जल्म – मरणाचो अभिसार : म्हजो नमस्कार

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

उदेत्या सुर्याक
नमस्कार करप्यांक
म्हजो नमस्कार

लेखक अभयकुमार वेलींगकार हांणी ‘म्हजो नमस्कार’ हो कविता झेलो शणै प्रकाशनाचे वतीन 2021 वर्सा उजवाडायलो. तातूंत सुमार 10 दीर्घ कवितांचो आसपाव लेखकान केला. मुक्तक, शारांची
काणी, जल्म, म्हजो नमस्कार आनी नवें
गोंय ह्यो कांय उत्कृश्ट कविता म्हणल्यार जाता. आपले जल्म-कांय कवितेंत कवी म्हणटा-
ताणें जल्म घेतलो
विचित्र जल्म…
सामको एका पांयार तो जल्मलो
ताच्या दुसऱ्या पांयार मळब आसलें
हातांत नकेत्रां धरलेलीं
ताचे फुडें जल्म
‘नांव नाशिल्लो’ जावन राविल्लो.
जीण अनिश्चीत आसा, पूण मरण अटळ आसा. खरें तर मरण हो जिणेचो अंत न्हयच. म्हज्या मतान मुळांत मरण हें आरंभ. आनी जल्म हो मरणाचो आरंभ. आमी जाणात कांय देशांत सूर्य उदेंता. जाल्यार त्याच वेळार कांय खिणांत सूर्य अस्तंतेक वताय. देखून जीण आनी मरण हांचें आंतरीक नातें आसता. तशेंच नातें गरीब आनी गिरेस्तांचें आसता असो विचार कवी मांडटा.
ह्या जल्माची एक मजाच दिसता
दळिद्री लोकांगेर तो
शेंकड्यांनी फावट जल्मता
आनी गिरेस्तांगेर,
जल्मूच घेना.
घडये ताका,
दळिद्रान रावप आवडटा जावंये.
आमच्या जिवितांत आमकां मरणाची भिरांत चड आसता. मरणाचे भिरांतीन ताका दिसता, आमचे प्रिय व्यक्ती पसून आमी पयसावतले. ही कल्पनाच दुखेस्त आनी अस्वस्थ करपी आसा. पूण मरण हें सैमीक. जगपाचो अवकाश हें एक जैवीक सत्य. मनशाचे कुडींतल्या पेशींक जितो जिवो रावपाचो काय काळ आसता. तांकां निरंतर सजीव रावंक नज. तांचें क्षीण जावप हें अटळ सता. केन्ना तरी ह्या पेशींक आपलें कार्य थांबोवचेंच पडटा. तांचे सचेत जावप असंभव आसता. केन्ना ना केन्ना तांकां आपलो तोल गमवचोच पडटा. तरीय लेगीत मनीस हो मरण पसून धांवपाचो येत्न करता…
म्हाका रोखडोच वचूंक जाय
कांय खिणां पुरतोच हांव हांगा आयिल्लों
परतो वचून,
म्हाका परतोय येवंक जाय
कांय दीस हांगा, कांय दीस थंय
खुबश्या आवयांच्यो
कुशी म्हाका उजोवंक जाय
खुबश्या गर्भांक उजवाडांत हाडूंक जाय.
कवी अभय कुमार सांगता आमची जीण ही थांब्या प्रमाणें आसा. एक ना एक दीस मरणाक मुखार वचूंक जायच. हे कल्पनेन लेगीत कांय मनशां चिंतेस्त जातात. पूण चिंतेस्त जाली तरीय मरण थांबतलें व्हय? शेकस्पियरच्या ज्युलियस सिझर सारकें म्हणपाचें जाल्यार..
Seeing that Death, a necessary end I will come when it will come…अशीच व्यथा एके अस्तुरेची कवी मांडटा.
काल तिका एडमिट केली
आनी आज ती सुटली.
