म्होंवाळ, सुगंधी योगदान

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

शाण्या मनशाक दरकार आसता. ताचें तारूं बेफाम, बेलगाम, फाफार्रांवी भोंवऱ्यांत बुडचना. ताचें हांशें जायना. तो मोगऱ्यांच्या म्होंवाळ विश्वांत बऱ्याक पावता.

इ   वलेसे रोप लावियले द्वारी
त्याचा वेलु गेला गगनावरी
अशें संत ज्ञानेश्वरांचे एके रचनेंत आसा.
मोगरा फुलला, मोगरा फुलला
फुले वेचिता कळियांसी बहरूनी आला.
अशी वळ मुखार आसा.
शाळेंत गेल्ल्यांक, कॉलेज शिकूंक नाशिल्ल्यांक, शिकिल्ल्यांक, सुसंस्कृतांक खूब खेपे ह्या काव्याचो अर्थ लागना. कळना. बुध्दीच्या वरखुलाचेर आनी साणीर घांसून कीस काडून अर्थ काडपाचो विशय न्हय हो.
कांय लोकांक मोगरो म्हळ्यार घडयाळीचो मोगरो कसो दिसता. कांय जाणांक दिसता, माटोव बी घाला आसतलो आनी मोगऱ्यांची वेल वयर चडयिल्ली आसतली.
आपल्या सद्गुरून निवृत्तीनाथान आत्मबोधाचो इल्लोसो रोंपुलो लायिल्लो आनी आयज तो परमानंद रुपी मोगरे फुलांनी तरतरून पसरला, वाडला आनी परमळान भरून गेला, म्हजें जिणें संपन्न, सुफळ जालां, जिणेचो हेत साध्य जाला, अशी पावती हो अवतारी संतपुरूश कृतज्ञतायेन दिता.
अतिंद्रिय अनुभूतिंनी जें कितें अणभवलां तातूंतल्यान उतरांनी जें अणकारीत करप शक्य आसा तें संतकवींनी कवितांतल्यान, रचनांतल्यान, अभंगांतल्यान, भजनांतल्यान केलें. नांव मेळोवपा खातीर न्हय. पुरस्कार मेळोवन स्वर्गांत वचपा खातीर न्हय.
बाबी शाबी उठ सूट कोणूय ज्ञानेश्वरीचेर उलयतात. कवी जालो म्हणून ज्ञानेश्वरी वा हेर संतकाव्य कळटलेंच अशें ना.
ताची विस्कटावणी बुद्धीन करपाची न्हय. ज्ञानेश्वरी भक्तिभावान वाचीत जाल्यार मनशा भितर परिवर्तन घडून येतलें. मनीसपणाचे, कारुण्याचे, दया क्षमा शांतीचे रोस ताच्यांत झिरपूंक लागतले. आसुरी हळशीक वतली. असभ्यपणा वतली. मद वतलो. आपसुलादपणा, सुबेजपणा, उर्मटपणा वतलीं. मना पसून खरें सुधा रसपान केल्यार.
पैल तीरी काकू कोकताहे
शकून ये माये….. (ज्ञानेश्वरींतली एक रचना)
पलतडीं कावळो कांव कांव करता. हो एक शूभ शकून. कसलो? म्हाका काळींग वा घबाड मेळटलें हो न्हय. म्हजो सदगुरू येवपाचे पावलटीच्यो कुरवो ह्यो. काक्या, सांग मरे… बेगीन सांग मरे काक्या. केन्ना येतलो म्हजो सदगुरू? सांग आं. तुका बक्षीस दितलों रे. धंय-शिताची उंडी तुका लायतलों. म्हाका समजल्लो हो ताचो अर्थ.
मुर्खांक पिशांक शाणो मनीस केन्नाच जाप दिना. शाणो मनीस मोगरे वेल मळबांत वचून आपले जिणेंत मोगऱ्यांची रास केन्ना ओततली हें पळेता आनी तातूंत यश मेळयता.
मन बुध्दी इंद्रियां पेल्यान खूब खूब गजाली आसात. तें पयलीं मान्य करूंक जाय. स्विकार करूंक जाय. तेन्नाच मनीस शाणेपणाच्या प्रदेशांत पावल घालूंक शकता.
