अहिंसा

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

पयलींच्या काळा सावन चड करून दोन गजालीं खातीर हिंसा जायत आयल्या – भक्षणा खातीर आनी रक्षणा खातीर. मनीस खावपा खातीर हिंसा करता आनी आपलें रक्षण जावचें हे खातीर हिंसा करता.

अहिंसा परमो धर्मः हें भारतीय संस्कृतायेच्या जिणेचें तत्व. भारतीयांच्या शिरंतरांनी तें रिगिल्लें आसा. आवयच्या दुदा बरोबरच भुरग्यांक तें मेळटा. भारताच्या सगळ्या वाठारांनी हें तत्व भरिल्लें आसा. भारतीय वारे म्हणल्यार अहिंसेचें वारें. भारतात जो स्वासोस्वास करपाक लागता ताचे जिणेंत हें अहिंसा तत्व रिगले बगर रावचें ना. पुण ह्या ‘अहिंसा परमो धर्म:’ ह्या तत्वाचें व्हडपण भारताक सुखासुखी कळ्ळें अशें न्ही. त्या तत्वाच्या फाटल्यान एक व्हडली तपश्चर्या आसा. व्हडले- व्हडले प्रयोग ह्या गजाली खातीर जाले, वेदकाळा सावन आज- मेरेन भारतीय संस्कृतायचें सूत्र म्हणल्यार अहिंसा. ह्या सूत्राभोंवती भारतांतले धर्मीक, राजकी, समाजीक चळवळी गुंतिल्ल्यो असात. भारत वर्षाचो इतिहास म्हणल्यार एकतरेन अहिंसेच्या प्रयोगाचो इतिहास.
ममीस प्राण्याची ल्हव-ल्हव उदरगत जायत आयल्या. मुंयेच्या पावलान मनीस जातीची उदरगत जाल्या. भारतांतल्या अहिंसेचा इतिहास पळयलो जाल्यार ही प्रगती कशी सवका- सवका जाल्या तें आमकां कळटलें. अहिंसा ह्या शब्दाचो अर्थ आज कितलो व्हड जाल्लो आसा. उत्तरान देखून कोणाचेंय मन दुखावप म्हणल्यार आमी हिंसा मानतात. विचारान, आचारान, उच्चारान कोणाचेंय वायट चिंतप म्हणल्यार आज अहिंसा आसा.
पयलींच्या काळा सावन चड करून दोन गजालीं खातीर हिंसा जायत आयल्या – भक्षणा खातीर आनी रक्षणा खातीर. मनीस खावपा खातीर हिंसा करता आनी आपलें रक्षण जावचें हे खातीर हिंसा करता. हिंसेचें आनीक एक तिसरें कारण आसा… आनी ते म्हणल्यार यज्ञ. पुण ह्या यज्ञा खातीर केल्लो हिंसाचार भक्षणा खातीर आसा. किद्याक तर मनीस जें खाता तेंच देवाक दिता. यज्ञ म्हणल्यार देवीक आहुती दिवप हो मूळ अर्थ आशिल्लो. आमकां वत, पावस, फुलां, फळां हें सगळें दिवपी देव, ताकाय आमी कितें तरी दिवपाक जाय हातूंतल्यान सजपणान जें आपकां आवडता तें देवाक दिवपाचें थारलें. आमकां मांस आवडता तर देवाकय तेंच दियात असो धर्म जालो आनी ह्या खातीर यज्ञा खातीर हिंसा ही देखून मनशाच्या भक्षणांतल्यान निर्माण जाल्ली जावये, अशें दिसता.
बऱ्याच वर्सां पयलीं मनीस मनशाक खातालो. मनशाचें मांस सगळ्यात बरें अशें ताका दिसतालें. ज्या तेंपार मनीस मनशाक खातालो त्या- तेंपार देवालय मनशाचो बळी दिवपाची पद्धत आसुंक जाय, हातूंत दुबाव ना. राजेंद्रलाल सारक्या पंडितांनी भारतांत पयलींच्या काळात, नरमेध आशिल्लो अशें बरयलां. पुण विचारी मनीस विचार करपाक लागला. आपल्या सारकीच सुख-दुख्खां आशिल्लो हो मनीस, ताका आपण कसो मारचो, कसो भाजून खावचो असो विचार ताच्या मनांत आयलो आनी काय विचारी मनशांनी ही पद्धत बंद केली.
पूर्ण समाजांतल्यो संवयो एकदम ना जायनात. कोणेंय नवो विचार समाजाक दिलो तर ताचो छळ जाता. ताची फकांडां करतात. पयलींच्या काळातय अशेच जालें आसतलें. मांस खायात पूण मनशाचें मांस खायनाकात अशें पयले आचार्य समाजाक सांगपाक लागले. मनशाचें मांस खावप ना असो सोपुतय लोक घेवपाक लागले. पुण तांकाय रुच लागिल्ली. तांकां हें पळोवंक जालें ना. नवीन व्रत घेवप्याक ते मुद्दाम मनशाचे मांस फटोवन खावपाक घालताले.
(फुडें चलता)
मूळ लेखक : पूज्य साने गुरुजी,
अणकार : पांडुरंग नाडकर्णी

पांडुरंग नाडकर्णी
9326139252