ताच्या जल्मा वेळार,
तिणें मातूय हूं जावं चूं केलें ना
वेदना तिच्या तोंडार दिसताल्यो
पूण तिणें त्यो सोंसल्यो
आनी कोण जल्मलो तें पळोवंक,
सगळ्यांनी गर्दी केली.
सगळ्यांच्या तोंडार खोशी आसली
पूण जिणें दुख्ख सोंसून,
ताका जल्माक घालो
तिचेकडे मात कोणाचेंच लक्ष नासलें
ती अजून दुख्ख सोंसताली….
जल्म मरणांचेर उलयतना कवी सांगता- देखून कांय मनशां विनाशेच्या अटकळेन विचलीत जायनात. मरणा उपरांत काय हाचो मात विचार करिनात. ते जाणांत की चार्वाक ‘ भस्मीभितस्य देहस्य पुनरागमन कुत..? अशें कित्याक म्हणलां.
एक ‘जल्म’ जल्माक येता.
आपूण जावन हांगा आयलां
म्हणपाचें तो विसरून वता
तो रडटा तेन्ना वेदना हरता.
‘ती’ आपूण आवय जाली,
देखून खोशी जाता.
संवसारांतली दरेक गजाल विनाशी आसा. मरणा बगर जल्माक अर्थ ना. काळोख आसा, देखून उजवाडाक म्हत्व आसा. जल्म आनी मरण हीं दोनूय एकाच प्रवाहांचीं दोन तोंकां आसात अशें बुद्ध म्हणटाले.
न अन्तलिक्खे न समुद्दमज्झे न पब्बतानं विवरं पविस्स।
न विज्जती सो जगतिप्प देसो यत्थव्दितं नप्पसहेम्य मच्चू।।
मळबांत, सागरांच्या मदल्या भागांत वा पर्वतांचे तेंगशेर गेलो तरीय लेगीत, संवसारांत रावप्यांचें मरण फाट सोडिना. निमाणें कवी सांगता.
ब्रम्हदेवान सृश्ट निर्मिली
म्हणजेच जल्माकूय ताणेंच निर्मिलो
पूण ताच्या नशिबांत मात, वायट तेंच दवरलें
एक – रडप
जल्माक येतना रडत येतात
रडलोना तर मुद्दम रडयतात
आनी मागीर थांबयतात, हांसयतात.
नॅदरलॅण्ड्स देशांत खंय चाल आसा. एकाद्या मनशाक मरण आयलें जाल्यार तांच्या निमणें संस्कार करपा खातीर कोणूच घरचो वा इश्ट परिवारांतलो मनीस नासता. तेन्ना खंय थंयचें थळावें सरकार सिव्हिल सेवक जापसालदारकी घेतात. त्या मनशाची कूड मसण भुंयेंत धाडटात. तेन्ना एक थळावो कवी ताच्या निमण्या संस्कार वेळार, मेल्ल्या मनशा नांवान एक सोबीत कविता गायता. जेणें करून मेल्ल्या मनशाक त्या दिसा आपूण एकटो आसा अशें अजिबांत दिसूं नये. हीच तांची भावना आसता देखून.
ही चाल कवी एफ स्टारील हांणी सुरवात केली. तिका लोनली फ्युनेरल प्रॉजॅक्ट अशेंय म्हणटात. ही चाल वाचल्या उपरांत कवी कितलो श्रेश्ट आसूं येता हाची गवाय दिता. हांतल्यो कवितां वाचले उपरांत एकूच संदेस कवी दिता- संवसार हो सदांच बदलता. एक काळ आमचो देश पं. जवाहरलाल नेहरूजींक माथ्यार घेवन नाचलो आनी आयज विसरलो?… मुदलांत आमची संवयूच उदेत्या सुर्याक नमस्कार करपाची आनी मावळटल्याक बुडोवन पांयां पडून नमस्कार घालपाची. हीच सुचकताय कवी अभय कुमार वेलींगकार सुचयनात मूं?