भांगरभूंय | प्रतिनिधी
आमचे दिसपट्टे जिणेंत इलॅक्ट्रॉनीक आनी डिजिटल सेवांचो वापर वाडत वता तसो इलॅक्ट्रॉनीक वस्तूंचो दोंगर वाडत आसा. उपेगाच्या शेवटाक पाविल्ली वा तंत्रीक कारणाक लागून वापरूंक शकना अशीं वस्तू आमी उडयतात आनी मागीर ई- कोयर जातात. आतां 5 जी तंत्रज्ञान आशिल्ले मोबायल बाजारांत येतले. रिलायन्स जियो सयत जायत्या कंपनींनी ताची चांचणी केल्या. म्हणटकच बेगीनूच सगळ्यांक हातांत 5 जी मोबायल दिसतले. पूण ते येतकच सध्या वापरांत आशिल्ले कोट्यांनी मोबायल कोयरांत पडटले. तांचो कसो विलो लावप हो व्हडलो प्रस्न फुडल्या दोन ते तीन वर्सांनी भारतां मुखार उबो जावपाचो आसा.
ई- कोयराची ही समस्या भारतांतच न्हय तर संवसारांतल्या सगळ्या देशांनी आसा. संयुक्त राष्ट्रांनी हालींच ग्लोबल ई- वेस्ट मॉनिटर 2020 नांवाचो अहवाल जाहीर केला. ह्या अहवाला प्रमाण 2019 वर्सा संवसारभर 5.36 कोटी मेट्रीक टन ई- कोयर तयार जाला. ह्या अहवाला प्रमाण चालू दशकाच्या निमाणे मेरेन हो आंकडो 7. 4 कोटी मेट्रीक टन मेरेन वतलो. भारताचो विचार केल्यार 2019 वर्सा भारतांत 10 लाख 14 हजार 961 टन कोयर तयार जाल्लो. फकत दिल्लींत हें प्रमाण 2 लाख टन इतलें आशिल्लें. हो आंकडो केंद्रीय पर्यावरण मंत्रालयान दिला.
ई- कोयर हो इतलो गंभीर प्रस्न आसलो तरी आमी ते विशीं जागृत नात. कांय जाणांक ई-कोयर म्हणल्यार कितें तें लेगीत खबर ना. ई-कोयर म्हळ्यार तुमच्या घरांतलीं मोडून पडल्लीं वा वापरूंक नाशिल्लीं इलॅक्ट्रॉनीक उपकरणां जीं आमी हेर कोयर वांगडा सहज भायर उडयतात. आमी तांचो हेर खंयच्याय कोयरा वरीच विलो लायतात. घरगुती इलॅक्ट्रॉनीक वस्तू जशीं टीव्ही, टेप, रेडिओ, सीडी, व्हीसीडी, फ्रिज, वॉशिंग मशीन, कूलर, एअर कंडिशनर, इलॅक्ट्रॉनीक कुकर, मायक्रोवेव्ह, ओव्हन, हीटर, पंखे हांकां ई- कोयर अशें म्हण्टात. हाचे वांगडाच संगणक, मोबायल, लॅपटॉप, फोन, बॅटरी, सर्किट बोर्ड, हार्ड डिस्क आदी आयटी वस्तूंचो ई- कोयरांत आस्पाव जाता. इबाडल्या म्हूण भायर उडयिल्ल्या इलॅक्ट्रॉनीक वस्तूंक ई-कोयर म्हण्टात.
इलॅक्ट्रॉनीक उत्पादनांत खूब प्रमाणांत हानीकारक पदार्थ आसतात. हे घटक हवेंत आनी उदकांत भरसले तेन्ना भोंवतणची हवा, उदक आनी माती दूषित जाता. मोबायल वा
खंयचीय बॅटरी शिंशें वापरून तयार करतात. तें पावसाच्या उदकांत रिगता आनी वातावरणांतल्या ओलसाणींत भरसून ताचे कडेन संबंदीत आशिल्ले हवेक, उदकाक आनी मातयेक दूशित करता.
अमेरिकेच्या पर्यावरण संरक्षण एजन्सीच्या म्हणण्या प्रमाण, दरवर्सा सुमार तीन कोटी संगणक भायर उडयतात. तातूंतले वीस टक्क्यां परस उणे रिसायकल जातात. युरोपांत दरवर्सा सुमार 10 कोटी फोन उडयतात. हीं कालबाह्य जाल्लीं, उडयल्लीं इलॅक्ट्रॉनीक उपकरणां पर्यावरणांतलो व्हड जागो घेवपाक लागल्यात. कांय उपकरणांनी बोरिलियम, कॅडमियम, पारो आनी शिंशें हीं धोक्याचीं रसायनां आसतात. वातावरणांत तीं मिस्तुराद जावपाक वेळ लागता तरी चड प्रमाणांत भरसून गेल्यार पर्यावरणाचें व्हड नुकसान जाता.
एकंदर ई- कोयर पर्यावरणाक व्हड लुकसाण करता हें मतींत घेतल्यार ई-कोयराचे समस्येचेर गंभीर उपाय करपाची बेगोबेग गरज आसा. ई- कोयर विलो लावपाक विशिश्ट प्रक्रिया पाळची पडटली. हेर कोयरा वांगडा विलो लावचे परस तो वेगळो आनी विशिश्ट पद्दतीन लावपाचो वेळ आयला.
ई- कोयराच्या नियोजन आनी विलो लावपाचे प्रक्रियेंत हो कोयर एकठांय करप, रिसायकल करप आनी परतून तयार करप म्हत्वाचें, जाचे खातीर भौशीक आनी खाजगी मळाक संयुक्तपणान मुळाव्यो सुविधा उबारच्यो पडटल्यो. पर्यावरण मंत्रालयान सादर केल्ल्या ई- कोयर वेवस्थापन नेम 2022 च्या मसुद्यांत ई- कोयर वेवस्थापनांत उत्पादक, रिसायकल संस्था आनी संघटनांच्यो जापसालदारक्यो थारायल्यात. दरेका घटकान ती जापसालदारकी पुराय केल्यार ही समस्या कांय प्रमाणांत सुटावी जातली.
श्याम ठाणेदार
9922546295
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
