भांगरभूंय | प्रतिनिधी
उच्च माध्यमीक आनी कॉलेज अशा दोन गटांनी ही सर्त घेवपाची गरज आसा. कोंकणी भाशा मंडळान हाचेर परतून विचार करचो.
काणयो सांगपाची परंपरा ह्या देशांत पिळग्यान पिळग्यो चालू आसा. आमच्यो लोककाणयो हें लोकवेदाचें गिरेस्त दायज. आमच्या जाणटेल्यांनी काणयो घडयल्यो आनी सांगल्यो. आजये कडल्यान नातरां मेरेन ही काणी सांगपाची परंपरा चलत उल्ली. जांणी ह्यो काणयो घडयल्यो त्यो मुखार संकलीत रुपान आमच्या मुखार आयल्यो.
गोंयांत गोंय मुक्ती उपरांत साने गुरूजी कथामाले वरवीं कथाकथन चळवळीक आरंब जालो. ह्या कथामाले वरवीं कथाकथन करपी भुरग्यांक माची मेळ्ळी. पुज्य साने गुरूजींनी भुरग्यांचेर संस्कार करपाक तांकां काणयो सांगपाक सुरवात केली. आंतरभारतीची संकल्पना साने गुरूजींनी मांडली आनी चलयली. भास आनी संस्कृतायेक एकठांय हाडपी ही चळवळ. साने गुरूजी कथामालेचो ‘दबदबो’ उणो जाला. आयोजन करपी तेंच आसात. साने गुरूजी कथामालेच खरें तर विद्यार्थ्यांक मराठी, कोंकणी, हिंदी, संस्कृत भाशेंत काणयो सांगपाची मुबा दिवपाक जाय. कारण साने गुरूजीचें ‘आंतरभारती’ संस्थेचें तेंच तर ध्येय आसलें. आसूं.
कोंकणी भाशा मंडळान शणै गोंयबाब कथामाळ 1990 वर्सा आरंब केली. सर्गेस्त यशवंत पालेकार अध्यक्ष, डॉ. राजेंद्र हेगडो सरचिटणीस आसलो. हे पयले कथामाळेचो संयोजक हांव आसलों. साने गुरूजी कथामालेचे धर्तेरूच हांवें त्या वेळार नेम तयार केले. सुरवेची कथामाळा पुराय गोंयांत बारा तालुक्यांनी घेवन ताची अंतीम फेरी मडगांव घेतली. उपरांत कोंकणी भाशा मंडळाचे अध्यक्ष दामोदर मावजो आनी सरचिटणीस पुर्णानंद च्यारी आसतना हे सर्तीचें संयोजन हांवें पळयलां. साहित्यीक कमलाकर म्हाळशी हे साने गुरूजी कथामालेचे काणकोणचे त्या वेळार कार्यकर्ते. पूण जेदे वेळार साने गुरूजी कथामालेंत कोंकणी काणयो सांगपाची माची बंद उडयली तेन्ना तांणी आपूण त्या वेळार दोन हजार रुपया दिवन शणै गोंयबाब कथामाळेक हातभार लायलो.
ह्या इतिहासाक अंदूं 33 वर्सां जातात. ह्या तेत्तीस वर्सांतलीं कितलीं वर्सां मेजपाचीं ते जांणी – तांणी थारावचें. 2001 वर्सा सावन शणै गोंयबाब कथामाळ परतून नेटान आरंब जाली. उपरांत चेतन आचार्य हांणी ही कथामाळ घटमूट करून उबी करपाक खूब तकालस घेतली. कोंकणी भाशा मंडळाचे तेन्नाचे अध्यक्ष प्रशांत नायक आनी हेरांनी फाटबळ दिलें.
तेत्तीस वर्सां पैकीं पेडण्या सावन मडगांव प्रवास करीत लायिल्ल्या रोंपाचो आयज मळबाक तेंकपी वृक्ष जाता हांची खोस चडांत चड म्हाका जाता. मदल्या काळांत हे कथामाळे कडेन आडनदर जाली. पूण तेवीस वर्सां फाटल्या अध्यक्षांनी सातत्यान ही सर्त चालू दवरली, तांची अपुरबाय करची तितली थोडी.
भुरग्यांक काणयो आयकुपाक आनी काणयो सांगपाक आवडटात. काणयो सांगपाचें म्हण एक तंत्र आसता. तें आत्मसात करून घेवचें पडटा. कथा निवेदन करपा खातीर जी कला जाय ती भुरग्यां मदीं निर्माण करपाचें काम कथाकथना वरवीं जाता. कोंकणी भाशा मंडळान घडोवन हाडिल्ल्या तिसवाडी म्हाल केंद्राचेर सोयरो म्हूण हाजीर रावलों. बारा तालुक्यांनी अठरा केंद्रां म्हणपाचें कळ्ळें आनी अजापीत जालों. शणै गोंयबाब कथामाळ गोंयांत ब्रॅण्ड जाला. दर वर्सा पेडणें सावन काणकोण मेरेन शाळांचीं भुरगीं हे कथामाळेची वाट पळयतात. नाटकांत जशी भाशेच्यो वंयो मोडपाची तांक आसा तशीच कथाकथनांत तांक आसा. अंदूंचे कथाकथन सर्तीचो अंतीम निकाल पळयत तर आठवी ते धावी गटांतलें पयलें इनाम सत्तरीच्या वैभव सुरेश सावंत ह्या भुरग्याक मेळ्ळां. बरींच इनामां पेडणेंतल्यान विद्यार्थ्यांक फावो जाल्यांत. ह्या कथाकथनाक लागून दर एका भुरग्याक ‘आपले’ कोंकणींतल्यान काणी सांगपाची संद निर्माण जाल्या. हेंच तर हे कथामाळेचें जैत. आपणाले शैलींतल्यान काणी सांगपाक मेळिल्ल्यान स्पर्धा अटीतटीची जाता हें मतींत घेवंक जाय.
