परिशदेचो वावर आनी फुडलीं आव्हानां…

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

अखिल भारतीय कोंकणी परिशदेचें 32 वें अधिवेशन जिल्ल्यांतल्या मालवणा बॅ. नाथ पै सेवांगणांत जाता. वास्तवीक तें दोन वर्सां पयलीं जावपाचें आनी सद्याचे कार्यकारिणीचो कार्यकाळ सोंपपाचो. पूण कोरोना महामारेक लागून अधिवेशन दोन वर्सां फुडें गेलें. अधिवेशन जाले बगर कार्यकारिणी बदलना. देखून साबार मंडळाचे बसकेंत हेच कार्यकारिणीन 32 वें अधिवेशन जाता मेरेन परिशदेचो कार्यभार सांबाळचो अशें थारलें. आमचो कार्यकाळ दोन वर्सांनी वाडलो. ह्या कार्यकाळांत खंयचेच जाहीर वा उक्तेपणान कार्यावळी आमी करूंक शकले नात. पूण आमचे कार्यकारिणीन सातत्यान जायत्यो ऑनलायन कार्यावळी केल्यो. देखीक, वर्धापन दीस, मनोमिलन, कोंकणी राष्ट्रमान्यताय दीस, कोंकणीच्या संविधान पर्वाचीं तीन दसकां, बायलां दीस, कोंकणी परिशद आरंभ आनी हावेस, कवियत्री संमेलन, कोंकणी शिक्षण के. जी. ते पी. जी. श्रद्धांजली अश्यो जायत्यो कार्यावळी आमचे कार्यकारिणीन केल्यो. आनी दोन वर्सांचो जो चडावत काळ आमकां मेळिल्लो जो कोरोना महामारेन व्यापिल्लो, ताका न्याय दिवपाचो यत्न केलो.
आयज अखिल भारतीय कोंकणी परिशद आपले वाटचालीचीं 82 वर्सां हुपता. ह्या 82 वर्सांत 31 अधिवेशनां आनी 24 साहित्य संमेलनां वरवीं भास, साहित्य, संस्कृती, शिक्षण आदी मळांर परिशदेन बरोच वावर केला आनी करीत आसा. कोंकणीक एक पुरातन इतिहास आसा. हे भाशेचो जल्म 10 व्या शेंकड्यांचे सुमाराक जालो अशें मानतात. पूण ती शेंकड्यांनी वर्सां लोकांचे जिबेरूच घोळत उरली. हाचें कारण म्हणल्यार एक तर कोंकणी काळाच्या हातांतली बावली जावन उरली, दुसरे परिस्थिती नुसार कोंकणी समाज जंय थंय फाफसलो. ताका लागून ती विस्कटली.
सोळाव्या शेंकड्यांच्या सुमाराक कोंकणी भास साहित्यांतल्यान नांवा रुपाक येवंक लागली. विसाव्या शेंकड्यांत शणै गोंयबाबांचीं पुस्तकां उजवाडाक येवंक लागलीं आनी ताचे फाटोफाट कोंकणीच्या साहित्य रोंप्याचेर एक एक साहित्य फुलत गेलें. कोंकणीची उदरगत जायत गेली. 8 जुलय 1939 वर्सा स. माधव मंजुनाथ शानभाग हांणी कारवारांत पयली कोंकणी परिशद भरयली. आनी आमकां कोंकणीची माची तयार करून दिली. त्या वेळार केरळ ते कच्छ मेरेनचे कोंकणी लोक एकठांय जाल्ले. ते परिशदेंत कांय म्हत्वाचे थाराव घतिल्ल्याचे दिसून येता.

1. आपले दीसपट्टी वेवहारांत कोंकणी उलोवप, पत्रवेव्हार हिशोब कोंकणींतल्यान करप.
2. जे सुवातेर कोंकणी लोक रावतात, थंय कोंकणी मुळाव्यो शाळा सुरू करप.
3. जनगणने वेळार आपली आवय भास कोंकणी म्हण नमूद करप.
4. पुस्तकां, म्हयन्याळीं, पत्रकारिता कोंकणींत करप.
5. आनी सर्वसादारण लिपी ह्या नात्यान कोंकणी खातीर देवनागरी लिपी वापरप.
