भांगरभूंय | प्रतिनिधी
बाकीबाबांचे ‘मंद मंद वाजत आयलीं तुजी गो पांयजणां’, बाकीबाबांचे हे कवितेचें पिशें गोंयकार कोंकणी मनशाकूच न्हय तर महाराष्ट्रांतल्या तमाम मराठी लोकांक लागिल्लें. हें बाकीबाबाचें गीत पं. जितेन्द्र अभिषेकी हांच्या आवाजांत आसा. आयजूय तें कितलेंय आयकलें तरी ताची गोडी अवीट. असल्यो कविता आनी गितां बाकीबाबानूच रचपाचीं. देखून तातूंतलो नाद, लय, संगीत, ह्या घटकांक लागून ह्यो कविता गितां जावन लोकांच्या तोंडार रोखडींच घोळपाक लागतात. तीं गितां आनी ‘बाकी काव्य’ आयज अज्रंवर जावन उरलां.
गेयतेच्या खाशेलपणा खातीर, उतरांच्या सौंदर्या खातीर, बाकीबाबाच्यो कविता परत परत वाचीन दिसतात. हालींच हांव तांचो ‘लावण्यरेखा’ हो मराठी कविता झेलो परत वाचतालों. ह्या कविता संग्रहांत बाकीबाबांच्यो असंग्रहीत आनी अप्रकाशीत कविता आसात. बाकीबाबांचें चडावत साहित्य म्हजे कडेन आसाच, त्या भायर बाकीबाबांचेर प्रसिद्ध जाल्लें साहित्यय आसा. तातूंत पुस्तक रुपान आयिल्ले दोन डॉक्टरेटचे प्रबंधय आसात.
बाकीबाब म्हजो एक आवडीचो कवी. कविता म्हळ्यार कितें हें समजुपाचें गिन्यान येवंचें पयलींच, तांचें दर्शन आमगेर घराच जालें. बाकीबाब म्हज्या बापायचो आमीग. म्हजो बापूय एक चोखंदळ वाचक. पूण सदचीं वर्तमानपत्रां सोडून ताणें दुसरें कितेंय वाचिल्लें हांवें पळयलें ना. कविता तर पयसूच उरली. पूण दोगांय भितर कांय समान धागे आशिल्ले…
बाकीबाब सांजवेळचो आमगेर येतालो. बाकीबाबाली म्हजे आवयक जेवणाची फर्माईश म्हळ्यार कांदो- दाळचो रोस, बांगड्यांची किसमूर, पापड, लोणचें आनी लसणीची कडी. बाकीबाबालें जेवणय साप्प उणें, पूण रुचीन घोस्तान जेवतालो. जेवण जातगीर बाकीबाब आनी म्हजो बापूय कुडींत वचून उलयत रावताले. थंय तांच्यो कितें खबरी चलताल्यो खबर ना. पूण बाकीबाब म्हज्या बापायक आपल्यो कविता वाचून दाखयतालो हातूंत दुबाव ना. न्हीद लागमेरेन ते उलयताले…
मागीर, बोरये कार्तिक पुनवेक जावपी नवदुर्गेच्या सांगडाक बाकीबाबाचें दर्शन जातालें. हो सांगोड फांतोडेर जातालो. देवळांतल्या नवदुर्गेची सोबीत मूर्त सुखासनार बसून तळये कडेन येताली. मागीर तें सुखासन तळयेच्या देगेर आशिल्ल्या सांगडार चडोवप. हो सांगोड आयस- पयस अशे ते तळयेक भोंवताडे मारतालो. झिळमिळट्या फांतोडेवेलो तो हय-न्हयसो उजवाड आनी तळयेच्या दोनय अर्दान फोगाची आतशबाजी. कार्तिक म्हयन्यांतली ती कुडकुड्याची थंडी आनी फांतोडेवेलो दंव आसून लेगीत, मफलर, कानतोपी, स्वेटर घालून पयसुल्ल्यान लेगीत लोक येताले. गोंयांत आसल्यार बाकीबाब मुजरत ह्या सांगडाक येतालोच. आमचें घर तळये शेजरा. देवता बशिल्ले तें सुखासन येवपाक कळाव जाल्यार बाकीबाब आमगेर येवन म्हज्या बापाय कडेन खबरी मारतालो, सांगडा कडेन शाल पांगरून उबो आशिल्ल्या बाकीबाबाची बारीक दोळ्यांची तेजस्वी मूर्त अजून लेगीत म्हज्या दोळ्यां मुखार आसा ह्या सांगडाचें वर्णन बाकीबाबान आपल्या कवितेंत केलां.
