भांगरभूंय | प्रतिनिधी
गोंयचो गांवांतलो शिगमो ताची तरेकवार रुपां संस्कृतायेच्या चौकार दाखयता. रोबटां मेळ, चतुर्दस, घोडेमोडणी, होमखण, शेणी उजो, तालगडी, करवल्यो, मोरुलो, गडे, होळी आदीं तरेकवार रुपांत गोंयभर तो अणभवूंक गावता. अंत्रूज म्हालांतल्या म्हाड्डोळा जावपी फामाद चतुर्दस हिवूय तातूंतलीच एक. सामाजिक आनी सांस्कृतिक म्हत्व आशिल्ली हीं चतुर्दस म्हाड्डोळा आनी सरभोंवतणच्या गांवांचो एक मोटो उत्सव.
म्हाड्डोळची चतुर्दस म्हळ्यार मेळांचो संगम. म्हाड्डोळां आनी आशिकुशीच्या गांवांतले मेळ ह्या चतुर्दशीक एकठांय जमतात. परंपरीक रितीन खेळत, नाचत, वाजयत गाजयत देवी म्हाळशे भेटेक वतात. तांचो मेळ घेवन वचपाचो क्रम थारायिल्लो, तेच प्रमाण हो गांवांगांवांतलो मेळांचो संगम म्हाळसा देवथळाच्या प्राकारांत पावता. प्राकारांत पावकच म्हाळशेक नमन घालतात. हें नमन म्हळ्यार एकतरेची लोकवेदी वयली सामाजीक उपासनाच. एका गांवांत तशें खूब मेळ आसतात. त्या त्या समाजाचो वा वाठाराचो असो वेगळो एक मेळ. तांचें मांड हेवूय वेगळे.
दरेक मेळाची प्रतिनिधित्व करपी घुडी हिवूय वेगळ्या आनी खाशेल्या अश्या रंगांची. म्हळ्यार कांय वेळार अचूकपणान घुडयेच्या रंगा वयल्यान थारावं येता तो मेळ खंयच्या वाठाराचो तें. देखीक पिरवळच्या देवा बेताळाच्या मेळाची धवी घुडी, सामकी खाशेली आनी भोव मानाची. पंचक्रोशींत तिका मानाची सुवात आसा. ह्याच घुडयेच्या फुडारपणा खाला पिरवळ गांवांतले सातेक मेळ एकठांय जावन गांवचो एकवट दाखयतना चतुर्दशीक व्हडा आनंदी आनंदान वाटेकार जातात. पिरवळां, सावयवेर्यां, वेलगां, कुंकळयां, मंगेशी, कुंडय, मडकय, अडकोणां आदी गांवांतले मेळ एकठांय येवन चतुर्दस फुलयता. ल्हान तें व्हड सगल्यांकूच चतुर्दशींत नाचपाची आवड. माथ्याक फेटो आनी त्या फेट्यांत आबोल्या फुलांचो तुरो जशेंकाय संस्कृतायेचोच एक मुकुट. फेटो म्हळ्यार मानाचे आनी स्वाभिमानाचे प्रतिक चिन्न. आनी ह्या सगल्यांनी भरील्ली चतुर्दस म्हळ्यार एक पोरणे दायज. तिका कितलेतरी पिळगेंचोच इतिहास आसा.
आमीं जावया म्हाळशेच्या भेटे रे
आमीं जावया म्हाळशेच्या भेटे रे… ओस्सय… ओस्सय…
अशें गायत ढोल, तासो, कासाळे हांच्या सांगातान आनी घणचें कटर घण हाच्या तालार मेळांतले वांगडी नाचतात. ह्या मेळांची सोबाय वाडयता मेळा वांगडा आसपी तरेकवार संवंगां. दादलें बायल मनशेचो भेस करतात. रामायण महाभारत आदीं महाकाव्यांतली तशेंच हेंर पौराणीक, सामाजीक आनी इतिहासीक पात्रांचो भेस करून नाचतात. तांकांच शिगम्यांतली संवगां अशें म्हणटात. ल्हान भुरगीं रुपडीं घालतात. मेळ दारां दारांनी खेळूंक वतना हीं संवगां वांगडा वतात. तांकां घराघरांत पयशे दितात. तातूंत तांची उमेद भागता. आयजूय चतुर्दशींत तरण्या जाणट्या आनी भुरग्यांचो हो सुमेळ घडोवन येता तो पळोवन जरीय गॅझेट्सांत सगळी घुस्पल्यांत असो हुस्को सर्वसादारणपणान उक्तायता आसलो तरीय आमच्या ह्या जैवीक शिगम्याच्या दायजा कडेन तांणी फांट करूंक ना हाची गवाय मेळटा.
तरांतरांच्या रंगांच्यो घुडयो एकठांय येतात. म्हाळशेक नमन घालतात. देवळाचो भोंवताडो मारतात. समाज रंगांतले तरेकवार रंग जशें काय एकरंग जातात. हाचे बर्यांतले बरें उदाहरण विज्ञानीक देखी सयत पिरवळांतल्या मेळांचे दिवपाक मेळटा. सात रंग मेळून जशी धवी उजवाडाची किरणां तयार जातात तेचवरी सात मेळांक आपल्या वांगडा घेवन मुखार धवी घुडी नाचता. धवे घुडये मुखार तलवारी घेवन नाचपी मेळाच्या वांगड्यांक पळोवन आंगार कांटो येता. देवळा कडेन नाचत नाचत पावता म्हणसर तांचे भितर एके तरेची उर्बा संचारताना जाणवता. अशीं हीं म्हाड्डोळची चतुर्दस म्हळ्यार मेळांचो संगम आनी एक सामाजीक एकचाराचे दायज!
गौरांग वासंती गोकुळदास नायक
gvgngokuldasaputa2021gmail.comb
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