मोगरा फुलला हें आंतरीक अनुभुती सांगपी गाड आनी दाट काव्य. लेव न्हय. गोरख कल्याण रागाचेर ताची रचना आदारल्या. सुंदर संगीत रचना. गोरख कल्याण रागांतले स्वर खबर आसपाची गरज ना. घनगर्भ रचना अर्थवहनाचे मोगरे कळे घेवन काळजांत रिगता. आनंदाचो परमळ अंतरंगांत पावयता. अश्यो कितल्योश्योच रचना संतांनी रचल्यात वा संत तुकाराम म्हणटात ते प्रमाण आपुलिया बळे नाही मी बोलत सखा कृपावंत वाचा त्याची, अशे तरेन त्यो घडल्यात.
बाकीचें कितलेंशेंच साहित्य काळाचे व्हांवतेंत आयलें, गेलें. संत-काव्य अज्रंवर जावन उरलां. ज्ञानेश्वर, तुकाराम, रामदास, नामदेव, चोखा मेळा, ब्रह्मानंद, कबीर, मीरा, चरणदास, दादू दयाल आनी हेर संतांची समग्र ग्रंथसंपदा आपल्या मेजा वयल्या रॅकार आसूंक जाय. वाचूंक जाय. आंगांत जिरोवपाचो यत्न करूंक जाय. तशें करता तो नीट वागता. शाण्या मनशाक दरकार आसता. ताचें तारूं बेफाम, बेलगाम, फाफार्रांवी भोंवऱ्यांत बुडचना. ताचें हांशें जायना. तो मोगऱ्यांच्या म्होंवाळ विश्वांत बऱ्याक पावता.
मुर्खां मुखार मांडली सारी
आपणाचेरूच दोनूय हारी
अशी कोंकणी ओपार आसा. पिसांटाक वा गैर वागप्याक कितेंय सांगूंक वच, ताचे तकलेंत वचचना. सारीपाट खेळांत तूं जिखल्यार तो कित्याय कितें युक्तिवाद करता, फक्त रिते पिशेपणाचे मुद्दे उलयता.
संत सहजोबाई ही दिल्लीची संत. कबीराचो शिश्य चरणदास हाची शिश्या. तिणें एकूच पुस्तक बरयलां. भजनांचो झेलो. पूण खूब खोल. कारण संतांच्यो अनुभुती ह्यो आंतरीक दिव्य अणभवांचेर आदारीत आसता. हें अणभव-विश्व भायल्या बदलपी परिवर्तनीय जगा भशेन बदलत रावना. ताका लागून कितलींय वर्सां जालीं तरी लोक तें वाचतात. शाणेपण शिकतात. ते विचार काळा भायरे जायनात. कारण ते सत्याचेर आदारीत आसतात.
मद हो एक काळोख. कोण म्हणटा, पयशांक लागून मद मारता. सत्तेचो कैफ चडटा. आपल्यांतल्या कौशल्याचो कलेचो मद तकलेक मारता. आनी तो देंवय ना. उपगिरो सोडटना ताका मात्शी चड गती म्हळ्यार escape velocity दिली जाल्यार तो उपगिरो अंतरिक्षांत नाच्च जाता. तशी गत मागीर ह्या मदेस्तांची जाता. जिणे कडेन मस्ती केल्यार ताका काडून भायर शेंवटिता. सृश्टीचे, विश्वाचे नेमूच तशे.
कला साहित्य आनी हेर कितलींशींच समाजीक संस्कृतीक क्षेत्रां आज अशा तरपाशोर लोकांनी बुरसटावन सोडल्यांत. हांव सांगता तें आयक, तेंच खरें ही वृत्ती मुखार हाडप म्हळ्यार नितळ निवळ उदकांत म्हेळ्या उदकाचो एक थेंब सोडप आनी तें वाट लावन उडोवप. ही वृत्ती निरोगी वाडी खातीर घातक. ताका आळो घालपाक जाय.
टिमींत आपलें योगदान दितना आपले गूण आनी आपलें कमीपण वा दुबळेपण म्हणजे खामियां आनी खुबियां आपणाक खबर आसपाक जाय. नकारात्मकतेक थारो आसूंक फावना.
मधाळ (म्होंवाळ) विद्वानां कडेन मुजरत खेळचें. तांचो संपर्क तुज्यांत वाड घडयता. तुका थंडसाण दिता. तांच्या विचारांच्या घरांत जगचें कारण तुजें हीत थंय आसता. न्हय मदाळ (मदेस्त) लोल्यां कडेन. जंय तुका शांती मेळटा, बरें दिसता त्या पुस्तकांच्या सांगातांत आनी मनशांच्या सांगातांत जियेवचें. मोगऱ्यांचो परमळ दरवळत वचचो वाठारभर तसो तुंवूय सुगंध पातळायतलो.

मुकेश थळी
फोंडें