भांगरभूंय | प्रतिनिधी
मनीस जितलो भोंवता, जितलें वाचतां, जितलो अणभवसंपन्न जाता, तितलीं ताची वैचारीक तांक, बुद्द वाडटा. समृद्ध जाता.
दर एका अणभवांतल्यान तो विकसीत जायत वता. साहित्य हें समाजाक आनी पर्यायान मनशाकय विकसीत करपाचें एक महत्वाचें साधन जावन आसा. ताका लागून मनशाचें विचार प्रगल्भ जावंक पावता. जिणें संदर्भात ताका भरपूर ज्ञान मेळटा, धर्तरेवेली आपली भुमिका कितें हाची ताका जाणीव जाता आनी तो ज्ञानाच्या म्हालवजार साहित्याची नव निर्मिती करता. आपणाल्यो भावना उक्तायता. भावनिकतायेक णव रसांचो सांगात आसता. अशें म्हण्टांत मनशाच्या काळजाक जेन्ना हाय जाता तेन्नाच तो व्यक्त जाता. मानसीक घुस्मटमार जाता तेन्ना मनीस बंड करता. समाजात मोठ्या प्रमाणांत पातळिल्लो मानसीक आतंकवाद पळयतकच संवेदनशील मनीस अस्वस्थ जाता आनी तांतूंतल्यान साहित्य जल्मता. मनीसपणाच्या नितीमुल्ल्यांचो जेन्ना ऱ्हास जाता, सैमाचें नुकसान जाता तेन्ना साहित्याची निर्मिती जाता. कारण आसल्या शिवाय साहित्याचो जल्मूच जावंक शकना. झाडाचें पान सुद्धां हालपाक वारो लागता. वारो लागल्यारूच पान हालता.
बरयतात आनी छापतात तें सगळें साहित्य दर्जेदार आसताच अशें ना. दर एका साहित्याची खरायेन मोलावणी जावंक जाय. चिकीत्सक नदरेन अभ्यासपूर्ण समिक्षा जावपाची सामकी गरज आसता. एखाद्या साहित्याची फकत तासमपट्टी करप वा गुडीगुडी बरोवप म्हणजे समिक्षा जायना. ती तटस्थ रावन करपाची आसता. समिक्षेची सगळीं मापदंडा लावन ते – ते साहित्यकृतीची मोलावणी प्रामाणिकपणान जावपाची गरज आसता. समिक्षकान ती साहित्यकृती कोणाची हें पळोवप बी आसना, तिका साहित्यीक दर्जो कितलो आसा हें तपासप आसता. समिक्षा करपी जो कोण आसता, तो त्या लेखका परस अभ्यासाचे नदरेन दोन पावलां मुखार आसचो पडटा. पयले म्हणजे त्या- त्या विशयाचो ताका खोलायेन अभ्यास आसप गरजेचें. तो सहृदयी आसचो पडटा. सभाव, दोश आनी गूण दोनूय सारके दाखोवपी आसूंक जाय. तटस्थपणान ते दाखोवपाचे कसब ताचे कडे आसचें पडटा.
पाश्चात्य देशांनी जे तरेन लोक साहित्या कडे पळयतात तशें आमी पळयतात काय ना म्हणपाचो दुबाव आसा. तांकां जितलें साहित्य शास्त्र कळटा, तितलें आमकां कळना अशेंच म्हणचें पडटले. कारण, आमचें साहित्य आनी हेर भाशांतल्या साहित्याचो तुळात्मक वावर जावंक जाय. आमकां आमच्या साहित्याचेर खर टिका केल्लीं सोंसना. आमी जें कितें बरयला तें फायनल अशीं आमचीं धारणा. एक उतर पसून बदल्ल्यार थोड्यांक राग येता. असल्यांनी दर्जेदार साहित्य कशें निर्माण जातलें? आमचें समिक्षक सुद्धा फकत तांचेच अनुकरण करपाक सोदता. समिक्षा करतना मोठमोठ्या इंग्लीश उताऱ्यांची, व्हडल्या साहित्यीकांचे कोट दिवपाची गरज कितें आसता? आमचें भाशेंत तसो आमच्यांनी विचार मांडू नजो. म्हणजेच चिकित्सक नदर आमकां ना काय? आमी करता ती उखलापी समिक्षा तर न्हय मू? कारण आमी आमचो अभ्यास वाडोवपाक जाय.
