भांगरभूंय | प्रतिनिधी
गोंयचो पॅरा टेबल टेनीस पंगड हालींच इंदुराक राष्ट्रीय सर्तींत भाग घेवन आयलो. आठ खेळगडे गेल्ले. जातूंत व्हीलचेअर वापरपी आसले आनी उबे रावन खेळपी खेळगडेय आसले. पंगडांतले कांय खेळगडे विमानान गेले. सगळ्यांकच विमान भाडें परवडना, देखून कांय जाण रेल्वेन गेले. कांय खेळगडे मडगांव स्टेशनाचेर पावले आनी आमच्या पॅरा टेबल टेनीस व्हॉट्सअॅप ग्रुपार फोटो येवपाक सुरवात जाली. गोपाळ नायक, रुकी अहमद, मोयझीस राॅड्रिगीस हांचे मदीं निमणे दोग जाण व्हीलचेरा वेले खेळगडे. मडगांव रेल्वे स्टेशन अजून विशेषजन पॅसेंजरां पासत प्रवेश सुलभ ना, ताचे हे फोटो आसले. हे खेळगडे जेन्ना इंदुराक पावले तेन्ना तांणी परत फोटो घालपाक सुरवात केली की थंयचेंय रेल्वे स्टेशन विशेषजन सुलभ ना. हाचो अर्थ आमच्या देशान जरी विशेषजन हक्कांच्या एकवटीत राष्ट्र कबलातीचेर 2008 वर्सा निशाणी केली आसली आनी 2016 चो तांच्या सगळ्या हक्कांची राखण करपाची हमी दिवपी खर असो विशेषजन हक्क कायदो केलो आनी चालीक लायिल्लो आसलो तरी प्रत्यक्षांत विशेषजनांक चाटये पावलाक हे वायट अणभव येतात. विशेषजनांक शिक्षण धरून तांचे सगले हक्क जर मेळूंक जाय, तांचें अर्थिक सबलीकरण जावंक जाय आनी तांकां समाजाच्या मुखेल प्रवाहांत हाडून समाज सर्वसमावेशक करपाक जाय आसत तर तांचे खातीर तांच्या जमनी वेल्या, येरादारीच्या तशेंच तंत्रगिन्यानाच्या वाठारांत संचारा खातीर प्रवेश सुलभताय सामकी म्हत्वाची. पूण समाजांत अजून तांचे विशीं फावो ती संवेदना जागी जाल्ली ना आनी हाचो फायदो सरकारी प्रशासन घेता. तें प्रवेश सुलभताये कडेन आडनदर करता.
केंद्रांत विशेष जनां पासत खास खातें आसा, जाचें नांव सशक्तीकरण आनी समाजीक न्याय खातें. या खात्याच्या वतीन प्रधानमंत्र्यांच्या नांवान 2015 वर्सा एक देशव्यापी येवजण जाहीर जाली, जिचे वरवीं देशांत विशेषजना पासत वेगवेगळ्या वाठारांनी प्रवेश सुलभता वेळाच्या मर्यादेंत घडोवन हाडपाची आसली. आमच्या देशांत वरीष्ठ न्यायसंस्था विशेषजनां विशीं जागृताय आनी विशेष उमळशीक दाखयत आसता. तांच्यो प्रवेश सुलभते विशीं कागाळी येतात तेन्ना उच्च न्यायालयां आनी सर्वोच्च न्यायालय विशेषजन हक्क कायद्यांतल्या तांच्या हक्कांची व्याख्या विस्तारीत करून सरकार तशेंच निम्न सरकारी प्राधीकरणां, जावं हेर संस्थांक तांच्या प्रवेश सुलभते विशीं आदेश दिता, बडी मारता. न्यायालयां खोलायेन अभ्यास करून निकाल दितात आनी तांच्या हक्कांची फाटराखण करतात.
सर्वोच्च न्यायालयाच्या अश्याच एका निकाला उपरांत प्रधानमंत्र्यांची ‘‘अॅक्सॅसिबल इंडिया’’ म्हळ्यार ‘‘सुगम्य भारत’’ ही येवजण मार्गाक लागली. हे येवजणेची देशभर जायरात करून सार्वत्रीक प्रवेश सुलभता घडोवन हाडप ही मोख आसली. हातूंत तीन भाग आसलें. बांधील वाठार, येरादारी वाठार आनि तंत्रगिन्यांनी वाठार. या तीनय वाठारांतलीं ‘‘आडमेळी’’ पयस करून विशेषजनांक सगळ्या वाठारांनी प्रवेश सुलभता करून दिवप ही ‘सुगम्य भारत’ येवजणेची म्हत्वाकांक्षी मोख आसली.
