भांगरभूंय | प्रतिनिधी
गोंयचे भाग्यविधाते, पयले मुखेलमंत्री भाऊसाहेब बांदोडकार हांणी गोंयच्या गांवांगांवांनी शाळा सुरू केल्यो. भाऊसाहेब हांणी त्या वेळार त्यो सुरू केल्यो म्हूण कितलेशेच भुरगे शिकपाक पावले. ह्याच गांवांगांवांतल्या शाळांनी शिकून भुरगे दोतोर जाले, इंजिनीयर जाले, पत्रकार जाले, आदवोगाद जाले, इतलेंच न्हय तर विज्ञानिकूय जाले. आनी अशा सगळ्या लोकांनी हें गोंय घडयलें. गोंया भायर नामना जोडली. अश्यो ह्यो गांवांतल्यो सरकारी शाळा विलीन करपाचेर आतां सरकार हालचाली करता. आमचो देश स्वातंत्र्याचीं 75 वर्सां आनी गोंय मुक्तीचीं 60 वर्सां पुराय करता आसतना गोंयच्या सरकारी प्राथमीक शाळांनी भुरगीं येनात म्हूण त्यो विलीन करपाची पाळी येवप ह्या सारकें आनीक दुसरें दुर्दैव ना. फकत सरकाराक दोश दिवन जावचें ना. ही पाळी येवपाक जितली सरकारी यंत्रणा जापसालदार आसा, तितले गोंयकारूय आसात.
सरकार म्हणटा की भुरग्यांचो आंकडो कमी आशिल्ल्यान आनी थंय फकत एकूच शिक्षक आशिल्ल्यान त्यो बंद करचे परस अशा शाळांचे लागींचे शाळेंत विलिनीकरण करप बरें. हय विचार बरो आसा, मात हें करतना सरकारान ‘लागींची शाळा’ हाची व्याख्या थारायल्या काय? ‘लागींची शाळा’ हो निकश मतींत धरतना ती कितली (किलोमिटर) लागीं आसप हाचेर सरकारान कितें निर्णय घेतला काय? तर ते निकश सरकारान थारायल्ले नात. आतां समजा एका गांवांतली शाळा दुसर्या गांवांतले शाळेंत विलीन केली आनी ताचे मदलें अंतर हे 7 ते 8 किलोमिटर वा मायज आसलें जाल्यार तशें शक्य आसा काय? तर अजिबात ना. कारण एक गजाल आमी लक्षांत धरपाक जाय, ती म्हळ्यार गोंयच्या गांवगिऱ्या वाठारांतल्या म्हालांनी गांवचे गांव हे सामके दुर्गम सुवातींनी आसात. अशा दुर्गम वाठारांतले पालक आपले भुरग्यांक 8- 8 किलोमिटर दुसर्या गांवांत शिकपाक धाडपाक शकतात काय कितें? अजिबात ना. आदींच आमच्या दुर्गम भागांतली भौशीक येरादारी वेवस्था सामकी इबाडल्या. सगळ्याच आवय-बापाय कडेन गाडयो आसतात अशे ना. आनी आसल्यो म्हूण दिसपट्टे तांच्या भुरग्यांक हाड- व्हर करपाक तें पॅत्रोलाक परवडपा सारकेंय ना. पयले मुखेलमंत्री भाऊसाहेब बांदोडकार हांणी गांवगिऱ्या वाठारांनी भुरग्यांक शिक्षण मेळचें म्हूण गांवांगांवांनी ह्यो शाळा सुरू केल्ल्यो. आनी आतां जर सरकार सरसरकट शाळांचें विलिनीकरण करीत जाल्यार ताचो सगळ्यांत चड फटको गांवगिऱ्या वाठारांतल्या भुरग्यांकूच बसतलो. ह्या सगळ्या बाबींचो शिक्षण खात्यान खोलायेन विचार करपाची गरज आसा.