लेखकांनी आपल्या नांवार कितलीं पुस्तकां आसात हे दाखोवपा खातीर नग वाडोवचो न्हय. दर्जेदार साहित्याचेर भर दिवपाचो यत्न करपाक जाय. आमी जांणी एकूच पुस्तक बरयलां तांकां साहित्य अकादेमीचो युवा पुरस्कार भेटोवन मेकळें जातात. उपरांत तांची जाग नासता. हें आमचें युवा सर्जनशील साहित्यीक. आमचे साहित्यीक म्हणजे समाजाचो जागृत घटक. वास्तवाक फाट करून, भिजूडपणान पयस रावन कल्पनाच करून साहित्य निर्मिती करता ती कोणाक जाय? साहित्यीकाक सामाजीक जाणीव आसप गरजेचे. सामाजीक प्रस्नाचेर तांणी भुमिका घेवपाची आसता. सामाजीक प्रस्नांक तो फाट करूंक शकना. म्हणजे दर खेप रस्त्यारूच देवन आंदोलन करूंक जाय अशें ना. निर्भिडपणान लेखणी चलोवन खूप कितें करूं येता. पूण ना. जागृत लेखकां खातीरच फ्रेंच क्रांती घडूंक पावली. हें लेखकांनी विसरूंक फावना. आयचे चडशे बरोवपी कोणाचेच वायटपण घेवंक सोदिनात, पूण मिरोवपाचे भपके व्हडले.
लेखक हातांतले लेखणेची तलवार करून भ्रश्टाचार उमटून काडपाक शकता. तितलें धाडशी लेखक आमचे कडेन आसात व्हय? गरज पडल्यार बंदखण सुद्धा भोगूंक तयार आसपी. आतांचे चडशे लेखक बिरूदां मिरोवन आपले साळसूद पणान लाॅबींग करून सादोवपी, ताच्या साहित्याक लाय व्हरून हळद.
आमचो पुरस्कारा पुरतोच सबंध. आमचें साहित्य म्हणजे एक विचार, एक आशय. मागीर त्याच विशयाचेर एक कविता, एक निबंद, एक कथा, ताचीच एकांकिका, ताचेंच नाटक आनी ताचीच कांदबरी. विशय एक प्रकार अनेक. एकता में विविधता. म्हणजे एक बऱ्या पैकी वालो. ह्या लुगडाचो जाय तसो जाय तेन्ना उपेग करून वापरूं येता. तुमचे कडेन एक वालो आसल्यार तुमी ताचो कसो- कसो वापर करूंक शकतात हें मात्शें येवजून पळयतात. तशेंच कांय लेखकूय एकूच विशय तरातरांनी मांडटात, गंध कसो झरयता. अक्षरशा वाचकांक गृहित धरून चलतात. हें समा न्हय. खरें म्हणजे पुरस्कार जैतिवंत साहित्यीक आसात, तांचें वर्साक एक तरी दर्जेदार पुस्तक येवकूंच जाय. ना जाल्यार उर्बा दिवपी पुरस्कार दिवन कितें उपेग? थोडे सातत्यान बरयतात, दर्जेदार साहित्यकृती दितात, पूण तांचो वशिलो नासता. देखून तांचेर अन्याय जाता. काय जाणांची पुरस्कारा मेरेन धांव. एकदा पुरस्कार मेळ्ळो काय तो सातिस्वेत. साहित्य अकादेमी पुरस्कार जोडिल्ली आमचीं कितलीं पुस्तकां हेर भारतीय भाशांनी अणकारीत जातात? साप्प थोडीं. जावंक ना जाल्यार कित्याक जावंक नात? एक तर आमी पुरस्काराचे आदींच वांटे घाल्लें आसता. अंदू अमक्याक, फुडाराक तमक्याक, कांय जणांक आधीच वाळींत उडयिल्लें आसतात. वैचारिक पातळी नाशिल्ल्या मनशांक जेन्ना पुरस्कार फावता तेन्नाच साहित्याचो दर्जो घसरपाक लागता. साहित्याची व्यक्तीकेंद्रीत समिक्षा जावंक फावना. जेन्ना साहित्यकृती केंद्रीत समिक्षा तटस्थतायेन जातलीं आनी मोठे संख्येन अशें समिक्षक तयार जातलें, तेन्नाच तें तें भाशेचे साहित्य दर्जेदार जावंक पावतले. तेन्नाच तें मोठ्या प्रमाणांत दुसऱ्या भाशांनी अणकारीत जावंक पावतले. भाशेचें डबके न्हय, महासागर जावंक जाय.
काशिनाथ नायक
9158345844
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
