काळो दोर

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

शेशेख चिली परतून बेरोजगार जालो! पयशे जोडपाचें दुसरें खंयचेंच साधन नासतना ताणें जंगलांत वचून लाकडां तोडपाचें काम आपणायलें. सदां वरी शेख कुराड फिरयत जंगलांत गेलो.
जंगलांत पावल्या उपरांत शेख झाडाचेर चडलो आनी एक घटमूट खांदी कापपाक ताणें सुरवात केली. साबार मुयो खाद्ये वयल्यान ताच्या फाटल्यान वचत आशिल्ल्यो. शेखान तांचें बारीकसाणेन निरिक्षण केलें. त्यो कितली कार्यरत आशिल्ली! पूण त्यो खंय वताल्यो? झाडाचे खादयेचेर मंद गतीन चडटात ते पळोवपाक तो फाटीं फिरलो आनी खांदी कापत रावलो.
त्यो तांच्या सुलतानाक मेळपाक वतात, शेखाक दिसलें. त्यो ताका म्हजे विशीं सांगतल्यो. सुलतान म्हाका प्रत्यक्ष मेळपाक येतलो. ताचे तकलेर एक ल्हानसो भांगराचो मुकूट आसतलो. हांव ताका ताच्या वयल्यान वळखतलों! तो ताच्या साबार मुयांक वाचयलें म्हणून म्हजे उपकार मानतलो. म्हजे खातीर आपूण कितें करपाक शकता अशें तो म्हाका विचारतलो. तो म्हाका हात मुखार करून …
अचानक एक प्रवाशी आड्डलो, ‘सावध राव! तूं पडटलो!’
करररsssss! शेख कापत आशिल्ली खांदी सकयल पडली, आनी ताचेर शेख!
‘तुका मार लागलो?’ शेखाक उबो रावपांत मदत करीत थंयच्यान वचपी एकल्यान विचारलें.
‘ना,’ शेखान म्हणलें. नशीब, तो पानांच्या धिगाऱ्याचेर पडिल्लो. ‘म्हाका सांग, हांव पडटलों हें तुका कशें कळ्ळें? तूं ज्योतिशी व्हय?’
तो प्रवाशी शिंवपी आशिल्लो, ज्योतिशी न्हय! पूण कांय पयशे जोडपाची आस जावन ताणें हयकार दिलो.
‘म्हाका एक रुपया दी’, ताणें म्हणलें. ‘हांव तुका तुजें पुराय भविश्य सांगतां.’
‘म्हजे कडेन एकूच आणो आसा,’ बोल्सांतल्यान काडीत शेखान म्हणलें. ‘निदान हांव कितले दीस जगतलों हें तरी म्हाका सांग.’
शिंवप्यान शेखाल्या तळहाता कडेन बारीकसाणेन पळोवपाचें नाटक केलें..
‘मरण तुज्या फाटल्यान पडला!’ ताणें गंभीरपणान म्हणलें.
‘हाय अल्लाह!’ शेखान बोवाळ केलो.
‘पूण हें तुजें रक्षण करतलें, ‘शिवप्यान बोल्सांतल्यान काळो दोर काडून ताचेर कितें तरी बडबड करीत शेखाल्या गळ्यांत घालताना म्हणलें.
‘जो मेरेन हो दोर अखंड आसा तो मेरेन तूं जिवीत आसतलो!’
शेखान ताचे उपकार मानले, पडिल्ली खांदी उबारली आनी खोल विचारांत चलपाक लागलो.
‘कितें जालां?’ शेखाचे बायलेन विचारलें. तिणे हातांतलें काम सकयल दवरीत ताका पिवपा खातीर एक ग्लास थंड उदक हाडलें. शेख चिलीन भंयान ताच्या गळ्यांतलो काळो दोरो फिरयत जंगलांत घडिल्लें प्रकरण सांगलें.
फौजिया हांसलें. ‘तूं खरेंच सादो आसा!’ तिणें मोगान म्हणलें. ‘त्या मनशान जें कितें सांगलें ताचेर तुवें विश्वास दवरलो! ताका फकत तुज्या बोल्सांतले पयशे जाय आशिल्ले आनी ते तुवें ताका दिले!’
फुडल्या खिणाक तिणें तो काळो दोरो धरलो, ओडलो आनी तोडलो. तिणें म्हणलें, ‘आतां तूं हीं सगळीं मूर्खपणां विसरपाक शकतलो!
शेखा तेन्नाच न्हिदलो आनी ताणें दोळे धांपले.
‘कितें जालें?’ फौजियान विचारलें.
शेखान म्हणलें, ‘हांव मेलो. तुवें दोरो तोडलो आनी हांव मेलो.’
त्याच खिणाक ताची आवय घरा भितर सरली.
‘हाय अल्लाह!’ ती आड्डली, ‘म्हज्या भुरग्याक कितें जालें?’
‘अम्मीजी, तुज्या मोगाच्या चल्याक तो मेलो अशें दिसता!’ तिचे सुनेन म्हणलें आनी तिका सगळी कथा सांगली. आतां शेखाल्या मूर्खपणाचेर बकच्छयो उडोवपाची संद ताच्या अम्मी कडेन पावली! तिणें वा फौजियान कितेंय सांगल्यार शेखाक तो जिवंत आसा म्हणपाचो विश्वासूच जालो ना!
ताका सोडून, दोगूय बायलो आपल्या घरच्या कामांनी व्यस्त जाल्यो. शेख जमनीचेर आड पडलो. थोड्या वेळान ताणें दोळे उगडले आनी हेवटेन तेवटेन पळयले, पूण जेन्ना ताची बायल ताचे कडेन पळयताली तेन्ना तो दोळे धांपतालो.
फौजिया एक हुशार बायल. ‘अम्मीजी,’ तिणें जोरान म्हणलें, ‘हें आतां दुख्खाचें घर. अशा वेळार गोडशें खावपाचो विचार कोण करता? तुवें हाडिल्ले गरम गुलाब जामून हांव भायर उडयतां.’’
गुलाब जामून? ताचे आवडीचें! शेख मरणा विशीं विसरलो. ‘नाका! नाका!’ तो उठून बसलो. ‘तांकां उडोवं नाका. हांव परतो जितो जालों!’
अनुवादक –
समिक्षा पै धुंगट
9730627389
मूळ लेखक –
अनुपा लाल