची रंगरंगोटी करतात. नवे कपडे हाडप, नव्या डिझायनाचे कपडे घेवपाक लोक व्हडल्या माॅलांनी वतात. आमचीं बायलां तर विचारूंच नाका. भरजरी, काठपदरी साडी, शालू नेसप, ताचेर मॅचिंग कांकणा, नेलपाॅलिश, फुलांची फाती…. दिवाळे वेळा वयलो तांचो थाट पळोवपा सारको.
दिवाळे दीस घासून पुसून दवरिल्लो हांडो उदकांत भरतात. ताका खडू लावन सजयतात. रोजां, काट्टां, आंब्याच्या पानाचीं माळ बांदतात. कुशीक उटणें, वासाचो शाबू. कंसाचो वध करतकच श्रीकृष्ण घरा येता तेन्ना ताका सुगंधीत उटणें लावन अभ्यंगस्नान घाल्लें. ताकाच लागून ही प्रथा पडल्या.
भायर वाड्या वाड्यार भिरांकूळ दिसपी नरकासूर करतात. तण, कागद, लोखण वापरुन ही कलाकृती तरणाटे तयार करतात. ताची मिरवणूक काडटात. सर्तींत वांटो घेतात. रातभर जागरण करून फांतोडेर ताचें दहन करतात. उपरांत घरांतलीं सगलीं उटणें, वासाचो शाबू लावन अभंग्यस्नान करतात. ही परंपरा दरेका घरांत आसा. मागीर नवे कपडे घालून तुळशी मुखार रांकेंत उबे रावतात. थंय सोबीत रांगोळी घालतात, पणट्यो पेटयतात. खडवान चौकट काडटात. ताचे मुखार दोन- दोन काट्टां, पेटिल्लीं पण्टी वा निरंजन दवरतात. घरांतली बायल तांकां ओवाळटात. ते सगले पयश्यांच्या वा भेटीच्या स्वरुपांत तबकडेंत ओवाळणी घालतात. मागीर पायान कारीट फोडून मात्शें जिबेक लायतात. देवाक नमस्कार करतात आनी सगले गोडधोड जीनस खातात. दिवाळी म्हणल्यार मिठाय, तरेकवार फोवांचे पदार्थ.
हालींच्या तेंपार सगलेच लक्ष्मीपुजन करतात. पयलीं दुकानदारुच तें आपल्या पसऱ्याचेर करताले. लक्ष्मीची पुजा करून तिची आरती करतात. देवीक पंचखाद्याचो निवेद दाखयतात. लोकांक चिरमुल्यो, चाॅकलेटी, पेढे वाट्टात. आदल्या तेंपार चिरमुल्यो, पेपरमिटां एकठांय करपाक शेंकड्यांनी भुरगे पोतयो घेवन भोंवताले. आतां ही प्रथा कमी जाल्या.
घरांनीय लक्ष्मीची पुजा करतात. सगल्यो बायलो जमून तिची आरती करतात. सगले कडेन खोशयेचें वातावरण आसता. मागीर येता गोरवांचो पाडवो. हाका गोंयांत कांय कडेन धेंडलो म्हणटात. ते दीस शेतकार आपल्या बैलाक न्हाणोवन ताच्या गळ्यांत रोजांच्यो माळो घालतात. शिंगां रंगयतात. कपलाक कुकमाचो तिळो लायतात. ल्हान पाड्याची पुजा करतात. ते दीस तांकां जेवण दितात. तांच्या गळ्यांत तांदळाचे पोळे बांदतात. पाडव्याक तांकां व्हडलो मान आसता. रात दीस शेतांत राबून ते आमकां धान्य दितात. आमच्या पोटाची खळगी भरतात. ते खरे आमचे अन्नदाता. आपल्या भुजांचेर नांगर घेवन ते शेत नांगरतात, हें आमी केन्नाच विसरपाक जायना. शेतकार भावाचे तर ते जिवाक जीव दिवपी वांगडी.
मागीर येता भाऊबीज. भयण- भावाच्या पवित्र नात्याचो सुखद खीण उक्तावपाचो दीस. ते दीस भयण सकाळी उठून दोळ्यांत तेल घालून भावाची वाट पळयता. तो येतकच पाटा भोंवतणी सुंदर रांगोळी काडून ताका बसयता. ताच्या कपलाक कुकूम लायता. ताका गुलाबाचें फुल दिता. आरती ओवाळटा. ताच्या तोंडांत मिठाय घालता. भयणीचें भावाचेर आशिल्ल्या मोगाचो, विस्वासाचो हो उत्सव. दोगांयनी एकमेकांक भेट म्हूण पयशे वा भेटवस्तू दिवपाची प्रथा आसा. अशें केल्ल्यान तांचे मदले स्नेह संबंद वाडटात. तशें ते दीस कितें दिता ताका म्हत्व नासता, तर ओवाळणेचे खोशेक म्हत्व आसता.
दिवाळे दीस चारुय दिशांनी पण्टेंची आरास आसता. काळोख सोंपून उमेदीचें ल्हार येता. गोड मिठायेचें दिवप घेवप जाता. पांच दिसांचो उत्सव. दिवाळेचीं सगल्यांक परबीं.
दिवाळे निमतान म्हणीन दिसता,
लाख लाख पणट्यो पेटूं
जण एकलो सुखी जावं….
– सिद्धी तिळवे
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
