भांगरभूंय | प्रतिनिधी
‘कुंकुर्स’ म्हळ्यार पुर्तुगेज भाशेंत नोकरी दिवपापासत घेतिल्ली मुलाखत वा परिक्षा. आयच्या काळांतलो ‘इंटरव्यू. एक मनीस कुंकुर्साक वचपाचो आसलो. पयलींच्या काळार पयस खंयूंय वतनां पेज जेवन भायर सरताले. ह्या मनश्याच्या बायलेन घरा पावपाक कितलो वेळ लागतलो कोण जाणा हें येवजून आपल्या घोवा खातीर पेज आनी बरें खतखतें केल्लें. घोवाक खतखतें इतलें बरें लागलें कीं आनीक वाड आनीक वाड करीत खतखतें भुरकायत रावलो. हांगां हाका कुंकुर्साक वचपाक वेळ जातालो, पूण ताका खंय पर्वा आसली? हांगां बायलेचो जीव सकयल वयर जातालो. बायलेन म्हळें “अमूक वरां जालीं, चलात, चलात तुमकां अमूक वरांचे रेपार्तिसांवांक (ऑफ़िसांत) पावंक जाय. पूण हो म्हण्टा कसो “कुंकुर्स चुकल्यार चुकूं, पूण फ़ुडल्या फावटीं खतखतें अशे उतरतच म्हण कोण सांगतलो?”. जेन्ना कोणय आपलें म्हत्वाचें काम सोडून बेजबाबदारपणान वागता, जाका आपल्या कामाची तिश्ठत नासता, तेन्ना हि ओपार मारतात
दुसरे दुद घालतले म्हण आपणे उदक घाल्यार भाणांत दुद एकठांय जातलें?
ह्या म्हणी फ़ाटली काणी अशी. एकदां एका प्रधानान राजाक म्हळें. राज्यांत प्रामाणीक कोण उरुंक ना. राजान सांगलें सिध्द करुन दाखय. तर प्रधानान कितें केलें; एके कुडींत व्हडलें भाण दवरलें आनी हुकूम सोडलो. राज्यांतल्या जण एकल्यान एक शेर दूद हाडून भाणांत घालचे. सगले जाण गाडगे घेवन आयले. भाणांत रकयले आनी गेले. प्रधानान राजा हुजीर भरिल्लें भाण रकयलें. पळयत जाल्यार सगळें उदक. तर जाल्लें कितें प्रतेकान विचार केलो सगळे लोक दूद घालतले तर आपणे उदक घाल्यार तातूंत भरसून वतलें आनी कोणाकय कळचें ना.
हातांत पयसो नाशिल्यान तारीर सगळ्यांत पयलीं चडूंक जाय
ह्या म्हणी फ़ाटली काणी अशी: एका गांवांत एक गरीब मनीस रावतालो. केन्नाय काम मेळना जाल्यार ताका पलतडच्या गांवांत वच्चें पडटालें. पूण पलतडीं वतलो जाल्यार ताका तारीन वच्चें पडटालें. केन्ना- केन्ना तारीक दिवपाक ताचे कडेन पयशे नासताले. तो मागीर हाचे कडल्यान ताचे कडल्यान घेवन तारीचे पयशे फ़ारीक करतालो. एक दीस तारीक दिवपाक हाचे कडेन पयशे नासले. तार येवन तडीक लागिल्ली. लोक तारीर चडचेच आसले. लोक तारीर चडचे पयलींच हो तारीर चडून कोनश्याक वचून बसलो. लोक तारीर चडपाचो वेळ जालो तसो पयशे घेवपी मनीस तारी म्हऱ्यांत येवन रावलो. तारीर चडपी सगळ्या लोकांकडल्यान ताणें पयशे वसूल केले. अशे भशेन तारीर लोक चडचे पयलींच जो हो तारीर बशिल्लो तो सुगूर जालो आनी पयशे दिनां आसतनां पलतडीं पावलो. आपलें काम सादतलें जाल्यार आपणें सगळ्यांत पैलीं त्या कामाक लागूंक जाय ही शिटकावणी दिवपी ही म्हण!
हातान उबार नाशिल्ली साण भांगरान बांदतकच गळ्यांत घाली
एक नवीच लग्न जाली व्हंकल सामकी नाजूक आसली. कसलेंय काम करुंक ती अनमनताली. घोवान हिचीं नाटकां पळयलीं. एक दीस बरी जड गुळो साण घेवन तो शेटी म्हऱ्यांत गेलो आनी ताका भांगराची ‘ओफ’ (गिलीट) काडपाक लायली आनी ती साण घेवन तो घरा आयलो. भांगराची साण पळयना फ़ुडें व्हंकल भुल्लूसली आनी ती जड गुळो साण उबारून तिणें गळ्यांत घाली. बायलांचो भांगराचो सोस दाखोवपाक ही म्हण वापरतात.
हात पांय रवले (रावले), काय करूं बायले?
एक खंय जोडपें आसलें. बायल सामकी बऱ्या सभावाची असली. घरांत पयसो भरपूर आसलो. पूण बायल मात हातचो राखून खर्च करताली. पयशे आसतगीर अमीग फ़ाल्त आसतात? असल्यांत घोवाक जुगार खेळचेलो नाद लागलो. हो दिसाचे दीस, म्हयन्याचे म्हयने भायर उरूंक लागलो. हाका आपल्या बायलेचें कांयच पडून वचूंक नासलें. बायलेन मात आपल्या घोवाची कागाळ केन्ना कोणा कडेन केली नां. सगळें आयुश्य तिणें एकलेन काडलें. अशे तरेन वर्सां गेलीं आनी घोव म्हातारो जालो. हातांतलो पयसो सोंपलो. हात पांय चलना जाले. पयसो नाशिल्ल्यान हाका कोणच लागीं करीना जालो. ताच्या कुडींतलो फ़ोर्सय गेलो. ताची सेवा दुसऱ्यानीं करपाचे दीस आयले. तेन्ना ताका आपल्या बायलेची याद जाली. नाक मुठींत घेवन तो आपल्या घरा आयलो. तेन्ना त्या वाड्या वेलो जण एकलो म्हण्टालो. आंगांत फ़ोर्स आशिल्लो तेन्ना जगार वचून पडटालो आतां ‘हात पांय रावले तेन्ना काय करूं बायले?” म्हणून घरा आयला?
सुंकावेलो काडून समुद्रा पाळां मेजूंक बसयलो
ह्या म्हणी फ़ाटली काणी अशी. एक राजाचो मेवणो आसलो. ताका जंय दवरता थंय तो पयशे खातालो. आपल्या बायलेचो भाव म्हण्टगीर ताका कामावेल्यान काडप राजाक शक्य नासलें. म्हणून जंय पयशे खांवक मेळनात अश्या जाग्यार म्हळ्यार ताका दर्याचीं ल्हारां मेजूंक धाडलो. त्या राजाल्या मेवण्यान राजान आपल्याक ल्हारां मेजूंक धाडला, तुमकां थारायिल्ल्या वेळाभायर व्हडीं दर्यांत हाडूंक मेळचीं नात अशें सांगून तो नुस्तें पागप्यांकडल्यान आनी व्हडेकारांकडल्यान पयशे घेवपाक लागलो. सबावाक वखद ना अशें सांगपी ही म्हण. (सुंक- जकात)
आनीकूय अश्यो कांय काणयो फ़ुडल्या अंकात.
सखाराम शेणवी बोरकार
9923306751
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
