भांगरभूंय | प्रतिनिधी
हालींच म्हाका एकल्यान विचारलें – कुस्तार आनी खुस्तार हातूंत फरक कितें? ताका हांवें वाक्यांत उपेग करून दाखयलें. हें काम तुज्यान एकल्यान करप बरेंच कुस्तार. तांच्या खुस्तार करून मेकळो जा.
खुस्तार हें पोर्तुगीज उतर तरिकूय तें एका लोकप्रिय कोंकणी ओपारींत घट्ट दसलां. फुलू खुस्तार खोजनें. कुस्तार म्हळ्यार कठीण.
मुदलांत हीं दोनूय उतरां पोर्तुगीज. भाशा उलयतल्याक वा बरयतल्याक उतरांची व्युत्पत्ती वा उत्क्रांती वा मुळां हांची जाण आसुंकूच जायशें ना. पूण आसल्यार बरें जाता. वजन उरता. कुस्तार म्हळ्यार कठीण. खुस्तार म्हळ्यार म्हालवजार, नाड्यार. हिंदींत बलबुतेपर म्हणटात तशें. पोर्तुगीज प्रभाव कोंकणीचेर बरोच उरला.
म्हजो आजो केन्नाय म्हणटालो ताच्या इश्टाक – आरे, ज्युदयेच्या बोल्सांत पुडीची बॉत्ल आसा रे… हातूंत चडशीं पोर्तुगीज उतरां भरल्यांत. ज्युदी म्हळ्यार कोट. बोल्स हें पोर्तुगीज उतर. बॉत्ल म्हळ्यार बाटली. 1961 वर्सा गोंय मुक्ती उपरांत पोर्तुगीज गेले तरी 450 वर्सांच्या सत्तेचो हो उतरांचो प्रभाव कांय वर्सां गोंयकारांच्या तोंडांत उरिल्लो. ल्हव ल्हव करून तो बरोच उणो जालो. फोग, जनेल, व्होल्त अशीं जायतीं उतरां कायमचीं घट जालीं. पूण पोर्तुगीज उतरांची सुवात इंग्लीश उतरांनी घेतली. खास करून प्रशासकीय उतरां. देखीक – त्रिबुनालाचेर गेल्लों अशें आजो म्हणटालो तेन्ना तो न्यायालयांत गेल्लों अशें सांगी. तेन्ना सिव्हील, क्रिमिनल, जिल्हो आनी सत्र न्यायालय अशीं जिनसावार न्यायालयां नाशिल्लीं. आज Administrative Tribunal पणजे आसा तें खासा न्यायालय फकत अमूक तरेच्यो केसी हाताळटा. आदवोगादाचो वकील वा एडव्होकेट जालो. तेश्तिमुन्य आशिल्लो तो व्हीटनेस वा साक्षीदार वा गवाय जालो. त्रिबुनालाचो कोर्ट वा लवाद जालो. प्रोकुरासांव आशिल्लें तें पावर ऑफ एटर्नी जालें.
साग्वाद हें सुंदर पोर्तुगीज उतर. आयच्या तरनाट्यांक तें खबर आसचेंना. साग्वाद ही खाशेली भेट. म्हज्या घरांतल्या आदवोगादांक अशील वा क्लायंट जी भेट हाडून दिताले ताका साग्वाद म्हणटाले. म्हज्या आदवोगाद काकाक केसी चलताल्यो तातूंतले कांय देमांदिस्त केन्नाय तन्नीं वा पिकिल्लीं केळीं, घड, नुस्तें हाडून दिताले. आजी म्हण्टाली – दोतोराक साग्वाद हाडून दिल्या. मागीलदारा आजयेक ढवळे सांगूंक खूब जाणां येतालीं. एक दीस आज्जेन म्हळें, चाडयां सारकी साग्वाद ना. हांव एकदम चमकलों. कितली सोबीत ओपार ही. कोंकणी ओपारींनी पोर्तुगीज उतर आशिल्ली. कितली अर्थपूर्ण. चाडयो सांगच्यो आनी आपलें काम कानपोकळ्यां कडल्यान करून घेवचें. हो अशें म्हणटा, तो तुका खेपता, ती तुजेविशीं हें मत उक्तायता… चाडयो सांग सांग सांगच्यो आनी चाडयांची ही साग्वाद दिवन आपलें काम सादोवचें. कोंकणीतली ही एक शक्तीशाली ओपार अशें हांव म्हणन.