   1939 वर्सां दूरदृश्टी दवरून घेतिल्ले हे पाच थाराव आयजय आमकां विचार करपाक लायतात. परिशदेच्या संस्थापने वरवीं आख्ख्या कोंकणी लोकांक जागोवपाचें काम स. माधव मजुनाथ शानभाग हांणी 82 वर्सां पयलीं केलें. हें काम खूब म्हत्वाचें. देखून कोंकणीच्या मळार आयिल्ल्या अपार परिवर्तनाचो शिल्पकार म्हणून कोंकणी समाज तांचो कायम रिणी आसा. एक भास एक लिपी हें साहित्यीक तत्व, आनी आख्खो कोंकणी समाज एकठांय हाडून कोंकणीची उदरगत करची हो परिशदेचो मूळ उद्देश. भास म्हणल्यार विचार उक्तावपाचें, एकमेकां कडेन संवाद सादपाचें आनी समाजा कडेन संपर्क सादपाचें एक साधन. कोंकणी समाज संघटीत जातलो जाल्यार तो समाजाचे भाशे वरवींच जावपाक जाय. आनी एक लिपी आसले बगर तें शक्य ना. कारण लिपी आनी भास समाजाक एकठांय हाडटा.
6. परिशद स्थापन जावचे पयलीं स. शणै गोंयबाब आमकां कोंकणी भाशा साहित्य, संस्कृती आनी समाज हे विशीं स्फुर्तीदायी विचार दिताले. त्या विचारान कोंकणी चळवळीचें मुळावण घाल्लें. त्या वेळार जायत्या साहित्यिकांनी कोंकणी साहित्य बरोवन समाजांत जागृताय हाडचो यत्न केलो पूण ते परिस्थितीनुरूप मर्यादीत उरले. अखिल भारतीय कोंकणी परिशदेन अधिवेशनां आनी साहित्य संमेलनां वरवीं वेगवेगळ्या प्रांतांच्या कोंकणी लोकांक एकठांय हाडलें. तीन धर्माचे चार राज्याचे ते भायर कच्छ, दिल्ली, तशेंच पांच लिपी वापरून तरेकवार शैलींत उलोवपी आनी बरोवपी कोंकणी लोक परिशदेचे माचयेर आयले. आनी तांणी परिशदेचो वावर कसो आनी खंयचो आसचो हांचेर भासाभास करून कोंकणीचे उदरगती खातीर तरेकवार येवजण्यो मांडल्यो. ह्या म्हालगड्यांनी परिशदेच्या माटवा खाला संघटीत जावन सतत वावर केलो. तांच्या वावरांचें जैत म्हणून कोंकणी समाजांत अस्मितायेची जागृती जाली, मायभासेची उंचाय आनी अभिमान तेंगशेर पावलो.
7. आयजवेर परिशदेन कितें केलें?

1. वनवासी अवस्थेंतले कोंकणी भाशेचें पुनरुज्जिवन करपाचो पयलो राष्ट्रीय पावंड्या वेलो यत्न परिशदेन केलो.
2. जळीं मळीं शिंपडून गेल्ल्यान एकामेकांक अनवळखी जाल्ल्या कोंकणी मनशांक नित्य नेमान फाटलीं 82 वर्सां एकठांय हाडपी कोंकणी संस्था म्हणून परिशदेन नांव मेळयलां.
3. चार कडेन वांटून गेल्ल्या आनी थंयच्या समाजांत विरगळून गेल्ल्या कोंकणी समाजाक कोंकणी अस्मितायेची वळख आनी गरज परिशदेन करून दिली.
4. प्रदेश, धर्म, जात, लिपी राजकीय मतां भायर वचून साहित्यीक, शिक्षणीक, भाशीक, सांस्कृतीक मळार कोंकणी विशयांचेर संवाद सादपाचें सक्षम व्यासपीठ परिशदेन निर्माण केलें.
5. कोंकणी चळवळींक परिशदेन वैचारीक बळगें दिला. कोंकणी चळवळींत जोडिल्ल्या चौफेर जैता खातीर जाल्ल्या संघर्शांत परिशदेचें नैतीक बळगें मेळ्ळा. फाटल्या 82 वर्सांच्या काळांत देशभर चलिल्ल्या कोंकणी कार्याक परिशदे कडल्यान प्रेरणा, प्रोत्साहन आनी सामुदायीक अशें फाटबळ प्राप्त जालां.
