भांगरभूंय | प्रतिनिधी
तीं हेवाळीं वा लेवाळीं, खास करून उदकांनी रावतात. बिन-विखारी आशिल्ल्या त्या जिवाण्याची प्रजाती, फक्त आशिया खंडातूंच सांपडटात. पावस लागचें थोडो वेळ पयलीं, आवय -हेवाळीं जमनीचेर तांतयां घालता, जेणेंकरून पिलां भायर सरता म्हणसर, तांकां सगले कडेन उदक मेळटलें. (शिकपाची गजाल – तांची सृश्टी बरोबर ताळमेळ सादिल्ली येवजण आनी नेमांक पाळो दिवपाची शिस्त).
संवसारीक जैवविवीधताय दिसा निमतान, हे घडणुकेची विसकावणी जावची म्हूण, गोंयचें ‘प्राणी बचाव दळ’ हे संस्थेचे अध्यक्ष, सर्पमित्र आनी पर्यावरण मोगी अमृत सिंह हांचे कडेन संपर्क सादलो. ते म्हण्टात की, ‘फाटीं गोंयांत सतत चालू आशिल्ल्या आडवेळ्या पावसाक लागून, जिवाण्यांचो गैरसमज जाला आसत. हेंच खातीर, प्रजनन वेळाचो अदमास बांदपाक तांचे कडेन चुक जाली आनी ताचे विपरीत परीणाम त्या प्राण्याक भोगचें पडलें.’
सादारणपणान पळयत जाल्यार, अशें तांचेच बरोबर न्हय तर, जायत्या जिवावळींच्या संदर्भात घडटा. कोणाच्यो म्हशी आनी कोणाक उठाबशी, असोच ताचो अर्थ. जाणकारांनी केल्लो प्रत्यक्ष अभ्यास सांगता की, वातावरणांतलें घातक बदलांचे परीणाम पयलीं दिसतात ते बारीक-सारीक जीवांचेर. हाकाच लागून तर तांकां पर्यावरणाचे ‘भलायकी-सुचक” म्हण्टात आनी तांची (वा तांचे वसणुकेची) जतनाय घेवपाक सुचयतात. हुशार प्रजातींन आतां शिटकावणी समजून घेवची तीं असल्याच प्रकारांतल्यान. जीण कशी अस्ताव्यस्त जावंक शकता आनी तांचें दुश्परीणाम कशा तरेन भोगचें पडटा, हाचें तें उत्तम उदारण.
ह्या हेवाळ्यांचे घडणुकी वयल्यान आनी एक संबंदीत, पूण खतखतीत अशी देख आमी घेवंक शकतात. ती म्हणल्यार हेवाळीं चडशीं उदकांनीच दिसतात आनी आपलें खाण तीं थंयच्यानूच वेंचतात. नुस्तीं आनी बेबे हे तांचे आवडीचें भक्ष्य, म्हण्टकच तांचे संख्येचेर हेवाळीं नियंत्रण दवरतात. आतां भलत्याच खंयच्याय अडेच्या, असैमिक कारणाक लागून तांचे जीवसंख्येचें प्रमाण कमी- चड जायत गेलें जाल्यार, त्या सगल्या संबंदीत जिवावळींच्या अस्तित्वाचेर संकश्ट येवपाची शक्यताय आसता, जाका आमी अन्न-सांखळ कोंसळप अशेंय म्हण्टात.
देखीक, आमकां खबर आसा की, थोडे बेबे (वा कांय नुस्तीं) हे विखारी आसतात. आतां फक्त कल्पना करात की, हेवाळ्यांक जर आमी मारीत रावले जाल्यार, त्या विशारी बेब्यांक/ नुस्त्यांक कोण खातलो? फुडें, तसल्या विखारी जिवांची संख्या वाडत रावली जाल्यार, सैमचेर ताची घातक पसरणूय वाडटली. मागीर तांचे दुश्परिणाम मनशांक लेगीत भोगचें पडपाक शकता. कोरोना विशाणूं सगल्यांक याद आसतलोच. शास्त्रज्ञांचो अभ्यास सांगता की, तांचो संसर्ग चालू जावपाक मुखेलपणान कारणीभूत आशिल्लीं तीं वागोळीं. आतां आमच्या सारक्या सामान्य लोकांक हो प्रस्न पडप सभावीक की, तीं वागोळीं अचानक कशीं दुयेंसां पातळावपाक लागलीं कांय? हाची सादी जाप म्हळ्यार, जे तरेन, कांयच फायदो दिसना अशा हेंवाळ्यांक मारप म्हळ्यार, आमचेंच जेवण विशारी जावंक शकता, तेच तरेन जैवविवीधतायेंतल्या खंयच्याय घटकांक त्रास दिवप म्हळ्यार, बाकींच्या जिवावळीं सयत, मनीस जातीकूय मारक थारुंक शकता. म्हण्टकच ह्यो सगळ्यो गजाली आमी गंभीरतायेन घेवपाच्यो काय आनीकूय खर विशाणूं तयार जाय मेरेन वाट पळोवपाची, ते थारावचें.
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
