भांगरभूंय | प्रतिनिधी
अाषाढाचे पुनवेक गुरूपौर्णिमा वा व्यास पुनव म्हणटात. पूण आदिवासी समाजांत त्या दिसा ‘आसडी पुनव वा करमला पानां परब’ अशें म्हणटात. आषाढी पुनवे दिसा कूळ पुरूश वा कूळ देवांचेर नवे पावसा उदक घालून पुजा करपाची परंपरा कांय गांवांनी पयलीं साकून प्रचलीत आसा तर कांय गांवांनी ना. कोळंब-रिवण ह्या गांवांत एक वेगळी परंपरा पळोवपाक मेळटा. अशे महणटात की आषाढी पुनवेक नव्या पावसाच्या उदका झरे व्हांवतात. म्हण पुनवेच्या आदल्या दिसा सांजेर वर्सकार वेळीप कुळदेवीचे तळयेर वता आनी उदक कळशांत भरून हाडटा. ‘कुळदेवीची तळी म्हणपाचें कारण म्हणल्यार ते तळयेन खंय ती सदा सकाळचे पांच वरांचेर न्हांवपाक वता आनी दनपरां बारा वरांचेर लेगीन वता. वर्सा एकदा ते म्हणल्यार कालोत्सव जाल्या उपरांत सकाळचे कुळदेवीची पालकी ते तळयेर वता आनी देवीची पुजा करतात आनी तिका न्हाणोवन देवळांत व्हरतात.’ म्हणून वर्सकार वेळीप कुळदेवीचे तळयेचें उदक तांब्या भरता आनी मागीर तातूंत सुरय तांदूळ आनी वयर एक आंब्या ताळो दवरता आनी ताचे वयर नाल्ल दवरतात. ताकाच ‘कळस’ अशे म्हणटात. मागीर थंय एक उजवाडा लागून ‘काकाडो’ पेटयता. काकाडो म्हणल्यार बडयेक एक कपडो बांदतात आनी ताचेर तेल घालून उजो पेटयतात. उपरांत तो कळस कुळदेवळा कडेन हाडटात. उपरांत थंय आशिल्ल्या पुराय देवळांच्या देवांच्या मुखार एक वात भट पेटयतात.
पयलीं कूळ देवांक पेटयता मागीर सिद्ध देवांक, तळ खांब्याक उपरांत सांतेरी देवाक, कुळपुरूस (राम पुरूस), ग्राम पुरूस तशेच एक कालपुरूस आनी कलनाथ देवांक पेटयता. मागीर पायक देव, बेताळ, तुलस, क्षेत्रपाल (उदेंगी देव), गणपती देवा, ब्रह्म-विष्णू-महेश, खाम्याक, चक्रदेवा, रामनाथ, विरभद्र, नंदी उपरांत निमणे कडेन वाघ्रा देवाक वात पेटयतात. वात पेटयल्या उपरांत वेळीप उदकान घातिल्लें तांदूळ त्या सगळ्यां देवांचेर मारीत वता. तशेच देवळी प्रत्येक देवा मुखार शिंग (तुतारी) वाजयता. उपरांत देवळाच्या चौकार गांवचो ‘पेन्नी’ जागोर करता. जागोर जाले उपरांत नाल्लाची कातली प्रसाद म्हूण सगळ्यांक खावपाक दितात.
उपरांत दुसर्या दिसा सकाळीं कुळदेवळान पुनवेची पुजा करतात. वेळीप गांवच्या पुर्सार (देवूळ) वता आनी देवांक पांच नाल्ल फोडटा. मागीर करमला पानांचेर वाडी भरता. ती वाडी चोरवाची (सूरय तांदूळ सिजयता आनी गोड घालतात) आसता. ताकाच आदिवासी सामाजांतले लोक ‘करमला परब वा आसडी पुनव’ म्हणटात. जाणटी अशें म्हणटात की देव करमला पानांचेर जेवन जाले उपरांत करमला पानांचेर फातर वा रेंव मारतात म्हण ही परब जाले उपरांत करमला पानांक बुराक जाल्ले मेळटात.
आदिवासी समाजांतले लोक परबे दिसा आपल्या घरांत सकाळचे न्हावन देवा पांय पडटात. रानांक वा रोयल्ले जें किदें मेळटा वा गरज पडल्यार बाजारांतल्यान येपार हाडटात आनी जेवण करतात. वडे वा पुरी, गोडशें, मूग, खतखतें, शीत-रोस, आदी जेवण रांदतात. जेवण जाले उपरांत दोन करमला पानां एका वयल्यान एक दवरतात आनी दोन जेवणाचीं पानां तयार करतात. तांकां गंद-फूल करून ताचेर उदक सोडटात. जाणटेल्या नांवान कावळ्याक एक पान दवरतात आनी एक पान गायेक दितात. उपरांत सगळीं घरांतलीं एका पंगतींत बसतात आनी जेवतात.
हे परबेक करमल्या खोल्यार जेवपाची परंपरा खूब पयलीं साकून चाल आसा. वर्सा एकदा ह्या पानांचेर देवांक वाडी भरतात तशेच लोक जेवतात. त्या दिसा केळी पानांचो उपेग करनात. पुनवेच्या परबे पयलीं तीं पानां घरां हाडपाक मेळनात तशेच तांचो उपेग लेगीत करनात. अशे म्हणटात की करमला झाडा पानां घरा हाडटात तेन्ना खंय कुमया झाडाचीं पानां घरा हाडपाक जायना.
आदिवासी समाजांतले लोक पयलीं साकून रानांक रावतात. तांची जीण जंगलाचेर अवलंबून आसल्या कारणान ते रानांत जे मेळटा ताचो उपेग करतात. पयलीं करमला पानां मोठीं आसल्या कारणान तांचो उपेग ते घुरम (कडणी) करपाक करताले. तशेच गोरवां चरयपाक रानांक घेवन वता तेन्ना वाटेर मेळटा तीं अळमीं, कुठाली, किर्गा, सातोड्या-पोया म्हव, रानांची भाजी, किल्ल, आदी त्या पानांक गुटलावन हाडटात. गोरवां चरयपाक वता तेन्ना जेवणाची भुती लेगीत ते करमला पानांक बांदून व्हरपाक तांचो उपेग करतात. अशे तरेन प्रत्येक कामाक चड अशे करमला पानांचो उपेग आदिवासी समाजांतले लोक करतात. अशे लेगीत म्हणटात की प्राचीन काळांत कपडे नाशिल्ले तेन्ना ते करमला पानांचो उपेग आपलें आंग लिपोवपाक लेगीत करताले.
प्रियंका देऊ वेळीप
7378827508
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
