अणकार : संवसाराक जोडपी पूल

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

संयुक्त राष्ट्रान 2017 वर्सा 30 सप्टेंबर संवसारीक अणकार दीस म्हण आपणायलो. कितलींशींच वर्सां जे प्रक्रियेक तितलोसो दर्जो फावो जालो ना, त्या संवसार जोडपी प्रक्रियेक म्हत्व दिवपाचो यत्न करपी हो दीस. 30 सप्टेंबराक संत जेरोम ह्या बायबल अणकारप्याचें फेस्त मनयतात. अणकारप्यांचो संत म्हण ताका वळखतात. ग्रीक भाशेंतलें नवें टॅस्टामॅण्ट ताणें लेटीन भाशेंत अणकारिल्लें.
अणकार ही एक अशी कला जी फकत भासांकच न्हय तर लोकांक एकठांय हाडपाचें काम करता. मध्य युगांत नव्यो सुवातो सोदपी प्रवाशांक तर अणकार म्हणल्यार वरदानच थारिल्लें. सुरवेक फकत संवाद आनी धर्मीक साहित्य अणकार करपांतल्यान सुरू जाल्लो हो प्रवास आयज सोशल मिडियाचेर घाल्ले पोस्ट आपले आपूण अणकारीत जावपा मेरेन पावला. तेच प्रमाण, जायत्या प्रमाणांत आयज सृजनात्मक साहित्याचोय
अणकार जाता आनी ताका लागून
कोंकणी सारक्या उण्या लोकांचे भाशेक राष्ट्रीय तशेंच आंतराष्ट्रीय पातळेर
वळख मेळोवंक आदार जाला. कोंकणी साहित्याक आनी साहित्यिकांक सरस्वती सन्मान आनी ज्ञानपीठ सारकिले पुरस्कार मेळपा खातीर अणकार प्रक्रियेचो म्हत्वाचो वांटो आसा.
पूण, अणकार भासांक वळख मेळोवपा पुरतेंच काम करिना तर आयज मेरेन ज्या समाजांक समाजांत आवाज नासलो (वॉयसलेस) तांकां वॉयस दिवपाचेंय काम अणकार करता. देखीक, भारतांत दलीत साहित्याची निर्मणी प्रादेशीक भासांतल्यान जाली पूण तें साहित्य अणकारा वरवींच हेरां मेरेन पावलें. विवीधतायेंत एकताचे नारे दिले तरी वास्तवीक जिणेंत समाजां मदीं कितलेशेंच अंतर आसा. एका समाजाची जीण आनी संघर्श दुसरो समाज समजून घेता काय कितें होच केन्ना केन्ना प्रस्न पडटा. खास करून सगल्या साधन सुविधांचो आनंद घेवपी समाज उपेक्षितांचे संघर्श कितले मेरेन समजून घेता वा ते समजून घेवपाक ताचे कडेन कसलीं माध्यमां आसा हाचो विचार केलो जाल्यार साहित्य एक मुखेल साधन थारता. समाजीक वास्तव दाखोवपी साहित्य उपेक्षीत समाजांचें खरें दर्शन घडयता. धांपिल्ले दोळे उगडपाचें तें काम करता. आनी हेंच करपाक अणकाराची म्हत्वाची भुमिका आसता.
ह्याच कारणांक लागून आयज अणकार जावपाची आनी वाडपाची गरज उप्रासल्या. पूण तेच प्रमाण, अणकार मळाचीं आव्हानांय वाडल्यांत. कितल्योश्योच भासो येवपी आयची मिलेनीयल आनी जेन झी पिळगी खंयचीय एक भास सारकी उलोवपाक शकता काय कितें हो म्हत्वाचो प्रस्न. जर ना, जाल्यार भासांचेर प्रभुत्व मेळोवचे खातीर मुळांतल्यान यत्न जाय. एकेच खंयचेय भाशेक घट धरिनासतना, चडांत चड भासो आत्मसात करपाचेर नव्यान लागू जावपी शिक्षण धोरण भर दितलें हाची आस्त बाळगुया. खंयचीच भास सारकी न येवपी पिळगी तयार जाली जाल्यार मुखार वचून भाशेच्या आनी साहित्याच्या मळाकच न्हय तर तें सगल्याच संवसारा खातीर मारक थारतलें. अर्दकुटें ज्ञान आशिल्ल्यान शेणिल्ले वरवीं ती पिळगी जातली. तेन्ना भोवभाशीक वृत्तीचीं बिजां आतांच्यानूच रोवपाक सुरू करचें पडटलें.
