काळीज चिरपी अरण्यकांड

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

सरस्वती सन्मान लाबिल्ले नामनेचे कादंबरीकार महाबळेश्वर दत्ता सैल हांणी कथा, कादंबरी, बालसाहित्य सारक्या साहित्य प्रकारां वरवीं कोंकणी साहित्यीक मळ गिरेस्त केलां. आपल्या दर्जेदार अश्या कादंबर्‍या वरवीं भारतीय कादंबरेचे मांडयेक मांडी लावन बसपा सारकी सुवात जोडून दिल्या. तांची पयली उजवाडाक आयिल्ली कादंबरी म्हणल्यार ‘काळी गंगा’. उपरांत तांची ‘अदृश्ट आनी अरण्यकांड’, ‘युगसांवार’, ‘खोल खोल मुळां’, ‘हावटण’ अश्यो आशयान आनी विशयान गर्भगिरेस्त अश्यो जायत्यो कादंबर्‍यो उजवाडा आयिल्ल्यो आसात. तांची ‘अरण्यकांड’ ही नवलिका 1997 वर्सा उजवाडाक आयल्या आनी जयवंत भा. सरदेसाय हांणी ती उजवाडाक हाडल्या.
‘अदृश्ट आनी अरण्यकांड’ ह्यो तांच्यो दोन नवलिका एका वांगडा, एका पुस्तकांत छापून हाडल्यात. तांच्या साहित्याक कारवारच्या वाठाराचे मातयेचो वास चड प्रमाणांत येता. थंयचें सैम, थंयच्या लोकांचें वागप, वृत्ती, मानसीकताय हें तांच्या साहित्याचें खाशेलपण अशें म्हणूं येता. तातूंतलें कथानक वाचकांचेर झोपय घेता, ताच्या मनांत खोल खोल प्रवास करत रावता. कशे तरेन पोटाचे आनी उदकाचे आशेन एक पोवो आपलो गांव सोडून दुसरे कडेन पेणी करीत रावता. घाटार वचून खडये क्रशर सारक्या फातरा खणीर काम करपाक लागता. थंय तांकां दिसवडो मेळना आनी मुकादमाच्या अत्याचारा खातीर ते रातो-रात थंयच्यान पळून येतात, आनी एका अटंग्या रानांत शेणून पडटात. उदकाचे सोदीक भोंवतां भोंवतां तांचे भितरलो एक एकलो मरणाचे भकीक पडटात. सैम आनी मनीस हांचे मजगतीं ही नवलिका घुंवता. ह्या रानांत शेणिल्ल्या लोकांचो संघर्श लेखकान भोव परिणामकारक पद्धतीन चित्रायला. आवयचे आपल्या भुरग्यां खातीर आशिल्लो संघर्श, घोवाचो आपले बायले खातीर आशिल्लो संघर्श, बायलेचो घोवा खातीर आशिल्लो संघर्श, जाणट्यांक तरणाट्यां खातीर आशिल्लो संघर्श अशी ही संघर्शमय नवलिका वाचतां वाचतां काळीज चिरीत फुडें वता. वाचकाक आपुणूय त्या अटंग्या रानांत शेणून पडिल्ल्याचो भास जाता.
22 लोकांचो हो पोवो निमाणें म्हणल्यार जाण्टी, नेण्टी आनी भुरगीं धरून फकत 7- 8 जाणां उरतात. मरण तांचे फाटल्यान आसा तरी लेगीत तीं जगपाची आनी आपलो वंश वाचोवपाचे हेतान निमण्या स्वासा मेरेन झुजतात. हातूंत तांकां आयिल्ल्या मरणांचें कारण जरी एक आसलें तरी तांची मोख वेगळी आसा हें आमकां दिसून येता. सैमाचें वर्णन आनी मनशांचे परिस्थितीचो आमकां हांगा दिश्टावो घडटा. हातूंतल्या दर एका पात्राची वेगवेगळी मानसीकताय आमकां पळोवंक मेळटा. ते भायर परिस्थितीक लागून दर एकल्याचे मानसीकतायेंत कशे तरेन बदल घडटा हाचो दिश्टावो जाता. शांत सभाव आशिल्ल्यांच्या मुखार जेन्ना कठीण परिस्थिती येता तेन्ना तांची शांतताय हारशा वरी फुटून पुराय रान माथ्यार घेवंक लागता. ल्हान व्हड हांचो विचार करी नासतना ते एकामेकांचेर चाळवपाक लागतात. पात्रांचें वागप अशिक्षीत आनी अडाणी आसा. तांचो एकूच मोह आमकां पळोवंक मेळटा, तें म्हणल्यार जगपा खातीर जोडप आनी आपले वंश तिगोवन दवरप.
नवलिकेचो विशय मुळांत समाजीक तसो अर्थीक आसा. समाजांत कसले- कसले परिस्थितींतल्यान वच्चे पडटा. ते भायर कांय लोकांचे समाजांत आशिल्ले वेगळे तरेचें स्थान आमकां पळोवंक मेळटा. हे नवलिकेंत आमकां कार्ल मार्क्साचो सिद्धांत पळोवंक मेळटा. चिड्डिल्लो आनी चिड्डुपी अशे दोन वर्ग आमच्या मुखार उबे रावतात. हे वर्ग धरतरेर जंय जंय मनीस रावत थंय सगळ्याकच आसतात. गांवांत तशे मुकादमाचे पांया खाला जाल्ले तांचेर अत्याचार पळोवंक मेळटात.
लेखकान हो विशय आपले कल्पकतायेच्या बळग्यार जरी रचिल्लो आसलो तरी ही अशी परिस्थिती जायत्या जाणांत अणभविल्ली आसूं येता. जगप आनी जगपाक दिवप ह्या वैश्वीक सिद्धांताचो दिश्टावो हे नवलिकेंत लेखक खूब वेगळे पद्धतीन आमकां घडयता. नवलिका जरी आंवाठान ल्हान आसली तरीय तिचो आशय आनी विशय विचार करपा
सारको आसा. ही नवलिका फुडें विचार करपाक एक वाट करून दिता. एक
वेगळोच आशय फुलोवन ही नवलिका
फुडें सरता. फुडेंय घडये असले तरेचें अरण्यकांड जायत हाची सुलूस ही कादंबरी करून दिता.

विकीशा वि. फडते
9158595149