भांगरभूंय | प्रतिनिधी
कदीम काळा सावन ‘भांगर’ ह्या मोलादीक हळडुळ्या धातून मनीस संस्कृतायेंत मानाची सुवात हातासल्या. भांगराक सूपर्ण वा सोने अशेंय म्हणटात. आमचे गोंय भुयेंचें मूळ नांव सुनापरान्त. म्हळ्यार भांगराळो प्रांत. ह्या उतराचो दुसरो अर्थ भांगरभूंय. आदल्या काळांत रावणाले गिरेस्त लंकेक ‘भांगराळी लंका’ म्हणटाले. ती जिखतकच खंय लक्षुमण रामाक म्हणूंक लागलो, “दादा, काय बरेली ही भांगराळी लंका. आमी ती मोट्या कश्टान झुजून जिखल्या. म्हणटकूच आता आमी परतून अयोध्येक कित्याक म्हूण या? हांगाच रावूया.” त्या वेळार रामान भावाक समजावन सांगलें की आवय आनी जल्मभूंय हीं सर्गां परस श्रेश्ठ आसात म्हूण. श्रीराम म्हणूंक लागलो, “जननी जल्मभुमिश्च स्वर्गादपी गरीयसी.”
1905 त गुरूदेव रवींद्रनाथ ठाकूर हांणी तेन्नाच्या अखंड बंगाल भुंयेची व्हडविकाय गावपाक “आमार शोनार बांगला” हें गीत रचलें. म्हणल्यार “म्हजो भांगराळो बंगाल.” आयज हें गीत बांगला देशाचें राष्ट्रगीत जालां. ‘भांगर’ ह्या उतराक पळय हो येदो व्हडलो मान आसा. आमच्या देशांतल्या संखेनी देवळांनी तरेकवार रूपांनी भांगरां आसात. उत्तर भारतांतल्या एका देवळाचे नांवूच ‘सूपर्ण मंदिर’. भारतांतल्या समेस्त देवळांनी मेळून एकूण 4000 टन भांगर आसा खंय! भांगराक लागून तिरूवनंतपुरमच्या श्रीदेव पद्मनाभाक जगातलो ‘श्रीमंत देव’ मानतात!
भांगराचें अलंकार घडटात आनी भांगराक लागून आमच्यो भासोय बी अलंकृत जाल्यात. आमी सदगुणी मनशाक ‘भांगर’ म्हणटात. एखाद्या कलाकारान नामना जोडली जाल्यार आमी म्हणटा, ‘ताणें कलेचें भांगर केलें’. एखादे राजवटीच्या आदर्श युगाक ‘सुवर्णयूग’ म्हणटात. पन्नास वर्सांच्या सुवाळ्याक ‘सुवर्ण’ महोत्सव म्हणटात. हेर भारतीय भासां वरीच आमचे कोंकणी भाशेंत भांगरा वयल्यान कांय ओपारी आनी शब्दप्रयोग घडल्यात. देखीक : “भांगराच्या दायेक वंटीचो आदार”, “चकचकता तें सगळेंच भांगर न्हय” ह्यो ओपारी आनी “घराक भांगराचे नळें घालप” हो शब्द प्रयोग.
आदल्या काळांत राजा, म्हान मनशाच्यो सुवर्णतूळा जाताल्यो. म्हणजे एका व्हड तागडेच्या एका दाल्यार त्या व्हड मनशाक बसोवप आनी दुसऱ्या दाल्यार भांगरा दाळप. म्हळ्यार त्या व्हड मनश्याक भांगरांनी जोखप. मागीर त्या भांगरांचो विनीयोग कसल्याय बऱ्या कार्या पासत वा लोकांच्या कल्याण पासत करप. छत्रपती शिवाजी महाराज हांची सुवर्णतूळा केल्ली. खासा छत्रपतीन आपणाली आवय राजमाता जिजाबायची सुवर्णतूळा केल्ली.
भांगर जितलें बरें, तितलें तें वायट हे गजालीचो पडटाळो एके ग्रीक लोककाणयेंत मेळटा. हें काणयेतलो राजा मीदास “आपूण हात लायतां ताचें भांगर जावचें” असो वर देवा कडल्यान उठयता. राजा हात लायता तें तें भांगर जाता. हाका लागून उपरांत राजा भुकेन आनी तानेन वळवळटा. कारण अन्नाक हात लायल्यार अन्न भांगराचे जाता आनी उदकाक हात लायल्यार उदक! ताची चली ताका आफुडटकच भांगराची मूर्त जाता. तो वर ताचे खातीर शिराप थारता.
आयज आमच्या देशाची आवतीकाय अशीच जाल्या. मीदास राजा वरी भांगर हो आमच्या देशा खातीर स्राप जाला. आमच्या देशाचें एक खूब तेपाचें अर्थिक दुखणे आसा. हेच खातीर जरी अर्थिक उलाढालीत देशाचो नंबर आयज जगांत पांचवो आसूनय ह्या दुखण्याक लागून तो सांपत्तीक नदरेन स्वावलंबी ना. हें दुखणें म्हणल्यार : चालू खात्यातली तूट. इंग्लीशीन ताका Current Account Deficit म्हणटात. सोंप्या उतरांनी सांगपाचे म्हणल्यार आमचो देश जे कितें आयात करता ताचे मोल तो जे कितें निर्गत करता ताच्या मोला परस कितलेशें चड आसता. हाका चालू खात्यांतली तूट म्हणटात. आनी ही महातूट भांगराक लागून जाता. आमका भांगराचें पिशें. फाटल्या सोंपिल्ल्या अर्थिक वर्सांत 46.14 अब्ज डॉलर मोलाचें भांगर आमकां आयात करचें पडलें. भारतीय बायलां कडेन जगांतल्या एकूण भांगरा मदलें 11 प्रतिशत म्हळ्यार 21,733 टन भांगर आसा! संवसारात एकूण 195 देश आसात. आदीम काळा सावन भारतीय अस्तुऱ्यांक भांगराचो खूब सोस आसा म्हणपाचे गमता. सीतेन जर भांगराळ्या हरणाचो हट्ट धरूंक नासलो जाल्यार घडये मुखा वयले दुखदीणे रामायण घडचे नासलें.
भारतांतले भांगरमोगी आनी साबार देवस्थानां मनार घेत जाल्यार देशाच्या अर्थिक मळार भोवच व्हड अशी अनुकूल क्रांती जातली.
प्रदीप लवंदे
9923292022
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
