भांगरभूंय | प्रतिनिधी
मडगावां काम्रा मुखार सकाळीं फ़ुडें कामगारांचो बाजार भरता. कामा खातीर गोंया भायल्या राज्यांत सावन आयिल्ले कामगार थंय एकठांय जातात. दिसपट्टे शंबर दोनशें कामगारांचो चोंबो थंय आसता. ह्या सगळ्या कामगारांक काम मेळटा काय नां तें खबर ना पूण ते थंय जमतात. तांकां सकाळीं फ़ुडें जेवण दिवपी दोन तीन बायलोय आपलें सामान घेवन बशिल्ल्यो दिसतात. अशेंच चित्र आमकां फ़ोंडे, पणजे, वास्को, म्हापसा ह्या शारांनीय दिश्टी पडटा.
एक दीस सकाळीं हांव काम्रा कडल्यान लायब्ररींत वतालो. इतल्यान फारटल्यान एक आवाज आयलो “पात्राम! शिमिट का काम है?”. हांवें तें उतर ‘पात्रांवऽ अशें आयकलें. पयलीं बशींच्या, ट्रकांच्या, दुकानाच्या, बार्राच्या धनयांक ‘पात्रांव’ म्हणटाले. म्हजेकडेन हें सगळें नाशिल्ल्यान कोण तरी दुसऱ्याक उलो मारता अशें म्हाका दिसलें. पूण ताणें परत म्हाका फारटल्यान हात लावन म्हळें “पात्राम! शिमिट का काम है?”. हांवें फारटल्यान पळयलें. एक देसेंत बिगर गोंयकार मनीस म्हाका ‘पात्राम’ म्हणटालो. तागेलें तें मोठ्या अदबीन ‘पात्रामऽ म्हणप म्हाका खूप घोस्ताक गेलें आनी खीणभर जायना म्हजें नाशिल्ले हड्डें फ़ुल्लें. छातयेंत खातकुतल्यो जाल्यो. हाका घरा आपोवन मेळटा थंय शिमिट काडून घेवंचे असो खिणभर म्हज्या मनांत विचार आयलो. आनी भितरल्या भितर हांसो आयलो.
हांवें म्हळें “नां”. त्या उतराक ताणे म्हळें “है तो बताओ”. हांव “हां” म्हणून थंयच्यान गेलों आनी हांव ह्या ‘पात्राम’ उतरांचें येवजुपाक लागलों. कोण तो बिगर गोंयकार मनीस गोंयांत कामा खातीर येता आनी ‘पात्रांव’ हें पुर्तगेज भाशेंतलें कोंकणींत रिगिल्लें उतर ‘पात्राम’ करुन आपणायता. म्हाका खिणभर ह्या लोकांची तोखणाय दिसली.
तुमी तर भाजी घेवंक मडगांवच्या ‘गांधी’ मार्केटांत वचत तर दरेक भाजीवालो तुमी दादलो आसत जाल्यार ‘पात्राम’ आनी बायल आसत जाल्यार ‘बाय’ म्हणून उलो मारतलो. पूण बिगर गोंयकार गिरायकाक तो ‘साब’ म्हणटलो. सेल्समेनशिपाचो पयलो धडो हो आसता की तुमी ज्या वाठारांत वतात थंयची भास पयली जाणां जावप. ह्या बिगर गोंयकार व्यावसायिकांनी हें सुत्र बेस बरें आपणायलां इतलेंच न्ही तर ताणीं ताचेर कळस केला. वयल्यान भास शिकच्या पैलीं ‘पात्राम’ हें गोंयकाराच्या काळजाक हात घालपी सामकें घोस्ताचें आनी जानोत उतर आपणायलां. हें ‘पात्राम’ उतर ते जे तरेन वापरतात ताका तुळा ना. तातूंत आर्जव गोडवो आसता. कारण ताका खबर आसा की ‘पात्राम’ म्हळो कीं गोंयकार फ़ुलता, ताका कोणतरी आपलोसो दिसता आनी ताका तो गिरायक घालता. आयज एक गोंयकार चडसो दुसऱ्या गोंयकाराक ‘पात्रांव’ म्हणिना. पूण ह्या बिगर गोंयकारांनी ती प्रथा चालू दवरल्या.