आमच्या गोंयांत हे येवजणी सकला 31 सरकारी इमारती प्रवेश सुलभ करप, 4 वेळो प्रवेश सुलभ करप, कांय मैदानां पार्कां तशेंच सरकारी वॅबसायटी प्रवेश सुलभ करपाचे आसले, ते पासत खास निधीय मंजूर जाल्लो. हांतल्यो चडश्यो गजाली अजून जावंक नात. जी गोंयची गत तीच हेर चडशा राज्यांची. ताका लागून प्रधानमंत्र्यांची ही सुगम्य भारत येवजण व्हडली जैतवंत जावंक ना. लुकसाण विशेषजनांचें जालें. बांधील वाठाराची प्रवेश सुलभता खूब म्हत्वाची. आमचे सरभोंवतणचें वातावरण जर वचत थंय पाज्जो, खड्डे, इमारतींक लिफ्टां ना वा आसात तीं चलप ना आदी गजाली आसल्यो जाल्यार विशेषजनांक संचार करूंक जमना. तांचे पासत रँप बांधूंक जाय. ते योग्य चड- उताराचे आसूंक जाय. तांकां सायडीन धरपाक हॉलबार बसोवंक जाय. दृष्टीबाधीतां खातीर जमनीर रँपांचेर टॅक्टायल बसोवंक जाय, भौशिक वाठारांत तांकां वाचूंक येवपाक ब्रेल लिपींतल्यो पाटयो बी आसूंक जाय. हाचे उरफाटें आमचीं खेळां मैदानां, आमचे सरकारान बांधिल्ले खेळांप्रकल्प आदी प्रवेश सुलभ करपाचें भान सरकारी अधिकारिणी दवरनात. वचत थंय सरकारी इमारतींतलीं लिफ्टां चलनात. जायत्या शाळा-कॉलेजां – हायर सेकंडरींनी रँप नात, लिफ्टां नात, प्रवेश सुलभ टॉयलेटां आसनात. आनी हाचेर उपाय म्हळ्यार व्हीलचेअर वापरपी वा दृष्टीबादीत भुरग्यांक थंय मागीर प्रवेश नाकारतात.
आमचीं रेल्वे स्थानकां, बसस्थानकां प्रवेश सुलभ आसनात. तें जावचें म्हणून कोणूच सहसंवेदना दाखोवन मनार घेना. मागीर विशेष लोकांक वा तांच्या घरच्यांक तांकां घेवन प्रवासाक वचप म्हळ्यार खूबच त्रास जातात. तांचें शिक्षण अर्द्यार उरता वा पाड पडटा. जायचे फावटी तांकां अपघाताक तोंड दिवचें पडटा. खरें म्हळ्यार हें तांच्या मानवी हक्कांचें उल्लंघन थारता. पूण, आमच्या देशांत येशस्वी विशेषजनांचे कौतुक करपाक मंत्री – लोकप्रतिनिधी फुडें येतात, पूण तें यश मेळोवपा पासत विशेशजन जेन्ना धडपडटात तेन्ना तांचे खातीर गरजेची ती प्रवेश सुलभता करपांत कोणच आस्था आनी तळमळ दाखयनात. कोवीड काळांत सगळें शिक्षण ‘आॅन-लायन’ जालें. विशेश भुरग्यांचे चडांत चड हाल जाले. जायत्या विशेश भुरग्यांक प्रत्यक्ष शिक्षक आनी वर्गांत हाजेरी खूप गरजेची थारता. ते घरा उरून खूप लुकसाण जालें. हेर जायत्या वयल्या शिक्षणीक वर्गांतल्या भुरग्यांक आॅन-लायन शिक्षणाक गरज आसता सुशिक्षीत पालकांची. जांचे पालक शिक्षणान उणे, गरीब जांकां मॉबायल वा लॅपटॉप, इंटरनॅट परवडना वा तांच्या गांवगिऱ्या वाठारांनी नॅटवर्क सारको ना तांचें शिक्षण सामकेंच पाड पडलें. देखून जो मेरेन सगल्या वाठारांतली प्रवेश सुलभता चड आनी चड प्रमाणार उपलब्ध जावंची ना, तो मेरेन विशेषजन आपल्या पुराय तांकीन शिक्षण घेवप, अर्थिक नदरेन सक्षम जावप, आपल्या पांयार चडांच चड स्वतंत्रपणान उबें रावप आनी आपल्या सगल्या संविधानीक हक्कांचो लाव घेवप ह्यो गजाली करूंक पावचे नात. समाजाक हें एक तरेचें लांछन, नॉत! तांच्या प्रवेश सुलभतायेच्यो समस्या ह्यो फकत तांच्योच वा तांच्या कुटूंबियांच्यो न्ही तर त्यो अख्ख्या समाजाच्यो जावंक जाय. तांच्या ह्या समस्यांचो आवाज एकूण समाजान वाडोवन, मोठो करून सरकारां आनी हेर सगळ्या संबंधितांच्या कानार घालूंक जाय. अशें जेन्ना जाता तेन्नाच समाज सर्वसमावेशक म्हणून घेवपाक शकता. लक्षांत दवरात, विशेशांगित्व हें जन्मान येता तशेंच तें कोणाकय खंयच्याच खिणाक अपघातान येवंक शकता. खंयच्याय रोग -पिडेन वा म्हातारपणान येवंक शकता. हें भान आमकां सगळ्यांक नाका? पट्टा तुमकां?
प्रकाश वामन कामत
9422443093
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
