आषाढी एकादस, भक्तीची वारी

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आयज आषाढी एकादस. पंढरपूर जात्रा. हजारांनी वारकरी शेंकड्यांनी किलोमिटर अंतर चलून आयज पांडुरंगाच्या पांयां कडेन पावल्यात. ते निमतान…..

पुंडलिक वरदे, हरी विठ्ठल, श्री ज्ञानदेव तुकाराम पंढरीनाथ महाराज की जय…. माऊली माऊली…माऊली, ह्यो वळी जेन्ना कानार पडटात तेन्ना समजुपाचें आषाढी एकादशी लागीं पावली. तश्यो वर्सभर खूपश्यो म्हळ्यार जवळजवळ 24 एकादशी येतात. पूण  आषाढी एकादशीक आपलें खाशेलें अशें म्हत्व आसा. आषाढी एकादशीक, देवशयनी एकादशी अशेंय म्हणटात. पुराणा प्रमाण हो एक पवित्र दीस.

24 सूय एकादशींक आपले वेगळें म्हत्व आसा. तातून आषाढी एकादशी खास. ती लागीं पावली काय  सगळ्यांक  वेध लागता तें वारीचे. “आषाडी एकादशी दीसा आस लागली पंढरीची.. मेळचे दर्शन विठ्ठलाचें हीच भावना दर भक्ताची”. वारी करप हें एक पुण्याचें काम. वारी म्हळ्यार देवाची आनी भक्ताची जाल्ली गाठभेट. वारी म्हळ्यार फकत चलप न्ही तर मृदंगाच्या तालार जुळिल्ले अभंगाचे सुर म्हळ्यार वारी. “

” टाळांचो किणकिणाट म्हळ्यार वारी.  “तुळस आसची माथ्यार भार पेलला वारीचो, विटे वयल्या विठ्ठलाक नमस्कार सांग भक्ताचो “. ही वारी म्हळ्यार दर एका वारकऱ्याच्या जीवाभावाची. “पायांक हाडून नेट वाट धरल्या पंढरपूराची, मनांत धरून आस भेटेची ,साथ मेळची विठ्ठलाची “. जाका आसता माऊलीचो ध्यास ताका मेळटा सुखाचो घास. वारी करप ही फॅशन न्ही ती जावन आसा खरी भक्ती. वारी म्हळ्यार अखंड विश्वास जो दर एका भक्ताक आसता की कितल्योय अडचणी येवं आमच्या फाटल्यानं विठ्ठल उबो आसा. केन्ना रखरखत्या वतान केन्ना घसघसत्या पावसांत तर केन्ना वाऱ्यान खुंट्यान जिबेर घेवन नांव विठ्ठलाचें वाटचाल जाता सुखान हो दावो दर एका वारकऱ्याचो आसता.

आषाढी एकादशी म्हणली की पयलीं सदांच याद जाता ती म्हळ्यार पंढरपूरची वारी. पंढरपूर हें श्री विठ्ठलाचें एक नामनेचें तीर्थस्थान जावन आसा. हांगाचो मानाचो देव म्हळ्यार विठ्ठल. महाराष्ट्रांतले, खास करून गांवांतले लोक विठ्ठलाक खूप मानतात. आषाढी एकादशी हो पंढरपूरच्या वारकऱ्यां खातीर  एक उमेदीचो, भक्तीचो दीस. दिसरात फकत विठ्ठलाचेंच नामस्मरण. कितलेशेच पयस विठ्ठल विठ्ठल असो जप करीत हे वारकरी आपली वारी घेवन पंढरपूराक विठ्ठल रखुमाईच्या दर्शनाक चलत वतात. चंद्रभागेच्या उदकांत न्हाले उपरांत हे वारकरी विठ्ठलाच्या दर्शनाक वतात. आपली भूक, तान,  त्रास सगळे विसरून फकत विठ्ठलाचे ध्यानात मग्न जावन विठ्ठलाच्या दर्शनांत तल्लीन जातात. वाटेर कितली आडमेळीं येतात, त्रास जाता, भलायकी इबाडटा पूण, सगळ्यांक मात करीत वारकरी मुखार सरत रावतात. हीच खरी भक्ती हीच खरी निष्ठा. एका वारकऱ्याचो आपल्या देवाक मेळपाचो होच खरो हावेस.