अणकार फकत साहित्याकच न्हय तर शिक्षणाक लेगीत समृद्ध करता. जितलें अणकारीत साहित्य आमी अभ्यासक्रमांत हाडटले तितली चड म्हायती विद्यार्थ्यांक मेळून, आपल्या परस वेगळे आशिल्ल्यांक समजून घेवपाची कुवत तांचे भितर निर्माण जातली. तेच प्रमाण अणकार हें नव्यो संकल्पना, नवी भास शिकोवपाक लेगीत खूब बरें माध्यम थारूं येता. वर्गांत शिकयतना जायते फावट विद्यार्थी आपले मायभाशेचो आदार घेवन नवी भास शिकतना पळयलां, तेन्ना तर अणकाराचें म्हत्व शिक्षणांत आनीक प्रकर्शान जाणवता. गरज आसा ती आतां हे तरेक मान्यताय दिवन तिची अंमलबजावणी जावपाची. हे प्रक्रियेक सुरवात जाल्याच. नव्या शिक्षणीक धोरणाक नदरेंत दवरून उच्च शिक्षण संचालनालयानी सगल्या विशयांतले धडे आतां मायभाशेंत अणकारीत करपाचें काम हातांत घेतलां. अशे केल्ल्यान प्रादेशीक भासांनीय तकनिकी साहित्याची निर्मणी जातली आनी शिकपाच्या आडखळींकय जाप मेळटली. ताकाच लागून, जाका भाशीक आडखळीक लागून फाटी रावचे पडटाले ताचे खातीर अणकार प्रक्रिया परत एकदा वरदान थारतलें. एके तरेन वॉयस नाशिल्ल्याक वॉयस दिवपाचें काम हांगाय लेगीत अणकार करूंक शकतलें.
भोवभाशीक संवसारांत अणकाराक बरे दीस येतले हातूंत दुबाव ना. जायत्यो भासो आयिल्ल्यान नवे अणकारपी तयार जातले. खंयचीच भास कळना म्हण कोण फाटी उरचो ना. ताका आदार दिवपाक अणकार नांवाचें शस्त्र ताचे लागीं आसतले. गरज आसा ती अणकार मळाक घटमूट करपा वटयां पावलां उबारपाचीं. ताचे खातीर भासां भासां मदीं आशिल्ले मतभेद, गैरसमज पयस जावंक जाय, भाशेचें राजकारण जायनासतना भास समाजाक सबळ करपा खातीर कशी वापरूं येता हाचेर विचार आनी कृती जावप म्हत्वाची. अणकाराची प्रशिक्षणां, अणकाराचेर पुस्तकां येवप गरजेचें. तेच प्रमाण, साहित्यीक अणकारांत घुस्पून उरनासतना दर भाशेंतली उतरावळ, पारंपारीक ज्ञान, दस्तावेज हांचोय अणकार जावप म्हत्वाचो.
गरज पडटा तेन्ना मनशाक जाग येता हें एक सत्य. गरज येता तेन्नाच रावचे परस अणकार मळ समृद्ध करपाक यत्न जायत रावले जाल्यार गरजे वेळार ती भागोवप सोंपे जातलें. आयज म्हायती यूग आसून लेगीत अर्दकुटी मेळिल्ली म्हायती घेवन आमी आशिल्ले संबंद आनी नातीं वगडावंक लागल्यांत. अशा वेळार मनशा मनशांक आनी समाजांक जोडपी पूल बांदपाची गरज आनिकूय भासूंक लागल्या. अशा वेळार अणकार तो पूल जावंक शकता हातूंत मात्तूय दुबाव ना. पूण तो पूल बांदपाक आमकां सगल्यांकच चिरे उबारचे पडटले. फकत भास आनी साहित्यिकांचेंच तें काम न्हय जाल्यार दर एका मळावेल्या तज्ञांनी हे प्रक्रियेंत वांटो घेतलो जाल्यारूच तो पूल गडगंज आनी संवसार जोडपी थारतलो!

डॉ. तन्वी बांबोळकार
9764780497