भांगरभूंय | प्रतिनिधी
कांसवाक कोण वळखना? सरभोंवतणी न्हंयो, तळ्याचे देगेर ते दिसतातूच. हालींसराक कमी जाल्यात, ही गजाल खरी. हालींच 23 मे दिसा पुराय भारतांत आनी संवसारांत आंतरराष्ट्रीय कांसव दीस मनयलो. 1990 वर्सा सावन जगभर हो दीस मनयतात.
आमचे हिंदू संस्कृतायेंत कांसवाची सुवात खूब म्हत्वाची. आमी कांसव हें देवाचें रूप मानतात. हिंदू देवळा भायर कांसवाची प्रतिकृती ही आसताच. देवाचें दर्शन घेवचे पयलीं भक्त कांसवाचें दर्शन घेता. आमचे पूर्वज कांसवांची जतनाय करताले. पयलीं दरेक न्हंय, बांय, बराव, तळ्यांत कांसव रावताले, पूण आयज कांसवाचें अस्तित्व उणें जायत आसा. शिकार, वेपार, उदकाचो उणाव हाका लागून कांसवाचेर संकश्ट आयलां. ते सोंपल्यात. कितलेशेच दुर्मीळ जातीचे कांसव नश्ट जाल्यात. गोड्या उदकांतल्यान तर कांसव हद्दपारच जाल्यात. कांसवाचे अस्तित्व आतां फकत दर्यांन पळोवपाक मेळता. अर्थात हाका आडवाद आसत.
कांसव हो एक उभयचर जीव. उदक आनी भूंय अश्या दोनूय वाठारांत कांसव रावंपाक शकता. कांसवाचें पोट आनी फाट खूब घट्ट आसता. दर्यान रावपी कांसवाचे सात प्रकार आसात. तातुंतले आमकां भारतात चार प्रकार पळोवपाक मेळटात. ऑलिव्ह रिडली कांसव, ग्रीन कांसव, हॉक्स बिल कांसव आनी दर्या कांसव. ऑलिव्ह रिडली कांसव तपकिरी रंगाचे आसून ते ओरिसा, गोंय आनी महाराष्ट्र राज्यांच्या दर्यादेगांचेर मेळटात. तांची जतनाय घेवपाक रानां खातें खूब यत्न करता. कायद्यान तशें तांकां हें करपाक सांगलां. मात दर्यादेगांचेर लोक येतात, संगीताचे कार्यक्रम जातात आनी ताचो परिणाम कांसवांचेर जाता. बारीकसाणेन पळयल्यार तांतयां घालपाक दर्यावेळेर येवपी कांसवांचो आंकडो हालींच्या वर्सांनी खूब उणो जाला.
पाचव्या रंगाचे ग्रीन कांसव पूर्व आनी पश्चिम दर्यांत मेळटात. हॉक्स बिल कांसव जांकां चोंची सारखे तोंड आसता ते अंदमान- निकोबार जुंव्यांचेर मेळटात. आनी दर्या कांसव हें देशातल्या सगळ्या दर्यांनी दिसतात. ताचे फाटी पसून धाल तयार करतात. कांसवाच्या कातड्याचो उपेग चामडें आनी सजावटींचो वस्तू तयार करपाक करता. कांयजाण कांसवाचें कट्टें आपल्या घरात सोबाय म्हणून लायतात. तर कांय जाण कांसव घरांनी पाळतात. हाका सरकाराची परवानगी घेवची पडटा. ह्या सगल्या कारणांक लागून लोक कांसवांची शिकार करतात. तशें करप हें बेकायदेशीर आसा तरी लोक कांसवाची शिकार करतात. कांसवांच्या संवर्धनाक लागून कांसव संवर्धन केंद्रांसुरु केल्यांत. महाराष्ट्रांत वेळास हांगा दर वर्सा कांसवाचो उत्सवूय जाता. सिंधुदुर्ग जिल्ह्यांत, उत्तर गोंयांत ऑलिव्ह रिडली कांसवाचें प्रजनन आनी संवर्धन जाता.
कांसवांचें जीवन 100 ते 150 वर्सा इतलें आसता. (थोडे ताचेय परस चड वर्सां जगल्यात.) पूण, शिकारी खातीर खुबशें कासव अकालीच मरतात. जमनीच्या आनी उदकाच्या जिवीत साखळे खातीर कांसवाचें अस्तित्व म्हत्वाचें. धर्तरे वयले कांसव सोंपले जाल्यार ताचो पर्यावरणाचेर व्हड परिणाम जावंक शकता. न्हय जातलोच. कांसव एक रानवटी जनावर आशिल्ल्यान ताका घरांत दवरप, मारून शिकार करप हो वन्यजीव संरक्षण कायद्या खाला गुन्यांव, अशें करपी कोणूय सांपडल्यार पुलिसांक सांगप हें नागरिकांचें कर्तव्य. कांसवांक जिवित दवरपाक लागून यत्न करप, कांसवांचे संरक्षण आणि संवर्धन करप होच संवसारीक कांसव दीस मनवपा फाटलो खरो हेतू आसा. तो येसस्वी जावपाक जाय, अशें दिसता तर दरेकान कांसवांचे संरक्षण आणि संवर्धन करपाक जाय. चलात, तर आयच्यान हें काम करुंया.
श्याम ठाणेदार
9922546295
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