दुसरे वटेन ज्यो शाळा सरकार दुसऱ्या शाळांनी विलीन करपाक सोदता, अश्यो कितल्योशोच शाळा हालीं तेंपार सरकारान दुरुस्त केल्यात. तांचे दुरुस्तीचें काम सरकारान तांच्याच गोंय साधनसुविधा विकास म्हामंडळ म्हणल्याच जीएसआयडीसी कडल्यान करून घेतिल्लें. दुरुस्तीच्या ह्या कामाचेर सरकारान कोट्यांनी रुपया मोडल्यात. मागीर ह्या पयशाचें कितें? जर सरकाराक शाळा विलिनूच करपाच्यो आशिल्ल्यो जाल्यार शाळांच्या दुरुस्तीचेर इतलो पयसो कित्याक मोडलो? बरें आतां इतलो पयसो मोडलाच मागीर त्यो शाळा विलीन करचे परस तातूंतली पट संख्या सरकार वाडोवपा खातीर कित्याक यत्न करिना?
सद्याक एक फॅड आयलां. भुरग्यांच्या आवय बापायांक भुरग्यांक इंग्लिश शाळांनी घालपाची खूब उमेद. हय, इंग्लिश गरजेचीच आसा. मात जर भुरग्यांक मुळा पासून आमी आमचे आवयभाशे कडल्यान पयस केले जाल्यार कशे जातले? आवय भाशेंतल्यान मुळावें शिक्षण गरजेचें आसा, तें आमची संस्कृती, आमचे संस्कार आनी आमचें अस्तित्व तिगोवपा खातीर. मात हें भुरग्यांच्या आवय- बापायांक केन्ना कळटलें देव जाणा.
एकंदर पळयत जाल्यार गोंय हें देशांतलें एक ल्हान राज्य म्हूण शिक्षणाचे बाबतींत फुडें आसा अशें म्हाका दिसता. ल्हान राज्य आशिल्ल्याचो आमकां आमी शिक्षणांत फुडें म्हूण मिरोवंक आदार जाता. मात एकंदर शिक्षणाची वेवस्था पळयत जाल्यार ती सामकी पोकळ आसा हे दिश्टी पडटा. नामनेचे शिक्षण तज्ञ दोतोर नारायण देसाय हांची हांवें ह्या विशयाचेर सविस्तर मुलाखत घेतल्या. ते मुलाखतींत तांणी सरकार, पालक आनी शिक्षण खातें हांकां अक्षरक्षा धुल्यात. दर एकल्या गोंयकारान ही मुलाखत आयकुपाची गरज आसा. ‘गोवन वार्ता लायव्ह’ ह्या यू-ट्यूब चॅनलाचेर ती मुलाखत मेळटली.
सरकार आनी खास करून भाजपाच्यो घोशणा ह्यो मोट्यो- मोट्यो आसतात. जशे की ‘हर घर जल, हर घर तिरंगा’. बरें आसा. मात जर सरकार शाळांचें विलिनीकरण करता जाल्यार अशे कितलेशेच गांव आसतले जंय शाळा ही संकल्पनाच अस्तित्वांत उरची ना. गांव म्हणलो काय त्या गांवांत कांय अशो गजाली आसच्यो पडटात ज्यो गांवाची संकल्पना पुराय करपाक शकता. तातूंतल्यो दोन म्हत्वाच्यो गजाली म्हणल्यार देवूळ आनी शाळा. जर गांवांनी शाळाच नासत जाल्यार मागीर कितें फायदो? ‘हर गाँव पाठशाला’ वा ‘गांव थंय शाळा’ ही घोशणा सरकार कित्याक दिना? कित्याक तर ती तांकां पुराय करप वा ‘गांव थंय शाळा’ ही मुळावी संकल्पना प्रत्यक्षांत हाडप सरकाराक शक्य ना म्हणून काय? म्हाका दिसता हय, म्हणुनूच.
विचार करता जे शाळेंत शिकून गांवचे भुरगे घडले, बऱ्याक पावले ती जर बंद जाली जाल्यार आमी शिकून अडाणी थारतले. गांवचें देवूळ जशें गांवपण तिगोवपाची बुन्याद आसता तशी गांवची शाळा ही गांव घडोवपाचो पायो आसता आनी ती तिगून उरली जाल्यारूच गांव आनी गांवपण आनी गांवचो फुडार तिगतलो. ना जाल्यार आतां विलिकरणाची भाशा चल्ल्या, फुडाराक ह्यो शाळाच ना नपयत जातल्यो आनी आमी धगाक बसतले इतले मात खरें.
विश्वनाथ नेने
9604039519
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
