बेकारेचो राकेस मातला

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

बरेच उद्देग कुटत कुटत कशेबशें चलतात. ताचे फाटलीं कारणां (वीज, लायट, पिड्ड्यार रस्ते, संप….) सोदून तांकां नवी संजिवनी दिवची पडटली.

मनशाक जगपा खातीर पयसो जाय आनी तो जोडटलो जाल्यार हात- पांय हालोवपाक जाय. नोकरी, वेवसाय, धंदो करून लोक पयसो जोडटात. चडशे कायदेशीर मार्गान तर थोडे बेकायदशीर तरांनी. गुन्यांव बी करून. खावपी तोंडां वाडलीं काय बेकारी, गरिबी वाडटा. ताका लागून लोकसंख्येचेर नियंत्रण आशिल्ले देश, राज्यां गिरेस्त आसतात. तरीय हें फट थारावपी प्रकार रोजगाराच्या मळाचेर घडल्यात. गोंया सारक्या ल्हान आनी सुखवस्तू राज्याचो क्रमांक बेकारेच्या दराचे बाबतींत देशांतल्या राज्यां मदीं बरोच वयर आसा. अर्थांत हातूंत गोंयकार कितले आनी भायल्यान हांगा येवन स्थायीक जाल्ले कितले, तें कळपाक मार्ग ना. भारतीय अर्थवेवस्था देखरेख केंद्रान (सीएमआयई) दर म्हयन्या प्रमाण बेरोजगारेचो अहवाल जाहीर केला, तातूंत गोंयांत 13.6 टक्के बेकारी दर दाखयला. हो डाटा कसो जमयला, कसो निश्कर्श काडला तें कळपाक मार्ग ना. पूण, राज्यभर विरोधी पक्ष आनी जागृत नागरिकां मदीं ही टक्केवारी टिकेचो विशय थारल्या.
सीएमआयई ही अर्थवेवस्था आनी वेवसाया विशींची म्हायती दवरपी, मार्गदर्शन करपी राष्ट्रीय संस्था. ती कितें सांगता, ताचेर केंद्र सरकाराचें धोरण थारावपी तज्ञ आनी अर्थतज्ञांचें बारीक लक्ष आसता. तिणें अहवालांत कितें म्हणलां तें पळोवया. आॅक्टोबरांत देशाची बेरोजगारी दर 7.77 टक्के आशिल्लो. तो नोव्हेंबरांत थोडो वाडून 8 टक्क्यांचेर पावलो. फाटल्या तीन म्हयन्यांतलो हो विक्रम. शारी बेकारी 7.21 टक्क्यां वयल्यान 8.96 चेर पावल्या, मात गांवगिरी बेकारी दर 8.04 वयल्यान 7.55 टक्क्यांचेर देंवला. अंदूं फेब्रुवारींत बेकारी दर 8.11 टक्के, आॅगस्टांत 8.28 टक्के आशिल्लो. सप्टेंबरांत तो सगल्यांत उणो 6.43 टक्के आशिल्लो. सगल्यांत चड बेरोजगारी हरयाणांत 30.6 टक्के आसा, तर सगल्यांत कमी छत्तीसगढांत 0.1 टक्के. जम्मू काश्मीरांत 23.9 टक्के. आमच्या गोंयांत 13. 6 टक्के. गुजरात – 2.5, महाराष्ट्र 3.5, मध्य प्रदेश 6.2, कर्नाटक 1.8, उत्तराखंड 1.2, उत्तर प्रदेश 4.1, अस्तंत बंगाल 5.4 टक्के. महाराष्ट्र आनी कर्नाटक आमचे शेजारी. म्हणटकच थंयची परिस्थिती आमकां खबर आसा, थंय इतलो कमी बेरोजगारी दर कसो? घडये लोकसंख्येक लागून आसत. बिहार 17.3 तर ओडिशांत फक्त 1.6 टक्के बेरोजगारी दर आसा. गोंयांत आनी देशभरांतल्या म्हानगरांनी दुसऱ्या राज्यांतल्यान मानाय, कामगार वतात. ते चडशे उत्तर प्रदेश, बिहार, ओडिशा ह्या राज्यांतले आसतात. थंय काम ना म्हूण ते दुसरे कडेन वतात. तरीय बिहार सोडल्यार थंय बेकारी दर उणो कसो? काय थंयचे चडशे लोक राज्यांत वा हेर राज्यांनी नोकरी, वेवसाय करतात?
गोंयांत हालींच रोजगार मेळावो जालो. ताका हजारांनी तरणाटे आयिल्ले. हेर राज्यांतलेय आशिल्ले. कांय जाणांची निवडूय जाली. (केंद्र सरकारानूय देशभरांतल्या 10 लाख लोकांक रोजगार दिवपाचें जाहीर केलां.) खाजगी कंपनींनी, उद्देगांनी चडांत चड गोंयकारांक घेवपाक जाय, अशेय निर्देश राज्य सरकारान दिल्यात. तरीय बेकारेच्या दरा बाबतींत आमची टक्केवारी चड कशी, असो प्रस्न विरोधकांनी विचारला. गोंयांत तशे बेकार नात. ते कितें ना कितें वेवसाय करतात, नोकरी करतात. मात चड पगाराची वा सरकारी नोकरी मेळची म्हूण ते रोजगार विनीमय केंद्रांत नांव नोंद करतात. तरीय बऱ्याच तरणाट्यांक नोटबंदी आनी कोरोना काळांत नोकरी सोडची पडल्या ही गजाल खरी. कारण कंपनी, उद्देगूच लुकसाणेंत गेल्यात. गोंय सारक्या राज्यांत खण वेवसाय बंद आशिल्ल्यान हजारांनी लोकांक प्रत्यक्ष, अप्रत्यक्ष मोटो अर्थीक फटको बसला. बेकारी दर टक्केवारी देंवोवपा खातीर सरकाराक आतां बंद आशिल्ले वेवसाय बेगीन सुरू करचे पडटले. सरकारी निवृत्तीची पिराय 1- 2 वर्सां उणी करप हो एक उपाय आसा. जांकां कामांक घेतल्यात, ते नोकरेंत बेगीन कायम कशे जातले, हेंय पळोवचें पडटलें. बरेच उद्देग कुटत कुटत कशेबशें चलतात. ताचे फाटलीं कारणां (वीज, लायट, पिड्ड्यार रस्ते, संप….) सोदून तांकां नवी संजिवनी दिवची पडटली.
बेकारी फक्त भारतांत वाडूंक ना, तर अमेरिके सारक्या गिरेस्त देशांतूय लोक बेकार जाल्ल्यान सरकारान अर्थीक मजत (बेकारी भत्तो) करची अशी मागणी करपी अर्ज वाडल्यात. फाटल्या तीन म्हयन्यांत 17 हजारां वयल्यान ते 2 लाख 40 हजारांचेर पावल्यात. ट्विटर, मेटा, एमेझाॅन, गुगल हांणी कितल्या कर्मचाऱ्यांच्या हातांत नाल्ल दिला, हें सगल्यांनी वाचलां आसतलेंच. सीएमआयईचो अहवाल गंभीरपणान घेवन केंद्र आनी राज्य सरकारांनी झूजा पांवड्याचेर उपाय करचे पडटले. कारण देशाचे भलायकेक बेकारी सामकी घातक.