भांगरभूंय | प्रतिनिधी
सातेर मायेचे गोंडे रे, सोबीवंत…रामा… अशी जत आमच्या शिगम्याच्या मांडार दरेकल्याच्या हुमऱ्यार ताल धरता. घाटावयरसून काळां जावन दाटान येवपी पावस खालती गोंयांत उतारता आनी धरतरी मायेच्या माथ्यार शेता-भाताच्यो केसऱ्यो गोंड्यावरी हलांक ल्हागतत. शेतां – भाटांनी, कुळांगरांनी आनी पुंजी घातलाल्या शेळींतल्या कुणग्यांनी सातेर मायाच खेळांक ल्हागता अशी ही शेतकऱ्याची भावना. हो पावस घाटावयरसून जो गोंयां येता तो सगळांच हरयायता. सगळ्यांकच भुतूरसून वलो करता. ह्या वलीचेर मीगेर आमच्या धरतरी धोंगशे मारून वयर सरता कोमासकट. ताळकुळ्याच्या बीयांसकट सगळ्याच बीयांक धीर येता वयर सरपाचो. मळपाक तेंकपाचो. हरयांचार जावपाचो.
हो मिरगाचो पावस केन्ना काय घसघकान कोसाळटा. केन्ना वल जाता. केन्ना एकदाचां न्हंयक पाणी येता. आनी केन्ना एकदा चडणीचे माशे शेळींत, कुणग्यांनी, भड्डार चडटत असां जाता. पावस सुरू जालो की सगळ्यांक हुस्को आसात केन्ना काय माशे चडटत आनी केन्ना काय तेंका धरतूंय असां जाता. हातींक माशे धरपाची खुरखुरी येता. थोड्यांक चढणीचे माशे धरूंक आवडटत. खांवक न्हूं. थोड्यांक धरूंकय आनी खांवकय. वर्सान एकदाच ते उश्टावंचेच. चढणीच्या माशांची रुचच येगळी. तेंचां बरां दबदबीत तोणांक कर. सुक्यां कर. कोलोंग (कालोंवक) कर. बरे रयान भाज. न जाल्यार बरां सुक्यां कर. चटणी कर. माशे खावपाचे ते चडणींचेच. आमच्यो जाण्ट्यो पयलीं सांगत, चढणीच्या माशांची कोणाक खूंय गांठ सुद्दा ल्हागलली. आमच्या सगळ्याच खेड्या गावांतले कितकेशेचजाण चढणीचे माशे धरुंक जी तयारी करतत ती बगल्यार अजाप जावंक जाता. ही तयारी एक म्हयनो तरी पयलीं जाता असां म्हटल्यार अजाप दिसांक जायना. चढणीच्या माशांफुडे तुजी घरचीं कामां खुंचीं. तेन्ना पावस ल्हागाना. पाणी ल्हागाना. चिकल, रेब्याची काय चिंताच नसता जाल्यार. फकत तकलेंत आसतत ते माशे.
चढणीचे माशे धरपाखातीर कोण खुंच्या हल्लार पावात, कोण खुंच्या शेळींत पावात, कोण खुंच्या धांवार पावात, कोण खुंयच्या दुस्केर पावात तेजो नेम नं. कोणीय कोणाच्याय शेळींत खुंयसरय जावन चढणीचे माशे धरपाचे. कोण कोणाक इचराना. शिगम्याचे चोर कशे तसां ह्यां. आमच्या केरीक वळानां घालून तं व्हाळवाट म्हणजे वाळवंटी. इड्डे महाराष्ट्रांसून व्हाळवटाक मेळटा ती आमीनी न्हंय. केरी आजोबाच्या देवाच्या बायंचां दर्शन घेवन खालती कळटी न्हंयक मेळटा तो कुसडो. ह्यो सगळ्यो भाव भयणीं कश्यो. एका मेकाक मेळटत आनी मीगेरच फुडे दर्याचे भेटेक जातत. ह्या सगळ्या न्हंयक पाणी येयलां की माशे जे चडटत तुकां सांगा. हॅ. आतां तरी कमी जाले. पूण आमच्या खातीर ते चडच. दोंगराक हल्लांनी पावतत म्हटल्या. म्हादयक न्हंयक आनी पाणी येतूकच वल्या आनी सुक्या पानशिऱ्याक काय बगतलय. माशे चडटत ते. फक्त धरपीच जायो. गॅरेंटेड. बचके मारून घाल वल्लूंकांत न जाल्यार तोंपल्यांत. जाये तितके हाड. सामको बोत्याल्ल्यावरी चडटत.