आयोजकांक परबीं भेटयतना…
कोंकणी भाशा मंडळाच्यो अध्यक्ष अन्वेषा सिंगबाळ स्वता कश्ट घेता. उत्कृश्ट नियोजन आनी संघटन कौशल्य आशिल्लें हें नेतृत्व. कोंकणी भाशा मंडळाचें कार्य हें आपलेंच कार्य ही जाणीव दवरून आपवावुरपी म्हण काम करपी तरणाटीं भुरगीं हीं हे शणै गोंयबाब कथामाळेच्या आयोजना फाटली खरी ताकद. अंदूं वर्सा अठरा केंद्रांचेर मेळून हजारा वयर भुरग्यांनी काणयो सांगल्यो. ते पयलीं शालेय पांवड्यार 5 हजारा वयर भुरग्यांनी काणयो सांगल्यो. फोंडें, मडगांव, तिसवाडी हांगा दोन दोन केंद्रां, बार्देसांत तीन केंद्रां, कुंकळ्ळी वेगळें केंद्र. अशा अठरा केंद्रांचेर एकाच वेळार एकाच दिसा 26 ऑगस्टाक ही सर्त जाली. आयोजन करप म्हणल्यार फकत काणी सांगपा खातीर माची तयार करप इतलेंच केल्लें ना. तर 160 परिक्षकांक घेवन ही सर्त जाली. कॉलेज, विद्यापीठ, युवा संस्था अशा वेग-वेगळ्या पांवड्या वयल्या सुमार 300 वयर आपवावुरप्यांक घेवन हे सर्तीचें आयोजन केलें. तुस्त-तोखणाय करपा सारकीच ही गजाल. हे सर्तींत वांटेकार जावपी सर्तक शाळे भितर सर्त घेवन निवड करतात. ताका लागून ही सर्त अटीतटीची जाता हातूंत दुबाव ना.
सर्तीक जो उपाट प्रतिसाद मेळटा तो पळयल्यार शणै गोंयबाब कथामाळ लोकप्रिय जाल्या हाची गवाय आसा. तालुको, जिल्लो आनी राज्य स्तरीय अशा तीन पांवड्यांचेर सर्त आयोजन करपाची मांडावळ खूब बरी गजाल जावन आसा जे वरवीं राज्य स्तराचेर सर्त गुणवत्ता मेळोवपाक जैतीवंत जाता. सर्तीचो हो उपाट प्रतिसाद मतींत घेतल्यार येवपी काळांत कोंकणी भाशा मंडळान मुखार पावल घालपाची गरज आसा. अंदूंच्या जैतीवंतांक घेवन ‘काणी काणी कोतवा’ नांवाची कार्यावळ गांवागांवांनी आरंब करूं येता.
कॉलेज विद्यार्थ्यां खातीर सर्त…
पयली ते धावी यत्ते मेरेनच्या विद्यार्थ्यां मदीं ही सर्त आयज रुजली हाचें श्रेय कोंकणी भाशा मंडळाच्या युवा तरणाट्या संघटकांनी घेतिल्ल्या कश्टां खातीर हें आडनदर करून जावचें ना. इकरावी ते पदवी मेरेन शिकपी भुरग्यां खातीर कथाकथन सर्त जावपाची गरज आसा. शणै गोंयबाब कथामाळ आरंब केल्ली तेन्ना ह्या विद्यार्थ्यां खातीर कोंकणी लेखकाच्यो कथा कथन करपाचो प्रस्ताव हांवें मांडिल्लो पूण तो मुखार गेलो ना. उच्च माध्यमीक आनी कॉलेज अशा दोन गटांनी ही सर्त घेवपाची गरज आसा. कोंकणी भाशा मंडळान हाचेर परतून विचार करचो.
शिक्षकां खातीर…
भुरग्यां मदीं रावन जो काणी कशी सांगप हें शिकयता त्या शिक्षकां खातीर काणी कशी कथन करची हाची शिबिरां जावंक जाय. शिक्षक आनी पालक भुरग्यां कडल्यान काणयो तयार करून घेवपा खातीर कश्ट घेतात. हांवें अंदूंचे सर्तींत पळयलां अमूक एके शाळेक दोन- तीन इनामां फावो जाल्यांत. हाचो अर्थ ते शाळेंत शिकोवपी शिक्षकान भुरग्यांची तयारी करून घेतल्या हाची जाणीव जाता.
येवपी काळांत कथाकथन चळवळ म्हूण मुखार व्हरतले तर शाळा-कॉलेज पांवड्याचेर सर्ती वांगडा शिक्षकां खातिरूय काणयो सांगपाचे सर्तीचें आयोजन जावंक जाय. कॉलेज विद्यार्थी आनी शिक्षकाच्या तोंडांतल्यान कथाकथन सर्तींत कोंकणींतल्या कथाकारांच्यो कथा लोक आयकतले तेन्ना कोंकणी कथा सर्वसामान्या मेरेन पावतली.
कोंकणी भाशा मंडळ ते दिशेन यत्न करतलें अशी आस्त बाळगितां.
शशिकांत पुनाजी
7767020857
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
