भांगरभूंय | प्रतिनिधी
हांडीर आसा चेडो, सोदता सगलो वाडो, हे म्हणी फाटली काणी अशी. आदल्या काळार भुरगेपणांत लग्नां जातालीं आनी भुरगेपणांतच तांगेर भुरगीं जातालीं. व्हडलीं- व्हडलीं कुटुंबां. एकामेकांचीं मनां राखून एके कडेन रावपाचें. घरांत आपल्या ल्हान भुरग्यांक सांबाळून घरचीं कामां करपाचीं. आपल्या ल्हान भुरग्यांक पडवेर वासरेंत बी बसोवन कामांचो घश्टो काडटालीं. अशीच एक बाबडी भुरग्याची आवय आपल्या माणकुल्या भुरग्याक पडवेर बसोवन आपलें काम करपांत गुल्ल आसली. सदांचे संवयेन तिका तिगेल्या माणकुल्या भुरग्याची याद जाली. ती बेगीबेगीन वचून भुरग्याचेर नदर मारपाक वासरेंत गेली. पूण भुरगो थंय नासलो. दिमखुऱ्यानीं भोंवपी भुरगीं केन्ना दिमखुऱ्यो मारीत दुसरेच कडेन पावतालीं. त्या खातीर आदलो लोक घागरपाट, गजरो-घांट असल्यो वस्ती भुरग्यांच्या कमराक तर जनरी, वाळो बी भुरग्यांच्या पायांक घालतालीं. म्हण्टगीर तीं भोंवता आसतना तांचो ‘खुळ्ळ-खुळ्ळ’ आवाज आवयो काम करतना तांच्या कानार पडटालो.
तर ही आवय काचाबूल जावन आपल्या माणकुल्या भुरग्याक हेवटेन तेवटेन सोदूंक लागली. घामाघूम, खासावीस जाल्लें तिचें तोंड पळोवन कोणें तरी घरच्यांनीच कितें जालां काय म्हणून विचारपाक कोमेस केलें. तेन्ना तिणें म्हळें, ‘म्हज्या बाबूक पळयला तुमी? हांगाच बसयल्लो. खंय गेलो नकळो.’ तेन्ना त्या बायलमनशेन पोट फुटसर हांसून तिका म्हळें, ‘आगो कितें जालां तुजें? सारकी आसा मगे तूं? तुजो पूत तुज्या हांडीरुच आसा मगे! हांडीर आसा चेडो आनी सोदता सगळो वाडो’. भुरगो आपले हांडीर आसा म्हणपाचें तिका भानच नासलें. काम करतां करतां केन्ना आपणें भुरग्याक हांडीर मारला हें तिकाच खबर नासली. खुबदां आमचे बाबतींत अशेंच घडटा. कामाच्या बोवाळांत दोळ्यां मुखार आशिल्ली वस्त आमकां दिश्टी पडना आनी आमी पिशीं कशीं सोदतात. कांय वेळार व्हंकलां आवय-बापायच्या दोळयांमुखार एक बरोss न्हंवरो भुरगो आसता. पूण हाचे कडेन ताचे कडेन आपले चलयेक एक बरोऽऽ न्हंवरो आसा जाल्यार सुचय म्हणून तीं तोंड फाफूडटात. आसल्या वेळार ही ओपार मारतात.
हळद म्हळ्यार खपना, फळद म्हळ्यार खपता
हे म्हणी फाटली काणी अशी. एक खंय वेपारी आशिल्लो. ताचे कडेन खूब तेंपाची हळद खपनासून उरिल्ली. तांतूतलीं कांय कुटां बरडेल्लीं लेगीत. ताका ती कशेय भशेन खपोवंक जाय आशिल्ली. ना जाल्यार ताका लुकसाण जावपाचें. देखून ताणें एक मांडणी केली. गांवांत पुरुमेंताचें फेस्त भरिल्लें. ताणें आपली हळद बरी रंगांत काडली, हळडुवीच बरी केली आनी ती घेवन फेस्ताक गेलो. फेस्ताक साबार जिनस विकपाक हाडिल्ले. एकल्यान तर बरी इस्तिमासांवांची हळद हाडिल्ली. ती पळोवन हो वेपारी सामकोच निर्शेल्लो. पूण ताणें धीर सोडलो ना. ताणें एक युक्त सोदून काडली. लोक आपले लागीं पावतातशे जाले, ताणें आड्डून लोकांक सांगचें, ‘बाबा फळद घेयात फळद! हळदीपरस खर, कुटांचो इल्लोसो कुडको घाल्यार पुरो जाता. थोडी थोडी व्हरात वापरून पळयात.’