ते उपरांत बाकीबाब जायते फावटी म्हाका मेळ्ळा. मडगांवां काम्राच्या हॉलांत साठाच्या दसकांत जाल्ल्या एका कवी संमेलनांत तो अध्यक्ष आशिल्लो, तेन्ना हांवें ‘पांयजणां’ ही कविता बाकीबाबाच्या सुरेल आवाजांत आयकल्या. ह्या कवीक कविता चाल लावनच येताल्यो. बाकीबाबाच्या तोंडांतल्यान तांच्यो साबार कविता आयकुपाचें भाग्य म्हाका मेळ्ळां.
कोंकणी साहित्याच्या मळार बाकीबाब हो एक कवी म्हण फामाद आसा, तसोच तो एक नामनेचो गद्य लेखकय. ‘फुलां’, ‘गांठ’, ‘म्हजें उतरांचें पिशें, ‘म्हजो गांव बोरी’ अशे कांय फामाद निबंद बाकीबाबान बरयल्यात. तेच बरोबर गोंयचें राज्यशास्त्र, समाज शास्त्र, कांय नामनेच्या गोंयकारांची व्यक्तीचित्रणां, गोंयचीं इतिहासीक थळां अश्या साबार विशयांचेरुय बाकीबाबान निबंद बरयल्यात. हें सगळें वाचतना ह्या प्रतिभावंत कवीची वैचारीक आनी तार्कीक तांक, झेप आनी खोलाय कितली जबरदस्त आशिल्ली तें होलमता. एकाद्रो विशय घेवन ताची मांडणी करतना बाकीबाबाचो त्या विशयाचो अभ्यास आनी भाशेचेर आशिल्लें प्रभुत्वय लक्षांत येता. हातूंतले कांय निबंद बाकीबाबांच्या जल्मशताब्दी निमतान उजवाडाक आयिल्ल्या ‘अप्रकाशीत बाकीबाब’ ह्या पुस्तकांत मेळटात. डॉ. विद्या प्रभुदेसाय हिणें खूब तकालस घेवन हो वावर केला.
बाकीबाबान आपल्या ह्या लेखांनी जी कोंकणी शब्दकळा वापरल्या ताचो म्हाका हांगां मुजरत उल्लेख करीन दिसता. आयज ती शब्दकळा नानपयत जायत वता. ह्या लेखांतली कांय उतरां आनी ताचो अर्थ आयचे पिळगेक समजुपाचो लेगीत ना, इतली सुंदर कोंकणी बाकीबाबान वापरल्या. हे सगळे लेख म्हळ्यार ओडलायणे कालेतीचे आनी निजाचे कोंकणीचे, जातूंत दुसऱ्या खंयच्याच भाशेंतल्या उतरांची भेसळ ना हाचो एक उत्कृष्ट नमुनो.
बाकीबाबान मराठींत उपाट लिखाण केलां. मराठींत तांणी साबार कविता संग्रह रचले. भरपूर गद्य बरयलें. कोंकणींत तांणी दोन कविता झेले दिले ‘पांयजणां’ आनी ‘सासाय’! तांच्या ‘सासाय’ ह्या कविता झेल्याक केंद्रीय साहित्य अकादेमीचो 1981 वर्साचो पुरस्कार फावो जाला. बाकीबाबान कोंकणीक फक्त दोनच कविता झेले दिले म्हूण तांचेर आरोप जातात. तांचो केंद्रीय साहित्य अकादेमीचो पुरस्कार लाबिल्लो ‘सासाय’ हो कविता झेलो तांच्या मराठी कविता झेल्यां परस उण्या दर्जाचो अशेंय कांय जाण म्हणटात. पूण ज्या काळार बाकीबाब कोंकणी वटेन रावले तो काळ खूब कठीण… बाकीबाब कोंकणी वटेन रावले, हेंच कोंकणी मोग्यांचें बळगें वाडोवपी थारलें. आपले मायभाशे खातीर तांणी सगल्या मानसन्मानांचो त्याग केलो. तांच्या जाग्यार आनीक दुसरो कोण आशिल्लो जाल्यार त्या सगल्या हांयसाक अचळय फारावपाचो. तांणी कोंकणीक दिल्ल्या दोन झेल्यां परस बाकीबाब कोंकणी वटेन आसले हाकाच म्हज्या हिसपान खूब व्हड म्हत्व आसा. तांच्या जयंती निमतान तांकां म्हजीं आदरान आर्गां!!!
सखाराम शेणवी बोरकार
9923306751
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
