… अशेंय एक पावल उखलत?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

गोंय सरकार शिक्षणाच्या मळार उदरगत घडोवन हाडपाक अधिकाऱ्यांक, प्रतिनिधींक भोंवडेर धाडतात. मात ह्या भोंवड्यांची फलप्राप्ती जाल्ली सहसा दिश्टी पडना.

शिक्षण हें फकत पुस्तकी गिन्याना पुरतेंच मर्यादीत आसचें न्हय तर जिणेंक तशेंच वेव्हारांत उपेगी पडपी आसचें. शिक्षण दरेका
मनशाचे जिणेची उमेदवारी आसता. तें एक सत्संगय म्हणू येता, जो शिक्षक भुरग्यांक बरे तरेन दिता. शिक्षणाची मुळां जरी कडू आसलीं तरी फळां मात गोड आसतात, हाचो अणभव दरेकल्याक येता. शिक्षण मनशाच्या काळखी जिवितांत वाट दाखोवपी पर्जळटो दिवो आसा. शिक्षण चारित्र्य घडयता. ताचेच वरवीं मनीस नम्र, परोपकारी, सेवाभावी जाता. कसलेंय काम करपाक सदांच मुखार सरता. शिक्षण साध्य नासून एक साधन आसा. शिक्षक ते वरवीं नवचैतन्य, नवसंस्कृताय, नवसमाज निर्माण करता. विद्यार्थ्यांच्या हिता खातीर दोळ्यांचे पातें लायनासतना तळमळीन वावुरता. शिक्षक आनी शिकवणी कशी आसची हें सांगप सोपें आसता म्हणून ते खातीर प्रत्यक्षात वावरप भोव कठीण आसता. हें काम जरी जड आसलें तरी शिक्षकाक ताच्या जिवितांतलो सगळ्यांत व्हडलो आनंद धादोसकाय आनी उर्बा मेळटा हें मात कोणूच न्हयकारुंक शकना.
विद्यार्थी हो शाळेचो अलंकार आसा जाल्यार शिक्षक ताचो कारागीर. आयज शिक्षणाच्या मळार खूब उदरगत जायत आसा. सरकारुय विद्यार्थ्यां खातीर साबार येवजण्यो राबयता. पुणून ह्या येवजण्यांचेर पातयेवन रावनासतना भुरग्याचे जिणेंत शिक्षणाचों मुळ हेत विचारांत घेवन, तांच्या फुडाराचो विचार करुन तांकां ‘स्वावलंबी’ करपाक, आपल्या संवसाराक विसरायेर घालून तळमळीन वावुरपी खूब उणे प्रमाणांत आसात. ते आपले सेवेंत केन्नाच पुरस्कारांची अपेक्षा धरीनात, तो मेळ्ळ्यारुय तांतूत भुल्लूतून रावनात. जिणेचें एक ध्येय म्हणून देसाप्रती, समाजा प्रती आपले लागणुकेक पावलाकणी पाळो दिवपी… तांचेमुखार, तांचे सेवे खातीर नकळटां मान बागवता…
शिक्षक हो विद्यार्थ्यांचे जिणेरुपी पोरसाचो माळी. आपल्या गिन्यानाच्या अमृतान हें पोरसूं शिंपून फुलयत आसता. हाची एक बरी देख हालींच पळोवंक मेळ्ळी. ती म्हळ्यार नासकांतल्या त्र्यंबकेश्वरातल्या दोंगरी वाठारांतल्या हिवाळी गांवांतली जिल्हो परिशद शाळा.
ध्येया बगर मनीस म्हळ्यार शिडा बगर तारुं. त्र्यंबकेश्वरांतले हे शाळेंतल्या विद्यार्थ्यांनी आपले जिणे खातीर सोबीत ध्येयां बाळगिल्यांत. जण एकल्या माणकुल्यांच्या तोंडातल्यान तीं आयकतना, तांका जी शिक्षणाची तान लागल्या, ती अणभवतना ती फुडारांत दुबाव विरयत जैतीवंत थारतली हाचो दिश्टावो जाता. ती पवित्र वास्तुंतलीं भुरगी संस्कारीत आसात अशें म्हणचे परस थंयच्या सामान्यातलें असमान्य व्यक्तिमत्व आशिल्ले शिक्षकच तांकां ‘संस्कारी’ घडयता. बांक, कदेलां, चोपड्यो, पुस्तकां आदीं गरजांच्या जाळांत घुस्पनासतना विस्तारीत सुवातेर पास्का खाला वर्ग भरतात. आसनमांडी घालून भुरगी शिकवण आत्मसात करतात. गणीत विशयांत तर चार अंकी आंकड्या मेरेनचे पाढे तांकां धडधडीत म्हणूक येतात. भुंयेचेर चितारलेल्या पाटयांचेरच बीं गणीतां सोडोवन दाखयतात.
