भांगरभूंय | प्रतिनिधी
पत्रकार म्हणल्यार समाजमनाचो हारसो, समाजमनांत कितें आसा तें समजून घेयात, चलता भोंवतना जें दिसता तें दोळ्यांच्या हारशांनी सांठयात. उपरांत कचेऱ्यांनी वचून कागदाचेर नितळ अक्षरांत, दोन वळीं मदीं सुवात सोडून बरोवन काडात. हो मंत्र आमचे वरी पत्रकारांक वरिश्ठ पत्रकार, साहित्य अकादेमी इनाम जोडपी संपादपी, प्रकाशक चंद्रकांत केणी हांणी दिलो. ते फकत कोंकणी मोगीच न्हय तर गोंयचे विधायक, (सकारात्मक) पत्रकारितेचे मानदंड आसले.
कोंकणी राजभास जावची म्हणून गोंयच्या वाड्यांवाड्यांनी, शारां, राज्यांनी ते भोंवले, भौशीक बसकांनी भाशणांय केलीं. आकाशवाणी पत्रकारय म्हणून तांणी वावर केला, कथा आनी स्तंभलेखन हें तांचें खाशेलपण. तांच्या ‘व्हंकल पावणी’ ह्या कथांझेल्याक उसरां साहित्य अकादेमी इनाम फाव जालें. कोंकणीक राजभास म्हणून मान्यताय मेळना जाल्यार गोंयांक राज्य पावंडो चुकतलो, गोंय, दमण आनी दीव संघप्रदेशांत गोंयकारांक रावचें पडटलें हें लिखणेंतल्यानच न्ही जाल्यार राजकारण्यांक मेळून सांगपाक तांणी दिसान दीस वगडायल्यात. गोंयचो फुडार कितें आसतलो तें चाळीस वर्सां आदीं सांगपी तांचें साहित्य वाचप्यां मुखार ग्रंथ रुपान परत येत? राजभास चळवळी वेळार ‘राष्ट्रमत’ दिसाळ्यांतल्यान तांणी केल्ली कोंकणीची सेवा, राष्ट्रमताची सोमार आनी हेर पुरवण्यो म्हणल्यारच राजभास चळवळीचो इतिहास. तांणी उजवाडाक हाडिल्लें ‘तीन दसकांतल्यो काणयो’ हें पुस्तक लक्ष्मणराव सरदेसाय हांचे वरी साहित्य अकादेमी इनाम जोडपी कथाकारांचें दर्शन घडयता.
चंद्रकांतबाब इन्स्टिट्युट मिनेझिस ब्रागांझा संस्था, पर्तगाळ मठ, गोंय सरकाराच्या अनिवासी भारतीय आयोगा कडेन जोडिल्ले आशिल्ले. गोंयांत राष्ट्रीय पत्रकारिता दीस सुरू जावचो हे खातीर तांणी मोलादीक मार्गदर्शन केल्लें. पत्रकार म्हणून तांचो जिणेगौरव पुरस्कार दिवन भोवमान जावपाक जाय. ‘नवप्रभा’ दिसाळ्याचे आदले संपादपी, वरिश्ठ पत्रकार सुरेश वाळवे तांणी घडयले. तांच्याच प्रादेशीक भाशेच्या दिसाळ्यांतल्या मार्गावेल्यान वाळवे सर मुखार गेले. फुडारांत तांणी कोंकणींतल्यान बरयल्यार चंद्रकांतबाबांच्या शिष्यांक ज्ञानपीठ कित्याक मेळचें न्हय? दिवचल वाठारांतल्यान सदां बशींतल्यान येरादारी करपी वाळवे सर आयजय गोंयचे येरादारीचेर, समाजाक जांचपी विशयांचेर बरोवंक शकतात. आमच्या अचूक आनी वेगळे खबरेक, मुलाखतींक नवप्रभांतल्यान हेडलायनी मेरेन तांणीच मराठींतल्यान पावयलें. गोंयच्या संपादपी गिल्डाचे ते मुखेली आशिल्ले, पत्रकार कल्याण निधी येवजण जावचे खातीर तांचेंय व्हड योगदान आसा.
