राजद्रोह कलम! रद्द जातलें?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

सर्वोच्च न्यायालयान राजद्रोहाचें कलम स्थगीत केलां. आतां कलमाचेर फेरविचार जाय मेरेन कोणाचेरुच ताचे खाला गुन्यांव दाखल करपाक मेळचो ना. सध्या जे बंदखणींत आसात, तांकांय न्यायालयान सुटकेचो किरण दाखयला. भारतीय दंड संहितेचें हें 124 (अ) कलम. 5 मे दिसा केंद्रा वतीन अॅटर्नी जनरल वेणुगोपाल हांणी ह्या कलमाचें समर्थन केल्लें. हो कायदो वैध आसा काय ना, तें तपासचें अशी याचिका दाखल जाल्या. न्यायालयाच्या ह्या निर्णयाचेर आरत्यो- परत्यो प्रतिक्रिया आयल्यात. विद्यार्थी, पत्रकार, समाजवावुरपी, राजकी फुडारी हांचेर राजद्रोहाचे गुन्यांव दाखल करीत रावल्यार आमची अवस्था श्रीलंके सारकी जातली, अशें जम्मू- काश्मीराची आदली मुख्यमंत्री मेहबूबा मुफ्तीक दिसता, तर काँग्रेसीन ह्या कायद्याचो खूब दुरुपेग केलो. आतां ताचेर फेरविचार करपाचें सगलें स्रय प्रधानमंत्री मोदी हांकां वता. तांणीच ब्रिटीश काळांतले कायदे रद्द केल्यात, अशें भाजपा आयटी विभागाचे मुखेली अमित मालवीय हांणी म्हणलां. भीमा – कोरेगांव चवकशी आयोगा मुखार राष्ट्रवादीचे मुखेली शरद पवार हांणी हो कलमाचो गैरवापर बंद जावपाक जाय, अशें हालींच सांगिल्लें.
1860 वर्सा थाॅमस मेकोले हांणी भारतीय दंड संहिता तयार केली. पूण तातूंत हें कलम घालूंक नाशिल्लें. उपरांत 1890 त तें ‘गुन्यांव’ म्हणून घालें. दोशी व्यक्तीक जीणभर देशा भायर धाडपाचो उल्लेख तातूंत आसा. 1955 त तो बदलून ‘जल्मभराची बंदखण’ असो केलो. राजकी बंडखोरांचेर नियंत्रण दवरपाक हें कलम तयार केल्लें. लोकमान्य टिळक, महात्मा गांधी, अॅनी बेसंट, मौलाना आझाद, शौकत आनी मुहंमद अली अशा साबार स्वातंत्र्यसैनिकां आड ताचो वापर जाला. ‘काळ्या पाणया’ची ख्यास्त ही कांयशी अशीच. आपल्या विचारांच्या आड कोण येता ताका देशद्रोहाचो आरोप लावन बंदखणींत कुसोवप, नाजाल्यार पयस दर्यांतल्या जुंव्यांचेर व्हरून दवरप. आयजूय हे प्रकार जातात आसतले. संविधानान आमकां आचार-विचार स्वातंत्र्य दिलां. मात हें राजद्रोहाचें कलम ताका आडवाद.
कितें आसा ह्या कलमांत? कोणूय उलोवन, बरोवन वा चिन्नां वरवीं सरकारा आड दुस्वास, तिरस्कार पातळायता वा तसो यत्न करता जाल्यार ताका जल्मठेपेची ख्यास्त जातली. तशेंच ताका व्हडलो दंडूय जातलो, अशें तातूंत म्हणलां. म्हणल्यार सरकारा आड कोणूय कटकारस्थानां करता जाल्यार ताका सरळ बंदखण. आदल्या तेंपार राजा वा सत्ते आड बंड करप्याक वा बंडाचो मात्सो वास पसून आयल्यार ते व्यक्ती वा लोकांक सरळ जिवेशींच मारताले. चडूच पेजाद व्यक्ती आसल्यार राज्या भायर धांवडायताले. स्वतंत्र भारतांत असल्यो घडणुको घडल्यात. वडाची साल पिपळाक लावन कांय लोकांक बंदखणींत धाडल्यात. थंय ते वर्सांची वर्सां पडून आसात. सगल्या सरकारांनी आपणाक अडचणीचे दिसतात त्या लोकां आड हें कलम वापरलां. आतां तर राजद्रोह, देशद्रोह कोणे, कसो केला, ते व्हाॅट्सअॅप विद्यापीठांतले पदवीधारकूच सांगतात. इतलेंच न्हय तर ते स्वताच न्यायाधीश जावन निवाडेय दितात.
उठसूठ देशाच्या आड उलोवपी, दुस्मान राष्ट्राक मजत जातली अशी कृती करपी व्यक्तीं आड कारवाय जावंक जाय ही गजाल खरी, पूण हें करतना दुयेंत ज्येश्ठ नागरिकांक फक्त दुबावा वयल्यान वर्साचीं वर्सां बंदखणींत दवरप समा न्हय. वकील उज्ज्वल निकम म्हणटात, ‘ह्या कलमाचो राजकी कारणा खातीर वापर जावपाक जायना. नागरिकांक मुळावे अधिकार आसात. तांचोय गैरवापर वा अतिरेक जावंक जायना.’ राजकी कारणा खातीर ह्या कलमाचो वापर जाता. पूण तें विशीं पुरावे जाय पडटात. ते खरेय आसचे पडटात. वकील प्रशांत भुषण हांच्याय मतान ‘सरकारां, खास करून पुलीस यंत्रणे कडल्यान ह्या कलमाचो गैरवापर जाता.’ विरोधी विचारसरणी चिड्डूपाक ह्या राजद्रोह कलमाचो वापर जावप म्हणल्यार अभिव्यक्ती स्वातंत्र्याक वंय घालप. ह्या कलमाचो स्वैर वापर जालो जाल्यार विरोधी आवाज मोनो जातलो. तेन्ना केंद्र सरकारान तें कलम रद्दूच केल्लें बरें. तशेंच जातलें अशें दिसता. मात दुसऱ्या नांवान तें परतून जिवें जावचें न्हय.