फिट उरपाक ‘आवट ऑफ सिलेबस’ उपक्रमांची गरज

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

स्पर्धेंत टिकतलो जाल्यार फकत गिन्यान जोडलें म्हण जायना. जोडिल्लें गिन्यान प्रभावीपणान मांडपाक कळप गरजेचें. आनी तें करताना विद्यार्थ्या भितर आत्मविश्वास जायच. वर्गांत बसून आनी प्रयोगशाळेंत प्रॅक्टिकल करून जमपा सारकें न्ही हें.

अातांच्या स्पर्धात्मक युगांत फक्त एकाच विशयांत प्राविण्य मेळोवन कांयच सादूं येना. खंयच्या तरी विशयांत भरपूर गूण घेवन, मुलाखतींत पास जावन नोकरी मेळोवपाचे दीस गेले. आतां वेळ बदलला. जग सामकें स्पर्धात्मक जालां. हो ना जाल्यार तो आसा. तो नासत जाल्यार आनी कोणूय आसा. कोण कोणाक रावना आनी एकादो नासत जाल्यार कोणाचें कांयच अडून उरना. आपल्या उत्क्रांतीच्या सिद्धांतांत डार्विनान ‘सर्वायव्हल ऑफ फिटस्ट’ च्या नेमाक भर दिल्या. आतां हो जरी जीवशास्त्राच्या मळा वयलो नेम आसलो तरी आयच्या स्पर्धात्मक युगांत विद्यार्थी तग धरतलो जाल्यार तंतोतंत लागू जाता. आतां ही ‘फिटनेस’ म्हणजे नेमकी कसली आनी ती युवा विद्यार्थ्यां मदीं कशी रुजोवंक येता हाचेर पालक, शिक्षक तशेच उच्च शिक्षणा कडेन संबंदीत दरेकल्यान विचार करपाक जाय. नवें शिक्षणीक धोरण विद्यार्थ्यांचो सर्वांगी विकास मतींत धरून ते दिशेन तयार केला. पूण, ताची अंमलबजावणी जाल्या उपरांत कांय काळ सारचो पडटलो. मागिरूच नेमके कितें साध्य जालां तें कळटलें. तो मेरेन सधाचे स्थितींत, अस्तित्वांत आशिल्ल्या शिक्षण पद्धतींतल्यान एक कॉम्पिटिटीव आनी प्रॉडक्टीव युवा पिळगी तयार करपाची जबाबदारी शिक्षण वेवस्थेचेर आसा.
कोवीड महामारीच्या काळांत एक अनपेक्षीक विसव शिक्षण क्षेत्रांचेर पडलो. आनी तातूंतल्यान भायर सरपाक तंत्रज्ञानाचो जो अतिवापर जालो ताचे दुश्परिणाम आजून जाणवतात. विद्यार्थी दशेंतल्यान भायर सरून समाजांत वाड जातना जी ‘फिटनेस’ जाय आशिल्ली तिचेरच हो विसव थेट आपटलो. ही ‘फिटनेस’ म्हणजे बौद्धीक, वैचारीक आनी शारिरीक. शारिरीक फिटनेस व्यायाम शाळेंत वचून वा हेर कसरती करून जोडून येता. पूण, बौद्धीक आनी वैचारीक फिटनेसाचें कितें? वर्गात शंबर टक्के हजेरी आसप आनी परिक्षेंत उत्तम गूण मेळोवप हें ‘फिटनेस’ चें प्रमाण न्हय.
बौद्धीक आनी वैचारीक विकासा खातीर वाचन म्हत्वाचें. पुस्तकां, वार्तापत्रां, मासिकां, संशोधन प्रपत्रां वाचपाक जायच. पूण वाचनाची रुची सगळ्यांकच आसतली अशांतली गजाल ना. सुपर फास्ट गतीन तंत्रज्ञान घुसला तेन्नाच्यान तर वाचन मातशें पयसूच गेलां. अशे परिस्थितींत कांय उपक्रम राबोवन विद्यार्थ्यां कडल्यान सक्तीन वाचन करून घेवपा सारके प्रकार आपणावपाक जाता. ही जाली शिक्षणा कडेन निगडीत आशिल्ली पारंपारीक पद्दत. ही आतां कितली परिणामकारक जावंक शकता तें एखादो शिक्षक कितलें आवडीन तें करता ताचेर निंबून आसा. विद्यार्थी वर्गांत लक्ष दिना, परत परत मोबायलांत बुडिल्लो आसता, रिलां करता, इन्स्टा स्टोरीज घालीत आसता असो निर्शेवणेचो सूर खूबशे जाण काडटात. हाचो अर्थ, शिक्षण एके दिशेन आनी विद्यार्थ्यांचो कल दुसरे वटेन असो जाता. ह्यो सगळ्यो गजाली मतींत घेत जाल्यार विद्यार्थ्यांचें वाचन, ताची आवड आनी ताचो तंत्रज्ञाना कडेन आशिल्लो कल ह्या तिनूय गजालींची योग्य सांगड घालपाक जाय अशें समजता. आंतर महाविद्यालयीन पांवड्यांचेर घडून येवपी शिक्षणीक उपक्रमांतल्यान हें करप खूब प्रमाणांत शक्य आसा.