हल्लांसून मीगेर जूंय जूंय पाणयाच्यो मुशी आसत थूंय थूंय पिलां ल्हावंक माशे धांवतत. त्या त्या मुशींचेर मीगेर सगळेकडेन खुणीं ल्हायल्ल्यो दिश्टी पडटत. धोंपारभर उंचाट्यावरयसून पाणी पडटा थूंय दोबक्यां ल्हायतत. पाळणीं ल्हायतत. पाळणी केदीं बारीक बी न्हूं. बारीक आसततच. इड्डे आनी जं पाळणां ल्हायतत तेतून मोठ्या मनशाक सुद्दा न्हिदांक मेळटलां. येदां पाळणां. तेका ल्हागान मीगेर किंव काडटत. पाळण्याक ल्हायतत चडणीच्या माशांक तो कींव येगळो आनी गिमाच्या दिसांनी न्हंयक घालतत तो कींव येगळो. पाऴणां ल्हांवक जो कींव काडटत तेंजां कामय बरां कश्टाचां. दोन दीस तरी ल्हागतत ह्या किंवांक. किंवावयरसून पाणी वत्ता आनी तेज्या पोंदा पाळणां ल्हायतत. माशे चडटाना जे हुडयो मारतत ते माशे पाळण्यात पडटत. काय लोकांक तकली रे. हे अशिक्षित लोक. पाळण्याचां तंत्र कसलां तं बगा.
शेळींनी चडटत ते माशे मारूंक सुरयो, तलवारी, खाटयो, दांडे, कोयत्यो घेवन जातत. जाल्यार शेळींत कांयजण मदीं मुशीर बारीकसो खाटयांचो जांव खुटांचो ताळे ल्हावन बांद कसो करतत मदीं तेकां मुशी सोडटत आनी थूंय खूण ल्हायतत. ह्या सगळां दिसावयलां. रातीकडेनय चढणीचे माशे धरूंक लोक आजूनय पॅट्रोमॅक्स दिवे घेवन जातत. आतां सगळांच बदल्लां. पॅट्रोमॅक्स गेले आनी चार्जींगचे बल्ब येयले. लोक चार्जींग बल्ब, गॅसीचे दिवे, मोठ्यो बॅटऱ्यो घेवन रातचे माशांक जातत. रात्चे माशे कमी पूण पयल्या पावसाक कुल्ल्यो चड मेळटत. चडशा कुल्ल्यांच्या पोटांत कुल्ल्यांची शेकड्यांनी पीलां आसतत. कुल्ली धरपाची तियेचीं पिलां पाणयांत फापुडपाचीं आनी कुल्ली घालपाची. कुल्ल्यो धरूंक मजा येता. फाटसून धल्ली की ती कायंच करी नं. उखल उखल आनी घाल वल्लूकांत न जाल्यार बाल्डेंत.
चढणीचें माशे चड बरे ल्हागतत ते मळवे. तसां बगूंक गेल्यार वाळय, थिगूर, खवळे, दाणय, गोपीनपातकी, देंकळें, मरल, घोळसां, काडय, शेंगाळी, पातकां, खरच्यांणी, तोकी, काळुंद्रां, हैर, कराणकटको, खडस आनी कुल्ल्यो हे सगळेच माशे पयल्या पावसाक चडटत. खेडेगावांतल्या सगळ्याच शेळींनी ह्या दिसांनी लोक न चुकताना बगूंक मेळटत. चढणीचे माशे धरपाचो जणू शेळींत उत्सवच चलता असा दिसांक ल्हागता. चढणीचे माशे धरपाच्या ह्या उत्सवांत बारीक मोटो, जाण्टे नेण्टे, बायलां सुद्धा जातत म्हटल्यार. गावांतल्या लोकांक चढणीच्या माशांचा मोठां पिसां. वर्सान एकदा तरी उश्टांवकच जाये जाल्यार. न जाल्यार काय तरी चुकल्या वरी दिसता. नं जाल्यार कोणूय तुकां इचारता. खाल्लय काय रे चढणीचे माशे. नं जर म्हटलां, जाल्यार असां काय तर. कोणी दिवंकच नं. ही फुडली जाप. चढणीच्या माशांची रुचच येगळी. धरपाक जी मजा येता ती तुकां वरासभराखातीर येगळीच खुशी दिवन जाता. काय तं सांगांक शब्दांनी जमचां नं.
गोपीनाथ विष्णू गांवस
7038579804
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