ल्हान पिरायेंतूच तांचेर अशे संस्कार घाल्यात की वर्गांत शिक्षक शिकवण दितना एकाच वेळार ही भुरगीं दोनूय हातांनी बरप करुन नोंदी घेतात… तांची कळाशी तोखेता तितली उणीच. खंयचेंय भुरगें गरजेच्या शिक्षणांत उणे पडचें ना, फाटीं उरचेंना हाची शिक्षक जतनाय घेता. भुरग्यां परी भुरगे जावन तांकां शिक्षणाची गोडी लायतात. अशें वातावरण निर्माण केलां कीं जंय वता वा जंय नदर पडटा थंय थंय गिन्यान नदरेंत पडटा… पुस्तकांच शाळेच्या वण्टीर उक्ती केल्यांत, खंयीय बसून मेकळेपणान, कसल्याच बंधना बगर तीं तें मेळोवंक शकतात…. सामान्य गिन्याना वांगडाच हेर कलांचेय शिक्षण तांकां दितात. शाळेंत आयिल्ल्या भुरग्यांक घरा वचन दिसना. शिक्षकां वांगडा रावून आपल्या पर्जळीत फुडारा खातीर तो शिक्षण घेयत रावता. शाळे वतीन निर्माण केल्ल्या पोरसांत शेती विशीचें धडे तो घेता… प्रात्यक्षिकां सयत खोरें- कुदळ घेवन भाजीपाल्याची लागवड करता. घाम गळोवपाची संवय ताका लागता.
राज्य घटनेतली 300 ते 400 मेरेनची कलमां तांकां पाठ आसात. कितें तांची पिराय आनी तें सामान्य गिन्यान!!! आपल्या अभ्यासा वरवीं ही माणकुली भुरगीं व्हडा अभिमानान देशसेवे खातीर वावुरपाची आपली तळमळ उक्तावण दाखयतात तेन्ना आंगार रोमांच सोडात, दोळ्यांत दुकां आयले बगर रावनात. आय. ए. एस. अधिकारी जावचेलीं सपनां तीं भुरगीं सांबाळटात. शाळेचे म्हणचे परस गांवचे पालक इतले सक्रीय आसात, तांणी भुरग्यां खातीर शाळेंत दोन वेळच्या जेवणाची वेवस्था केल्या. पालकांच्या मान्यतायेंतल्यान भुरग्यांक शेती आनी वेवसायीक शिक्षण दिवपाची तजवीज केल्या. खंयच्याच पालकाची कागाळ नासता. ते भुरग्यांक शाळेंत सोडून निश्चींत रावतात, आपलें काम करतात. पारंपरिक पद्दतीन शेती करीनासतना सेंद्रीय पद्दतीन ही करपाक भुरग्यांक शाळेंत शिकवण मेळटा. ऑनलायन, ऑफलायन दोनूय पद्दती तांका येतात. युट्यूबा वेल्यान साबार गिन्यान तीं मेळयतात.
दोंगरी वाठारांतल्या त्या भुरग्यां खातीर शाळेचे मुख्याध्यापक बाबासाहेब उशीर शिक्षकां सयत तळमळीन वावुरतात… तांच्याच आदाराचेर हे शाळेचीं भुरगीं फुडारांत कोणतरी जावपाचो हावेस बाळगून मुखार पावल मारीत आसा.
गोंय सरकार शिक्षणाच्या मळार उदरगत घडोवन हाडपाक अधिकाऱ्यांक, प्रतिनिधींक भोंवडेर धाडतात. मात ह्या भोंवड्यांची फलप्राप्ती जाल्ली सहसा दिश्टी पडना… दर वर्सांक धा- बारा आदर्श शिक्षक पुरस्कार भेटोवपी आमच्या गोंयांत अशे तरेच्यो शाळा कित्याक नदरेंत येनात??? तेन्ना मात गोंयान आदर्शांची व्याख्याच बदलल्या कांय असो दुबाव येवंक लागता… कितेंय आसूं, गोंय सरकार, गोंयांतल्यो साबार शिक्षणीक संस्था, तांचें वेवस्थापन, आदर्श शिक्षक, हेर शिक्षक तशेंच पालक अशा तरेच्या शाळांची देख घेवन आमच्या भुरग्यां खातीर फुडलें पावल उखलीत व्हय?…..

उल्हास यशवंत नायक
8010061867