हागेल्या किंळच्यानीं लोकांचें लक्ष ताचेर वतालें . हो फळद म्हणून कसलो प्रकार अशें म्हणून जो तो ताचे म्हऱ्यांत येतालो आनी अर्द -अर्द कील फळद घेतालो. अशे तरेन तमाम लोकांनी हागेली फळद घेतली. आनी काय बरी हळद फेस्ताक आयिल्ली ती बाबड्याची खपनासतना उरली.
संवसारांत अशे जायते पटेकार लोक आसातात. जल्मतांच तांचे जिबेर ल्हाय उसळता. ते तोंडान पटे मारुन लोकांक भूल घालतात आनी आपलीं कामां सादोवन घेतात. असले मनशांक ही ओपार मारतात.
बोमलेर वडो दवरलो
हे म्हणी फाटली काणी अशी: एक भट आनी एक भटीण आसली. तांका पांच-स भुरगीं आसली. भट जोडीच्या कामां खातीर भायर वतालो. फाटल्यान ह्या सगळ्या भुऱग्यांक सांबाळपाक आवयक नाकयां शिंको येताल्यो.
एक दीस भटान येतना खंयच्यान तरी फैदासुन पिठ हाडलें आनी भटणीक त्या पिठाचे वडे कर म्हणून सांगलें. भटणीन तें पिठ पळयलें. त्या इल्ल्याश्या पिठाचे कितलेशे वडे जातले आसले? खावपी तोंडा तर भाराभार. तिणें घोवाक सांगलें आपूण भुरग्यांक बेगसारुच न्हिदयतां आनी रातचे तुमकां वडे करून घालतां. भटणीन भुरग्यांक बेगसारूच न्हिदयलीं आनी वडे तळूंक बसली. भट आपूण मात्सो न्हावन येतां म्हण तळयेर गेलो. इतल्यान वडो तळिल्ल्याचो वास व्हडले चलयेच्या नाकांत गेलो. तें अर्दवट जागेंच आसलें. तें आवयसरीं गेलें आनी म्हणूंक लागलें आवय काय गे चुळ- चूळ तय? हें उठून आयलां तें पळोवन आवयचेर आयलो आकांत. आतां एकलें एकलें करून सगळीं आयलीं जाल्यार? अशें म्हणून तिणें एक वडो काडून ताच्या हातार उडयलो आनी मोन्यांनी खा. त्यांच्या बोंबलेवरती घालूं नकोस आं! हें आयकून त्या भुरग्याक मजाच दिसली. बोमलेर घाल्यार कितें जातलें काय? अशें ताचें मनांत आयलें. आनी आवयचो दोळो चुकोवन त्या भुरग्यान वड्याचो एक ल्हानसो कुडलो व्हरुन आपले दुसरे भयणीच्या बोमलेर दवरलो. ताका चुर्रऽऽ जालें आनी तें फडफडीत जागें जालें. ताणें कितें हून लागलें म्हण पोटार बोमले कडेन हात व्हेलो. ताच्या हाताक वड्या कुडको मेळ्ळो. ताणें ताचो वास घेतलो. वास बरो घमघमीत लागलो. तें आवयसरीं गेलें. ताणें तो खालो. ताची जीब हुळहुळूंक लागली आनी ताणें व्हडले भयणी भशेनूच प्रस्न केलो. ताका सांगिल्लें तशेंच तिणें ह्या धुवेकय सांगलें. ‘पुता मोन्न्यानीं खा आं, त्याच्या बोमलेवर घालूं नकोस आंऽऽ’. कितलींय जाल्यार भुरगीं तीं. आवय नाका म्हणटा, म्हणूनच तांकां तें करुन पळोवपाचो चड घोस्त. हे भशेन सगळ्यांचे बोमलेर वडो दवरून म्हळ्यार सगळ्यांक कुसां लावन उठयलीं आनी आवयले सगळे वडे सोंपयले.
अशीं कुसां लावपाची खूब जाणांक संवय आसता. कसलीय खबर दुसऱ्याक खबर नासल्यार अचूक वचून ती खबर दुसऱ्याच्या कानार घालतात आनी गोंदळ घालतात. अशा प्रसंगाचेर मागीर ‘नाका म्हणटा आसतना घालो मरे ताचे बोमलेर वडो?’ अशी ओपार मारतात.
आनीकूय अश्यो कांय काणयो फुडल्या अंकांत.
सखाराम शेणवी बोरकार
9923306751
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