आदवोगादाक दोतोर म्हणपाक पोर्तुगीज काळांत सुरवात जाली तें गोंयांत अजून चालू आसा. वैजकी वा पीएच डी पदवी मेळयल्ल्याक एक वेळ दोतोर म्हणप सपसप कमी आसत पूण आदवोगादांक आनी जुविजांक दोतोर, दोतोर, हें म्हणप चालूच आसा. हो पोर्तुगीज प्रभाव. विद्वान मनशांकूय आदरान दोतोर म्हणटाले. हालींसराक विद्वत्ता समजुपी आनी ती तोखेवपी हांचो उणावूच जाला.
ऑर्राद मनीस, तोर्राद उंडे हीं उतरां पळेयात. ऑर्राद, तोर्राद हीं मूळ पोर्तुगीज उतरां. पिकासांव हें उतर पोर्तुगीज उतरावेल्यान घडलां. पिकार जालों, तकली ‘विरार’ जाली, आबोलार जालों, आबूज जालो हीं सगळीं उतरां अशींच. पूण पोर्तुगीज उतरांच्या सणसणीत प्रभावाक लागून कांय उतरां विचित्र अपभ्रंश जावन घडलीं. देखीक – गुड्डुलसांव, फुगासांव, कासकिसांव. सांव हो पोर्तुगीज शैलीचो प्रत्यय लावन तीं कोंकणी उलोवप्यांनी घडयल्यांत आनी तीं कोंकणींत रूढ जाल्यांत. इस्पिकांनी खेळटना फटींगपण करतकच गुड्डुलसांव केलें अशें म्हणटात.
चिकान केलें, चिकानेर हिंवूय पोर्तुगीज उतरां. चिकानेरी हें उतर इंग्लीशींतूय आसा.
तोंकार करप, तोंकासांव (थोमणे) हिंवूय मूळ पोर्तुगीज उतरां. मानकुराद हें मूळ पोर्तुगीज उतर. कोर्टा कडेन संबंदीत फियादोर हें पोर्तुगीज. मायझ्य (खूब, अती), देमायझ्य (खुबूच चड, माथ्या-बोडावेल्यान पुरो इतलें), देमांद (खटलो), पाव (खावपाचो), बुराक, बिंडां (भिंडां, फळां), काबार, गार्राफांव (व्हडली बाटली), कोफुझांव, दुआसांव (गिफ्ट डीड), इस्तिमसांव (लक्तुबाय, अपुरबाय) आतेसांव अशीं खूब पोर्तुगीज उतरां आसात जीं कोंकणी कडेन आयज
एकरूप जाल्यांत. तीं घोळटात. नवी पिळगी तांचो वापर उणो करता आसत. पूण कांय उतरांचो वापर जाता तीं मूळ पोर्तुगीज हें तांकां खबर ना.
आयची कोंकणी ही कितल्याशाच शेंकड्यांतल्यान उत्क्रांत जायत घडल्या. जायत्यो राजकी घडणुको, धर्मीक आनी समाजीक स्थित्यंतरां हांचे वरवीं गोंयच्या इतिहासाची वीण घडल्या. ताचो प्रभाव गोंयकारांचेर आनी गोंयच्या कोंकणी भाशेचेर पडप साहजिक. हाचो खोलायेन अभ्यास जावंक जाय. दस्तऐवजीकरण म्हळ्यार डोक्युमेंटेशन जावंक जाय. संकलन जावंक जाय. ताका विद्वत्तापूर्ण अभ्यास, संशोधन, शाणेपण, बुदवंतकाय हाची बुन्याद जाय. कोंकणी भाशेचेर पोर्तुगीज प्रभाव हो विशय खणून काडूंक जाय. फुडले पिळगे खातीर एक घसघशीत पोटलो कसो ग्रंथ जाय. कोंकणी अभ्यासकां खातीर. कोंकणीच्या हिता खातीर.
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