पत्रकाराक बरोवपाची आवड आसपाक जाय, बरपावळीचें कौशल्य, कला भुरगेपणा सावन आंगांत केळोवपा पासत पत्रलेखन, निबंधलेखन अभ्यासांत आसप म्हत्वाचें. कोंकणी राजभास चळवळ चड लांबायेर पडल्यार लिखाणाक धार येवची, कोंकणींतल्या बरपावळी खातीर दिसाळ्याचें दार उगतें करपाची तयारी 1986 पासून चलताली. कोंकणीक राजभाशेचो दर्जो दिवपी विधेयकाक गोंय, दमण आनी दीवचे विधानसभेंत मान्यताय मेळचे आदींच कोंकणी दिसाळें येता, प्रशिक्षणार्थी खबराकार, उपसंपादपी जाय ही जायरात राष्ट्रमत दिसाळ्यांत झळकली. कामाची, प्रशिक्षणाची सुवात बड्डें मडगांवांतली राष्टमताची कचेरी आशिल्ली. गोंयांतल्या 150-200 तरणाट्यांनी, कोंकणी मोग्यांनी प्रशिक्षणांत वांटेकार जावपा खातीर अर्ज केल्ले. प्रदेश भाजपाचे मुळावे वांगडी मराठी, कोंकणी, इंग्लेज लेखक दत्ता श्रीपाद नायक हांणी अर्ज करपा खातीर केल्ले सुचोवणेंतल्यान आमकांय प्रशिक्षणार्थी पत्रकार जावपाची संद मेळ्ळी. राजभास चळवळींत चानयेचो वांटो आशिल्ल्यान चंद्रकांतबाबांची वळख आशिल्लीच. कोंकणींतल्यान थोडें लिखाणय केल्लें, अर्जांतय साहित्याची भूक भागोवपा खातीर पत्रकार जावपाची इत्सा हीं उतरां जोडिल्लीं. कोंकणी मोगी, समाजमन समजून घेवपाची तांक आशिल्ल्या स जाणांक प्रशिक्षणार्थी पत्रकार म्हणून वेंचलिल्ल्यां भितर एकलेच अस्तुरेचो आमचो (सुनिता धेंपे) आसपाव आसलो. साहित्य अकादेमी पुरस्कार जोडपी, लेखक, पत्रकार संजीव वेरेंकार, प्रकाश कामत, ‘भांगरभूंय’चे आदले संपादपी दामोदर घाणेकार, केतन भट, शिरीष पै हे भाव. पणजे, मडगांव, काणकोण, सावयवेरें, मडकय ह्या वाठारांतल्यान प्रशिक्षणार्थी वेंचपा फाटल्यान त्या त्या वाठारांतल्यानय पत्रकारिता करप हें निमीत आसपाची शक्यताय आशिल्ली. प्रशिक्षण घेतना खबरो, लेख बरोवप, पत्रां पाडप (वाचप्यांनी बरयना जाल्यार दिसाळ्यांतल्या उपसंपादप्यांक, खबराकारांक तो वावर करचो पडटा), प्रुफ रिडिंग, इंग्लेजींतल्या वा हेर भाशांतल्या खबरांचो अणकार करप तशेंच दिसाळ्यांनी वावरा पासत लागपी साबार शिक्षण जालें.
पयलेच दिसा मडगांवां बड्ड्यांतले ‘राष्ट्रमता’चे कचेरेची सोपणां चडटकीच चंद्रकांतबाबां कडल्यान पयलोच मंत्र मेळ्ळो, तुमी समाजमनाचो हारसो आसात होच. चारय वटेंनी पुस्तकां, दिसाळीं आनी मदीं आशिल्ल्या मेजाचे बगलेंतल्या कदेलार चंद्रकांतबाब. तकलेर घुंवपी पंख्या वरी तांची नदरय देश विदेशांत घुंवताली.
शिकयतना राष्ट्रमता खातीर तांणी कामय करून घेतलें. दिसाळ्यां खातीर वापरिल्ल्या कागदाचे ल्हान चौकोन करून लोखणाचे पट्टेन चंद्रकांतबाब जे शिस्तीन कापताले तेच शिस्तीन शिकयतालेय. कागदाचे एकेच वटेन पत्रकारान बरोवपाचे ते दीस कशे विसरप? दिसाळ्यां पासत उपेगांत हाडटात त्या कागदाचें मोल वाडिल्ल्यान आयज नो पेपर पाॅलिसी (धोरण) (धरण न्हय) आयल्या, लॅपटॉपाचो जागो एकादरे चॅटबोट वा डिक्टा मशिनय घेत पूण प्रिंट मिडियाचो शेक उरतलो. कोविड महामारी वेळार, ई- पेपर व्हडा प्रमाणांत फुडें गेल्यात, एकादरें दिसाळें बंद जाता जाल्यार चार वाडटात, नो प्राॅब्लेम. दिसाळ्यांतली वाट चलप तेंय मुखेल प्रवाहांत 30 वर्सां रावप अस्तुरेक सोंपें न्हयच. दिसाळींय मल्टीमिडियाच्या युगांत वतना तिकाय आडमेळ्यांचे सर्तींत धांवचें पडटां. साडेतीन दसकां आदीं पत्रकारिता प्रशिक्षण 800 रुपयांनी जातालें, म्हारगाय वाडिल्ल्यान आयज प्रशिक्षणार्थी वेतनांत धा पटीन वाडटलेंच. एक मतींत दवरपाक जाय सगल्या प्रशिक्षणार्थींक सुरवेकच व्हड जावपाची संद मेळची ना, दर एकलो साहित्यीक वा बरोवपी पत्रकार जातलोच अशें न्ही पूण पत्रकार हो साहित्यीक जावंक शकता. चंद्रकांतबाबान फकत पत्रकार न्हय जाल्यार साहित्यीकय घडयले, ‘कुळागर’ म्हयनाळें ते खातीर तांणी चलयलें. दिसाळ्यांतल्यो आयताराच्यो पुरवण्यो ते पासत आसतात, दिसपटे संपादपी पानारय बरोवपाक मेळटा, काल आनी आयजय.
सुहासिनी प्रभुगावकर
9881099260
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.