संवेदनशील सुवाळे :धरतरेक लागल्यात दुवाळे !

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

धरतरेवेली लोकसंख्या वाडल्या, तापमान वाडला आनी घडये थोड्या तेंपान ताचे बरेच गंभीर परिणाम आमकां भोगचे पडुंये. खास करून जर पर्यावरणाक मारक आशिल्ल्यो आमच्यो कांय संवयी जर आमी सोडल्यो नात जाल्यार घडये धरतरेचेर जगप भोवच त्रासदायक थारूं येता. तें जावंक नाका जाल्यार आमी चड कांय करपाची गरज ना जाल्यार आमचे सदचे जिणेंत थोडे भोव बदल हाडीत जाल्यार पर्यावरण सांबाळपाक आमचो मातसो तरी हातभार लागूं येता.
सद्या सुरू आसात ते सण-उत्सवाचे दीस. रोखडेच लग्न सुवाळ्यांचे दीस सुरू जातले. जरी ह्या सुवाळ्यांनी आमची उमेद उक्तावप जाता, मनशांचें लागीं येवप जाता आसलें आनी मुखेल म्हळ्यार ह्या उमेदीच्या खिणां वरवीं आमचे संस्कृतायेचें संवर्धन जाता आसलें तरी लेगीत ह्या उमेदीच्या दिसांनीच आमी पर्यावरणाक कितल्याश्याच तरांनी त्रास करतात हाचीय आमकां जाणीव जावपाची गरज आसा. बाजारांत तर आतां इकोफ्रँडली वस्तूंचो ट्रॅण्ड आयला. खूब बरी गजाल. पूण ह्यो वस्तू घेवपा बगर आमी आनी कितें करूंक शकतात काय? नक्कीच करूंक शकतात! सुरवात जाता ती सणा परबांक हाडपी कपड्या पासून. आदल्या काळार फकत सणा परबा वेळारूच नवे कपडे घेवप जाताले पूण आतां आतर्‍या पयर्‍यान कपड्यांची खरेदी जाता. आमकां सहसा जाणीव जायनासली तरी कपडे तयार करपी कारखाने लेगीत जायतें प्रदुशण करतात आनी ‘जिन्स’ (jeans) सारकेले कपडे तयार करपाक तर कितलेशेंच उदक वता. तेन्ना, आमी जर उमेदी प्रमाण कपडे घेवचे परस गरजे प्रमाण ते घेतल्यार कांय प्रमाणांत आमी पर्यावरण सांबाळपाक हातभार लावंक शकतात. तुमच्या एका जिन्सा वांट्याची जर दुसर्‍या कसल्याय कपड्याची पेंट घेतल्यार तितलें उदक वाचलें ना?
कपड्यांचीच गजाल घेतल्यार सद्याक Thrift Fashion नांवाची खूब संवेदनशील संकल्पना रुजू जाता. म्हळ्यार हाचे आदीं वापरिल्ले कपडे विकप आनी वापरप. ताका लागून कोयर उणो जाता आनी ओगीच नवे कपडे घेवपाचेंय उणें जाता. तशें पळोवंक गेल्यार आदल्या तेंपार हें मध्यम वर्गीय घरांनी सर्रास चलतालें. म्हळ्यार, व्हडल्या भावाचे कपडे ताका जायना जातकच ल्हान भावाक मेळटाले. आदीं हें अर्थीक कारणांक लागून करताले पूण आयज हीच पद्धत पर्यावारणीय नदरेन परतून एक फावट रुजू जावपाची गरज भासल्या. केन्ना केन्ना तर आमी कांय कपडे एक दोनदा घालतात – खास करून साखरपुडो, लग्न सारकिल्या सुवाळ्यांनी वापरिल्ले कपडे. ते जर आमी विकले वा कोणाक दुसर्‍याक वापरपाक दिले जाल्यार अर्थीक बचत आनी पर्यावरणाचो सांबाळ अशीं दोन ध्येयां साध्य जातात.
