भांगरभूंय | प्रतिनिधी
(थॉमस स्टीफन्स कोंकणी केंद्रान आयोजीत केल्ल्या हुतात्मा दिसा केल्ल्या भाशणांतले मुद्दे)
देश 30 जानेवारीक हुतात्मा दीस मनयता. 75 वर्सां आदीं महात्मा गांधींची हत्या ह्या दिसा जाल्ली. तेन्ना ते 78 वर्साचे आसले.
म्हजे घराब्याचें आनी महात्मा गांधींचें म्हत्वाचें नातें आसा. म्हजो बापूय सर्गेस्त आदोगाद लुईस मेंडीस सुटके झुजांत आशिल्ल्यान ते त्या काळांतल्या इगर्जेंत मानिनासलो. पुर्तुगेज सरकार आनी इगर्ज एकच अशें तांकां दिसतालें. हे खातीर कायदेशीर पद्धतीन लग्न जावन ते आनी म्हजी आवय गांधीचे आशिर्वाद घेवपाक साबरमातींत गेल्लीं. तेन्ना जे म्हाका सांगिल्लें ते घडणुके वेल्यान गांधीचें वेगळेपण मनांत रुजतालें.
गांधीजी आठवड्यांत एक दीस मौन व्रत दवरतालो. दीसभर वोगी रावप हें कठीण काम पूण स्वनियंत्रण आपणावपा खातीर गांधी हो व्रत करताले. म्हजे आवय बापूय त्याच दिसा साबरमती पावले. गांधीन आपलो आशिर्वाद तांकां बरोवन दिलो. कागद वाया वच्चें न्हय म्हण ते वापरिल्ल्या सायकोस्टायल कागदाच्या फाटल्यान हे आशिर्वाद बरोवन दिल्ले.
“मे यू बोत वर्क टु द अटमोस्ट ऑफ युवर कॅपेसिटी फॉर युवर मदरलॅण्ड एण्ड मे युवर चिल्ड्रन फॉलो युवर गूड एग्जाम्पल”
ताचे सकल तांणी एम. के. गांधी ही सय केली. तांचें अक्षर इतलेंय बरें नासलें. ती लिपी तांची आवयभास गुजराती लिपये सारकी दिसताली.
गांधीजींच्या वेगळेपणाचेर संशोधन करूंक गेल्यार आमकां जाय त्यो गजाली शिकपाक मेळटात. जेजू क्रिस्ता फाटल्यान सगल्यांत चड प्रभावी मनीस जाचो प्रभाव पुराय संवसाराचेर पडलो तो म्हणल्यार गांधी. तांचे विचार संवसाराच्या कोनशा कोनशांत पावले. मार्टीन लुथर किंग जुनियर हे अमेरिकी नागरी हक्काचे फुडारी आनी जे वर्णभेदाचे आड झगडले ते गांधीचे विचारांनी प्रभावीत जाल्ले.
अहिंसा हो विचार आमच्या देशांत जैन आनी बौद्ध धर्मांत शेंकड्या वर्सां पयलीं आसलो. पूण गांधीन अहिंसेचे संकल्पनेक वेगळें स्वरूप दिलें. तांणी ब्रिटीश साम्राज्या आड झगडपाक अहिंसेचो वापर केलो. तांणी अहिंसा, सत्य आनी सत्याग्रहाची संकल्पना वसाहतवादा आड झगडपाक वारपरल्यो आनी भारताचो इतिहास बदल्लो.
1920 ते 1940 ते भारतीय सुटके झुजाचे मुखेल फुडारी आसले. ताचे आदीं लोकमान्य टिळकांचो काळ आसलो. 5 फेब्रुवारी 1922 ह्या दिसा अहिंसक असहकार चळवळ जेन्ना हिंसक जाली आनी एक पुलीस सब इन्स्पॅक्टर आनी 21 हवालदारांक चौरी चौरांत पुलीस स्टेशनाचेर उज्यान हुलपावन मारले तेन्ना गांधीन पुराय चळवळूच फाटीं घेतली. तांचेर ह्या वेळार खर टिका जाली. ताचे उपरांत तांकां बंदखण जाली.
गांधीची देशभक्ती चडच म्हान! तांकां कितलेशेच खेप बंदखण जाताली. आनी बंदखणींत लेगीत ते सत्याग्रह करून आमरण उपोशण करताले. बंदखणींतल्यान लेगीत ते हरीजन आनी यंग इंडिया खातीर बरोवप करताले. बंदखणींतल्यान भायर येतकच परत एकदा ते सुटके झुजांत वांटो घेताले.
1930 वर्सा तांणी सिवील डीज ओबिडीयन्स चळवळ सुरू केली. त्याच वर्सा 26 जानेवारी ह्या दिसा पंडीत नेहरून तिरंगो हुबोवन पुराय स्वराज्याची मागणी केली. एप्रिलांत गांधीन दांडी मार्च राबयलो आनी तांकां परत बंदखण जाली. सर स्टेफर्ड क्रिप्स हांणी कांय आवाहनां केलीं. त्या अभियानाक भारतीयांनी 1932 वर्सां नाकारलें. 1942 वर्सा गांधीन भारत छोडो चळवळ राबयली. भारताक देवाच्या स्वाधीन करात आनी परत आपल्या घरा चलात अशें गांधीन ब्रिटीशांक सांगलें.
तांकां परत एकदा बंदखण जाली तेन्ना तांणी 21 दीस उपास केलो. भलायकी इबाडिल्ल्यान तांकां सुटका मेळ्ळी. जेन्ना लोहिया 1948 वर्सा गोंयांत आयले तेन्ना गांधी एकलेच राष्ट्रीय फुडारी आसले जांणी तांचे विशीं हरीजनांत बरयलें. लोहीयाच्या बळग्याची आपूण तोखणाय करता अशें तांणी म्हणलें.
गांधी साबार गुणांनी भरिल्ले मनीस आसले. जरी तांची हत्या जाली तरी तांच्या विचारांक कोणूच मारूंक शकना. अहिंसा, सत्य आनी सत्याग्रह हांकां आयज लेगीत म्हत्व आसा. वेल्यान आयज तांकां चडच म्हत्व आयलां. हेर कितलेशेच दीस आयज आमी देशांत मनयतात पूण खंय तरी गांधीची हत्या जाल्लो दीस विसरत आसात काय कितें. ज्या दिसाक राष्ट्रीय हुतात्मा दीस म्हणटात तो दीस केन्ना केन्ना असोच वता. ताची याद आयज लोकांक उरना.
(अणकार: डॉ. तन्वी बांबोळकार)
प्रा. सुशीला मेंडीस
9422060137
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