आषाढी एकादशी बाबतीत खुपश्यो कथा आसात. तातली एक कथा अशी, मृदुमान्य नावाचो एक राक्षस आशिल्लो. ताणें महादेवाक प्रसन्न करून तो कोणाच्याच हातान मरचोना फकत एक बायलेच्याच हातान मरतलो अशे वरदान घेतिल्लें. वरदान मेळटकच राक्षसान सगळ्याक हाहाकार करपाक सुरवात केली. सगळे देव महादेवा कडेन धावले. पुण तें कायचं करूंक शकलेना. त्या राक्षसांची फाट घेवपाची सोडलीना. सगळे देव धावले आनी एका गुहेत लिपून बसले. तांच्या श्वासातल्यानं एके देवीन जल्म घेतलो. तिचे नाव आसले एकादशी. मुखार वचून तिणें त्या राकेसाचो नाश केलो. अशे करून तिणें देवांक वाटयले आनी आख्खे सृष्टीक सांबाळ्ळी . तो दीस आसलो आषाढी एकादशीचो. गुहेत लिपून बसले म्हूण देवांक न्हावचे पडले तसोच उपासुय घडलो. देखून ह्या एकादशीच्या दिसा उपास करतात.  

एकादस हो खूप जाणाचो उपासाचो दीस. गोंयांत ह्या दिसा मुगा दाळीचें कण्ण, चण्याची उसळ आनी फुलके वा चपाती खावपाची एक रीत आसा. हें एक एकादशीचें  खाशेलपण. वारकरीच न्ही तर आनी खुपशे लोक हो उपास करतात. ह्या दिसा उपास करणाऱ्यांची पापां ना जातात अशी एक मान्यताय आसा. देखून हजारांनी श्रद्धाळू लोक हो उपास करतात. उपास केल्यार पापां ना जातातूच, पूण विष्णू देवूय प्रसन्न जाता अशे मानतात. विठ्ठल म्हळ्यार विष्णुचेंच एक रूप. विठ्ठलाची भक्ती, उपासना म्हळ्यार श्री विष्णूचीच भक्ती केल्ले भशेन जाता. तशेच त्या मनशाक सुख आनी समृद्धीचोय लाव मेळटा. निर्मळ आनी नितळ मनान केल्ली भक्ती देवाक रोखडी पावता हातूंत मात्तूय दुबाव ना. पूण काय जाण “एकादशी दुप्पट खाशी अशे म्हणटात” आनी उपासाच्या नावान दिसभर भूक लागली म्हणटात आनी खायत रावतात. हातून अशे जाता की परबेची व्हडविकाय आमका केन्नाच कळपाक पावना. तशेच आमच्या पोटाचेर आमचो शेक केन्नाच उरना. तेन्ना ह्या एकादशीच्या निमतान एक दीस तरी उपास करून पोटाक थाकाय दिवया.सगळ्याक आषाढी एकादशीची खूप खूप परबी. 

—-

जल्मो जल्मी तुजेंच ध्यान….

–

तुळशीची पूजा

विठ्ठलाचे स्मरण 

पंढरपूरा लागू बेगीन

आमचे आतां चरण 

ओंठार विठ्ठल

काळजांत विठ्ठल 

धरतरेच्या कणाकणांत भरला

तूं आमचो विठ्ठल 

जाचे रूप मनोहर

ना तोंडार कसली खंत 

विठ्ठलाच्या नामास्मरणान

वायटाचो जातलो अंत 

पंढरपूरचे मातयेंत

बियां आसात तुळशीचीं

विठ्ठल रखुमायिक पळोवंक

उपाट गर्दी भक्तांची

सुरांनी सजलें पंढरपूर

रांगोळी घाली भक्तीची

माऊलीची साथ आसल्यार

भिरांत तरी कोणाची?

विष्णुचें रूप तें

पंढरपूरचें आसा दैवत 

वारकऱ्यांचें तूंच जिवीत

तांकां तुजीच सदां संगत 

तुजोच आदार आमकां 

तुजीच देवा साथ 

विठ्ठला मेळपाक येता हांव

धरल्या पंढरपूरचीच वाट 

सांवळो विठ्ठल

धरून कमरेर हात

विटेर रावन उबो

संवसारार भोंवडायता मायेचो हात 

तुळस घेवन माथ्यार 

करता वारीची सुरवात 

एकादशीचो उपास

पक्वांनानी भरलां ताट 

मृदंग, कासाळ्याच्या तालार

पावसाची ही सुरेल सरगम

सुरु माऊलीची पदां

सुरांनी नटलो आसमंत 

भक्तांच्या उल्याक धांवून येवपी 

वारकऱ्यांची आस तूं

असो कोण आसतलो जगात

जाका रे सांबळना तूं

जल्मो जल्मी मेळची करूंक

तुजीच देवा भक्ती

तूच दितां बळ आमकां

तुजीच म्हाका शक्ती

राखण मेळची सदांच आमकां

होच ध्यास मनी

विठ्ठलाच्या नामस्मरणांत

आषाढी एकादशी 

– शिल्पा लाड 

8411007204