सच्चिदानंद सरस्वती स्वामी : एक याद

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

कोंकणीक ते सारस्वत परंपरेंतली सांस्कृतीक भाशा मानताले. मेळावो वा कार्यावळ धर्मीक आसूं वा समाजीक, सांस्कृतीक प्रत्येक सारस्वत उलोवप्यान कोंकणींतल्यानूच उलोवचें, असो तांचो आग्रो आसतालो.

श्रीमद सच्चिदानंद सरस्वती स्वामी हे श्रीगौड पादाचार्य कवळें परंपरेंतले 76 वे पीठाधीश आशिल्ले. महानिर्वाणा वेळार तांची पिराय 69 वर्सां आशिल्ली. बिरेस्तार 3 फेब्रुवारी 2005 दिसा दनपरां तांचें निर्वाण जालें. तांचे संन्यास दिक्षेक 2000 त 50 वर्सां पुराय जाल्लीं. प. पू. पूर्णानंद सरस्वती स्वामी हांचें उत्तराधिकारी म्हूण तांणी समाजा खातीर मोलादीक कार्य केलें. ल्हान पिरायेचेर ते गुरूपिठाचेर आयले. त्याच वेळार समाजांत व्हडले बदल जावंक लागिल्ले. श्रीशांतादुर्गेच्या कौलां वयल्यान तांकां शिश्य म्हूण स्विकारिल्ल्यान देवीच्या कृपाप्रसादान शक्ती आनी बुद्दीच्या बळग्याचेर तांणी ती जापसालदारकी स्विकारली आनी कुशळटायेन निभायली.

1 मार्च 1951 त गुरुवर्यान केल्ल्या मरणपत्रांतले तरतुदी नुसार स्वामीजीन सगलो कारभार आपल्या हातांत घेतलो. आश्रम दिक्षे उपरांत कवळें मठांतूच ते चार म्हयने राविल्ले. 1955 त ते खानापूरा केले आनी तांणी मठाचे मालमत्तेची म्हायती करून घेतली. 1957 त थंय श्रीगौडपादाचार्य संस्कृत पाठशाळा स्थापन करून विद्वान अध्यापकांची नेमणूक केली. मागीर सारस्वत पिठाच्या हेर स्वाम्यां कडेन सतत संपर्क दवरून संप्रदाय भेदाक लागून समाजाच्या एकवटाक बाधा येवची न्हय म्हूण खबरदारी घेतली. तांणी लोकल्याणाच्यो विवीध येवजण्यो चालीक लायल्यो. बेळगांव मठांत धर्मार्थ भलायकी केंद्र सुरू करपा पसून दिल्लींत नवो मठ उबारपा मेरेन कार्य केलें. समाजांत कलह उरचो न्हय, समाजीक एकचार घट उरचो हे नदरेन यत्न केले. ज्या प्रदेशांत आपल्या अनुयायांचो आंकडो उणो आसा, थंय ते गेले. हेर मठांच्या अनुयायांनी तांकां सन्मान दिलो. 

ते मेकळ्या सभावाचे आशिल्ले. संप्रदायाचे भेद तात्विक स्वरुपाचे आशिल्ल्यान वेव्हारीक पांवड्याचेर तांणी समाजांत मोग, सहकार्य, एकचार थीर करपाचेर विशेश भर दिलो. तांणी हेर धर्मांचोय आदर राखलो. 

देवदर्शना खातीर जायते भक्त येतात. ते स्वाम्यांचीय भेट घेतात. स्वामीजी तांची विचारपूस करताले. तांची सुखदुख्खां जाणून घेताले. ताचेर उपाय सांगताले. आपले मायभाशेचो म्हणल्यार कोंकणीचो तांकां खूब आदर, अभिमान आशिल्लो. कोंकणीक ते सारस्वत परंपरेंतली सांस्कृतीक भाशा मानताले. मेळावो वा कार्यावळ धर्मीक आसूं वा समाजीक, सांस्कृतीक प्रत्येक सारस्वत उलोवप्यान कोंकणींतल्यानूच उलोवचें, असो तांचो आग्रो आसतालो. 

मोनजातीचेर स्वाम्यांचो खूब मोग. श्रीमठाचे गोशाळेंतली एक गाय तर तांकां सद्दां मेळपाक येताली. स्वामीजींच्या जिवितांत एक अद्भूत घडणूक घडली. मोटारींतल्यान वतना तांकां एक दीस अपघात जालो. मुखार एका सुकिल्ल्या झाडाच्या खोडाच्या आदारान तांची गाडी त्रिशंकू अवस्थेंत  हुमकळत उरली. त्या खोडाचो आदार मेळूंक नाशिल्लो जाल्यार मोटार खोल दरींत पडपाची. स्वामीजी मात त्या प्रसंगांत शांत रावले. जणू त्या झाडाच्या रुपान श्रीमंगेशान तांचें रक्षण केलें. 

तांच्या कार्याचें सविस्तर वर्णन करप म्हज्या आवाक्यांत ना. आयज ते आमच्यांत नात. पूण तांणी केल्ल्या भरीव कार्याक लागून समाजांतल्या प्रत्येक व्यक्तीक उर्बा मेळत रावतली, हातूंत दुबाव ना. तांकां प्रणाम.

(दी नाॅर्थ कॅनरा गौड सारस्वत ब्राह्मण संघाच्या तिमाळ्या मुखपत्रिके वयल्यान)

गजानन बा. नायक भाटकार

आल्त पर्वरी