कपड्या वांगडाच आज काल सौंदर्यीकरणाचीं माध्यमां म्हळ्यार मेक-अप आनी भलायकी सांबाळपाच्यो कितल्योश्योच वस्तू मेळूंक लागल्यात. एका काळार तोंडाक फकत पावडर लावपी समाज आज आंगाच्या दर एका भागा खातीर वेगळें उत्पादन वापरता. आनी हातूंत बायल आनी दादलो दोगांचोय आसपाव आसा. एका काळार फकत बायलां खातीर तयार जावपी उत्पादनां दादल्यां खातिरूय येतात. हातूंतल्यान आमी कितलें प्लॅस्टीक निर्मितात हाचो विचार आमी खूब कमी वेळा करतात. तेन्ना फुडले खेप बाजाराच्या आमिशाक पडचे पयलीं आपल्याक त्या उत्पादनाची खर्‍यांनीच गरज आसा काय फकत आनीक कोण वापरता म्हण वा जायरातीचो प्रभाव जावन हांव ती वस्त घेता हो प्रस्न स्वताक करचो. घडये चडशे वेळा तुमकां होलमलतलें, त्या वस्तूची खरेंच तुमकां गरज ना. आनी सामकीच दिसली जाल्यार ती वस्त वापरून ती वस्त आयिल्ल्या बाटलेचो वा पेटयेचो विलो आपूण कसो लायतलो हाचो विचार करचो. सगल्यांत बरी कृती म्हळ्यार प्लास्टीकाचो परत वापर. सृजनात्मक लोकांक तर हें खुबूच सोंपें. तेन्ना फुडले
खेप आपले कोयरा पेटयेंत कितलो खरो कोयर आसा आनी खंयच्या वस्तूंक आपूण परत वापरूंक शकता हाचोय विचार करप गरजेचें.
सौंदर्यीकरणाचो एक मुखेल भाग म्हळ्यार मेक-अप. कितल्याशाच मेक-अपाचें सामान तयार करपाक आयज मेरेन जनावारांची हत्या जाल्या. तेन्ना फुडले खेप मेक-अपाचें सामान घेतना तें ‘क्रुअल्टी फ्री’ आसा काय ना हाची नोंद घेवनच मागीर तें विकत घेवचें. हें सगल्यांनी केल्या बगर पर्यावरणाक त्रास करून आपलीं उत्पादनां तयार करपी आस्थापनांक जाग येवची ना. आनी म्हज्या एकल्याच्या करण्यान कितें जाता हें चिंतल्यार कोणच तें करपाक पावचो ना आनी हाका लागून पर्यावारणाचे हाल चालूच उरतले. कसलीय सुरवात एकल्या पासून जाता. जागृताय जावन मुखार बर्‍या कामांचो ट्रॅण्ड येता. आयच्या संवसाराक अश्याच बर्‍या सवयींची गरज आसा.
बारीक विचार करत जाल्यार आमच्या पुर्वजांनी पर्यावरणाक सांबाळपाच्यो कितल्योश्योच रिती आमकां घालून दिल्ल्यो. तातूंतल्यो कांय आमी करतात जाल्यार कांय रितीं विशीं गैरसमज करून घेवन आमी तांचीं भलतींच रुपां सुरू केल्यांत. सणा परबांक फोग लावप वा जनावराचो बळी दिवप वा उदकाची नाशाडी करप वा सुवाळ्याक जेवण इबाडप, हीं सगलीं कामां जरी आमकां एका दिसाची उमेद कशी दिसली तरी कितलेशेच जाण जेन्ना तें करतात तेन्ना इल्ली इल्ली करून आमी धरतरी जगपा लायक दवरनात. हीच गजाल आमकां उमेद परगटायतना याद उरल्यार पुरो. संवसाराक सण-परबो, सुवाळे हांची खूब गरज आसा खरी पूण ते सगले सुवाळे संवेदनशील जावन मनोवन धरतरी जगपा सारकी दवरून फुडले पिळगे मेरेन पावोवापाची चड गरज आसा अशें दिसना तुमकां?
येता त्या उत्सवी खिणांक होच
प्रस्न विचारात मनाक. जाप तुमचे
मदींच आसा आनी जापे वांगडा येवपी बदल लेगीत!

डॉ. तन्वी बांबोळकार
9764780497