उत्सवी कार्यावळी कडेन युवा मन रोखडेंच वळटा. युवकांच्या ह्या स्वभावाचो फायदो असल्या उपक्रमांतल्यान जावं येता. हांगा हांव ‘शिक्षणीक’ उपक्रमांचो संदर्भ घेता. सध्याचे घटकेक गोंय विद्यापीठ धरून राज्यांतल्या म्हत्वाच्या महाविद्यालयांचे ‘इवॅण्ट’ निकतेच सोंपल्यात. महाविद्यालयांतलो बहुतांश युवक ह्या ‘इवॅण्टांनी’ भाग घेवंक उत्सूक आसता, पूण तांचें स्वरूप ‘शिक्षणीक’ परस ‘मनरिजवण’ चड अशे तरेचें आसता. तें बी जायच. कारण ह्या उपक्रमांतल्यान विद्यार्थ्यांचो सर्वांगी विकास जावपाक मजत जाता. ताच्या भितरलो भंय सोंपता. स्वता भितर कॉन्फिडन्स निर्माण जाता. विद्यार्थ्यांच्या नेतेगुणांक वाव मेळटा. विद्यार्थी दशेंत आसताना जग जाणून घेवपाची संद असल्यो कार्यावळी विद्यार्थ्यांक दिता.
अश्या कार्यावळीं कडेन विद्यार्थी आकर्शीत जाता जाल्यार ह्यो कार्यावळी विद्यार्थ्यांचे बौद्धीक आनी वैचारीक फिटनेसाचें माध्यम जावपाक शकतात. गोंय भूविज्ञानीक सोसायटीच्या जोड पालवान आमचें महाविद्यालय म्हणल्यार डीएमसी महाविद्यालय “जियोस्पियर” म्हण भूंयगर्भशास्त्रा संबंदीत एक कर्यावळ घडोवन हाडटा. निखटी एक कार्यावळ म्हणपा परस गोंयच्या भुविज्ञानिकांक एखठांय हाडपी ही एक माची! भूविज्ञानाच्या मळा वयले संशोधक, शिक्षक, वेवसायीक, विद्यार्थी तशेंच हेर घटक हे कार्यावळीच्या निमतान एकी कडेन येतात. ताचें स्वरुपूय बी विद्यार्थ्यांक पोशक अशेंच आसता. सकाळच्या सत्रांत दोन व्याख्यानां आनी उपरांत बुद्धीक चालना दिवपी तरेकवार सर्ती! व्याख्यानांनी विचार करप जाता आनी सर्ती म्हणटकच वाचन करप जाता. म्हत्वाचें म्हणल्यार कॉलेज इवॅण्ट म्हणून विद्यार्थीय थंय आकर्शीत जातात. तांच्यो वळखी वाडटात. आपल्या महाविद्यालयाचे परिक्षे भायलें जग तांकां कळटा.
भूंयगर्भाच्या मळार घडून येवपी “जियोस्पियर” ही फकत एक देख. अशे उपक्रम दरेक विद्याशाखेंतल्या म्हत्वाच्या विशयांनी घडून येवपाक जाय. आनी शिक्षणीक कॅलेंडरांत वर्सूयभर वांटून दिवपाक जाय. परिक्षां परस असल्यो शिक्षणीक कार्यावळी चड म्हत्वाच्यो. पाठांतर करून उत्तर पत्रिकेंत जापो छापून गूण मेळोवपाचे दीस गेले. आतां स्पर्धात्मकताय गरजेची. मुखार वतलो जाल्यार, स्पर्धेंत टिकतलो जाल्यार फकत गिन्यान जोडलें म्हण जायना. जोडिल्लें गिन्यान प्रभावीपणान मांडपाक कळप गरजेचें. आनी तें करताना विद्यार्थ्या भितर आत्मविश्वास जायच. वर्गांत बसून आनी प्रयोगशाळेंत प्रॅक्टिकल करून जमपा सारकें न्ही हें. आवट ऑफ सिलेबस, महाविद्यालयाच्या कॅम्पसा भायर प्रत्यक्ष रियल जगांत वचुनूच कळपाच्यो ह्यो गजाली.

डॉ. पुरूशोत्तम वेर्लेकार
9923932634