साळावलेचें उदक वता खंय?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष कर म्हणून सरकार लोकां कडल्यान अब्जांनी रुपये एकठांय करता. तातूंतल्यान सरकारां तरेकवार प्रकल्प वा येवजण्यो सुरू करता. कसले गजालींक प्राधान्य दिवप हें जें सरकार सत्तेर आसता ताची विचार प्रणाली आनी काम प्रणालीचेर निंबून आसता. उद्देश मात लोक कल्याणाचोच आसता. सरकारान भौशीक कामांचेर सारको खर्च केला, येवजण्यांचो हेत सफळ जाता काय ना, दुडू दिल्यात ते कशे वापरल्यात हाचेर नदर दवरून सरकाराक मार्ग दाखोवपाचें काम कम्प्ट्रोलर जनरल म्हणून एक स्वायत्त संस्था करता. सरकारान खर्च केल्ल्या दरेका पयशांचो हिशेब दवरून खर्च केल्ले पयशे सत्कारणी लागल्यात, काय ताची उधळपट्टी चल्ल्या, हाचो ही केंद्रीय संस्था बारीकसाणेन नियाळ घेता आनी सरकाराक अहवाल सादर करता. जे खातीर पयशे खर्च केल्यात, ताचो फायदो लोकांक मेळपाक जाय, हो ताचे फाटलो हेत. ही संस्था दरेका अर्थीक वर्सांत आपलो अहवाल सरकारांक सादर करता.
पयशाच्या वेव्हारा विशीं सरकाराक जागोवपाचें काम ही संस्था जरी करता तरी सरकाराक जाग येता अशें दिसना. कम्प्ट्रोल जनरल वा महालेखपालांनी सादर केल्ले अहवाल गुड्ड्याक मारपाचें काम चडशी सरकारां करतात. अर्थीक विशय समजपाक किचकटीचो. ताका लागून विरोधी पक्ष वा लोक ताचो अभ्यास करपाचे भानगडींत पडनात. देखून फकत वैधानीक गरज इतलेंच म्हत्व ह्या अहवालाक उरता. मागीर हे संस्थेची गरज कितें, असो प्रश्न उप्रासता. सरकाराक अर्थीक शिस्त हाडपाची गरज दिसना जाल्यार असले अहवाल तयार करप हो पयशे आनी वेळाचो अपव्यय.
महालेखापाल अहवालांत साळावली धरणाची विदारक गजाल लोकां सामकार हाडल्या. गोंयांत हरित क्रांती घडोवन हाडपाक पयले मुख्यमंत्री भाऊसायब बांदोडकार हांणी सांगेंतल्या साळावले कुशावती न्हंयेचेर हें धरण बांदलें. कुर्डी आनी आशिकुशीच्या शेतकारांनी आपली जमीन ते खातीर दिली. कुर्डीच्या लोकांनी संवसाराचेर तुळशीपत्रां दवरून गोंय सुजलाम- सुफलाम जावचें म्हणून भाऊसायबाची धरणाचें सपन प्रत्यक्षांत हाडपाक मजत केली. मात जमीन पिकावळी खाला हाडपाचो धरणाचो मूळ हेतू आतां शेणत चल्ला हें अहवाला वयल्यान सामकार आयलां. शेतां सोडून लोकांक फकत पियेवपाच्या उदकाची पुरवण करप इतलोच ह्या धरणाचो मर्यादीत उपेग, अशी सध्याची स्थिती. कुर्डीतल्यान पयली संजीवनी साकर कारखान्याक पुराय गोंयांतल्यान जायना तितली ऊशीकाण्यांची पुरवण जाताली. 2349. 60 हेक्टर जमीन ऊस लागवडी खाला हाडपाची मोख आशिल्ली. मात, प्रत्यक्षांत 80 हेक्टर जमनीत ऊस लायतात, अशें अहवाल सांगता. हाचे वयल्यान कुर्डीच्या लोकांनी केल्ल्या त्यागाक मोल ना आनी सरकाराक जमीन पिकावळी खाला हाडपाक शेतकारांक तयार करपाची इत्साशक्त ना हें दिसून येता. ज्या उद्दिश्टा खातीर प्रकल्प बांदतात ताचें इश्ट फळ पदरांत पडचें हे खातीर सरकार नावांची चलंत प्रक्रिया काम करना जाल्यार खर्च केल्लो पयसो उदकांत गेल्ले सारकोच. 1970 च्या दशकांत 187. 37 कोटी रुपया खर्च करून बांदिल्ल्या ह्या साळावली धरणा खातीर केल्ल्या खर्चान गोंयांत कसली संस्कृती हाडल्या हाचो आतां खोलायेन विचार करपाची गरज आसा.
गोंयची कृशी संस्कृती ना नपयत जावपाचे वाटेर आसा. रेशनकार्डांचेर तांदूळ मेळटात. ताका लागून शेतांनी भात पिकोवपा परस ती जमीन विकून हेर भौतीक गजाली मेळोवपा कडेन सध्या शेतकारांचो कल दिसता. शेतांनी काम करपाक लोक मेळनात, म्हारगाय ह्या कारणाक लागून शेतां पिकोवप परवडना. धरण बांदून उदक हाडलें तरी शेतकाराकूच जर शेत लागवड करपाची इत्सा ना जाल्यार सरकार तरी कितें करतलो, अशें म्हणून ओगी बसपाचे सद्याचे दीस. सांगें, केपें, साश्ट तालुक्यांतल्या शेतांक शिंपणावळी खातीर कॅनलांतल्यान साळावलीचें उदक पावता. मात, हें उदक शेतांनी व्हरपी कुंकळ्ळी, काकोडें, केंपेंतले पायल लायनर मोडल्यात. संबंदीत खातें तांची देखभाल करना. 2014 ते 2020 ह्या सात वर्सांत लायनराचे दुरुस्ती खातीर 22 ते 37 कोटी खर्च केल्यात अशें अहवाल दाखयता. हाचो अर्थ हे पयशे दुरुस्तीचे नांवान उदकांत व्हांवन गेल्या अशें म्हणपाक जाता. साश्टींत 5,486 हेक्टर शेत जमनींतली 1,172 हेक्टर जमनींत उदक पावोवपाची वेवस्था आसा. मात लायनरांतल्यान उदक येना. शिंपणावळी खातीर जितल्या उदकाची गरज आसा, ताचे परस 54 पटींनी चड उदक धरण जलाशयांतल्यान भायर सोडपाचो प्रकार जाता. संजीवनीक फावो तितली ऊस पुरवण
जायना. शेजारच्या राज्यांतल्या तो हाडचो पडटा. सरकाराची इत्साशक्त आनी शेतकारांचीं गळसणिल्ली उमेद हाका लागून संजीवनी बंद करप चड फायद्याचें, अशें सरकाराक दिसपाक लागलां. भाऊसायबान ज्या हेतान साळावली धरण प्रकल्प बांदलो ताचो हेत अजून लेगीत साध्य करपाक सरकाराक
जमना जाल्यार ही जांणी धरण जावचें म्हणून त्याग केला, तांचे कडेन प्रतारणा करपा सारकें. महालेखपालान ज्यो त्रुटी दाखयल्यात त्यो पयस करून सरकारान गोंयची कृशी
संस्कृती तिगोवन दवरली ना जाल्यार काँक्रिट संस्कृती तरतरली. दुबाव ना.