गोंय सुटकेवेळार कोंकणी भाशेंत खूप पुर्तगेज उतरां भरशिल्लीं. थोडीं गरज आसा म्हण आनी थोडीं गरजे शिवाय. प्रशासकीय आनी न्यायालयीन पुर्तगेज उतरांक पर्याय नां म्हण तीं कोंकणी भाशेंत घुशिल्लीं. पूण हीं उतरां गोंय सुटके उप्रांत इल्लीं इल्लीं गळून पडलीं आनी ह्या उतरांची सुवात इंग्लिश उतरांनीं घेतली. मागीर ‘रेपार्तिसांवऽ वचून ‘डिपार्टमेंटऽ आयलो, ‘रेक्रिमेंत’ वचून ‘अॅप्लिकेश’ आयलें, ‘त्रिबुनाल’ वचून ‘कोर्ट’ आयलो, ‘तेस्तुमुन्यु’ वचून ‘विटनेस’ आयलो आदी.
पर्यायी कोंकणी उतरां घडोवपाचें काम एका काळार आकाशवाणीच्या मुंबय केंद्राचेर ज्यो कोंकणी खबरो वितरायताले तातूंत जातालें. तें इतले हांसपाचें आसलें कीं नाका भाशेच्यो विदरणा आनी भोयो जाताल्यो की नाका त्यो बातम्यो म्हणपा सारकें. प्रधानमंत्र्याक ‘पाटांप्रधान’, परराष्ट्र खात्याच्या मंत्र्याक ‘भायल्या’ खात्याचो मंत्री, शिखर परिषदेक ‘तेंगशेवेली बसका’! हें पिशेंपण इतल्या थरार पाविल्लें की आयकुपी घटस्फोटाक ‘बुडकुल्या फार’ आनी ‘ॐ शांती शांती’ हाका ‘ॐ थंडाय थंडाय’ म्हणिना जाल्यार पुरो म्हण देवाकडेन मागताले. हे आदले विनोद अजून सोशल मिडीयाचेर घडटात. थोडे तेंपान मुंबय केंद्राक जाग आयली.
‘सुनापरान्त’ दिसाळ्यानय पर्यायी कोंकणी उतरां घडोवपाचें काम सुरु केल्लें. ताणीं घडयिल्लें एक फारमाद उतर म्हळ्यार ‘आतंक’ वाद्यांक ‘आकांत’ वादी म्हणप. हिंदी वा मराठींतलो ‘आतंक’ आनी कोंकणींतलो ‘आकांत’ हाचे भितरलो मुळावो फरकच हांकां कळ्ळो ना. हिंदी वा मराठींत ‘आतंक’ म्हळ्यार ‘दहशत’ निर्माण करप वा भिरांतेचें वातावरण निर्माण करप. कोंकणींत ‘आकांत’ म्हळ्यार संकट येवप. त्या भायर आकांताक आनीकय अर्थ आसात जशे परी ताणें ‘आकांत पैसो केला’,‘आकांताचो पावस पडलो’ आदी. मागीर थोडे तेंपान हें आकांतवादी उतर नाच्च जालें. भौसाचेर नाका तीं उतरां लादपाचो तो परिणाम! अजून असलीं पिसायपणां चालूच आसात.
पूण ‘पात्रांव’ वा पात्राम सारकें पुर्तगेज उतर मात निजाचें कोंकणी उतर जावन उल्लें आनी आयज तें बिगर गोंयकारांक सेर्त काम मेळोवन दिवपी ‘पासवर्ड’ वा ‘बजवर्ड’ पांवड्याचें उतर थारलां.
सखाराम शेणवी बोरकार
9923306751
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