6. परिशदेची नित्य नेमान जावपी अधिवेशनां, चळवळीचे पूर्वतयारे खातीर शिबिरां कशीं जालीं, अधिवेशनांच्या अध्यक्षांलीं चिंतनपर भाशणां, परिसंवादांतल्यान जाणकारांचे अभ्यासपूर्ण विचार मंथन आनी अधिवेशनाक आयिल्ल्या चार कडल्या कोंकणी समाजाचो तेंको हांणी कोंकणी चळवळींक एक अदृश्य अशी शक्त दिली.
7. ल्हानशें जायना परिशदेच्या मालकेच्या वास्तूचें सपन पूर्ण केलें.
8. गोंय, कर्नाटक, महाराष्ट्र आनी केरळा ह्या चार प्रदेशां भायर वचून दिल्लींत परिशदेचें संमेलन घडोवन हाडलें.
   कितें करपाचें उरलां?
9. कोंकणी – जागृतायेचो परिशदेचो वावर थारावीक थरां मेरेन पावलो. जंय व्हडा संख्येन कोंकणी मनीस रावता त्या तळां-गाळांतल्या थरा मेरेन परिशदेचें मिशन पावूंक जाय तितलें पावले ना. यत्न सुरू आसात. ताचेंच एक फुडलें पावल हें मालवणचें अधिवेशन.
10. युवा-शक्त जितले प्रमाणांत परिशदे फाटल्यान उबी रावंक जाय आसली तितली रावंक पावली ना. आयज आमचे कडेन कोंकणी राज्य आसा. कोंकणीचें कुळार आसा. राजाश्रय आसा? संविधानाचे आठवे वळेरींत कोंकणी आवयन मानाचें स्थान मेळयलां. सर्वोच्च अशे ज्ञानपीठ पुरस्कार, सरस्वती सन्मान तशेंच तरेकवार साहित्य पुरस्कार रुपी मानाचे मुकूटय आमच्या साहित्यिकांनी कोंकणीच्या माथ्यार सोबयल्यात. पूण पूर्णतायेन कोंकणीक जैत मेळ्ळां? कारण आयचे घडयेकय आमचे मुखार जायते प्रस्न आसात, तातूंत चड करून लिपी, माध्यम, सरकारी पत्रवेव्हार, सरकारी वा खाजगी आस्थ्यापनां, रस्त्यार दिको दाखोवपी, बँको ऑफिसां ह्या सुवाते वेले फलक, फोन, मोबायला वेल्यान येवपी सुचोवण्यो हातूंत कोंकणी फाटींच आसा. अशें म्हणटात राजाश्रय आसल्यार खंय सगळ्यो गजालीं आपसूक साध्य जातात. कोंकणीक राजाश्रय आसा. राजभास कायदोय आसा, पूण कोंकणीचे प्रस्न काय पूर्णतायेन सुटावे जायनात. सध्या एक खोशयेची गजाल घडता ती अशी की आमच्या सन्माननीय मुख्यमंत्र्यांनी कोंकणी संदर्भांतल्या कांय गजालींचेर लक्ष घालपाची तयारी दाखयल्या. अनीकय एक खोशेची गजाल सांगन दिसता, अधिवेशनाचे निमितान आमचें कार्यकारी मंडळ आमच्या मानादीक मुख्यमंत्र्यांक मेळपाक गेल्ले. तेन्ना तांणी आमकां इतलो सकारात्मक प्रतिसाद दिलो की आमी भरून पावले. तांणी आमकां कोंकणीच्या वावराक लागता तो तेंको दिवपाची तयारी दाखयली. आनी पणजी वा लागसरल्या वाठारांत जर एखादी बंद पडिल्ली शाळा वा बंद इमारत आसल्यार ती दाखयात, परिशदे खातीर ती दिवपाची वेवस्था करया अशें नमूद केलें. फुडलें संमेलन केरळांत करात, आपलें सहकार्य आसतलें अशेंय सांगलें.
    अखिल भारतीय कोंकणी परिशदेचे बाबतींतय 82 वर्सां उपरांत एक खोशेची गजाल घडल्या, ती म्हळ्यार फाटलीं 82 वर्सां परिशदे कडेन आपलें स्वताचें म्हण एक कार्यालय वा वास्तू नाशिल्ली. मदलीं कांय वर्सां प्रभाकर भिडे हांच्या बरेपणान दौलत बिल्डींग, पणजी-गोंय हांगासर राजहंस कार्यालयांतले एके कुडींत कार्यालयीन काम चलतालें. पूण मागीर तीवय सुवात ना जाली. उपरांत केन्ना भाड्यांनी तर केन्ना कोणाच्याय बरेपणान एखादी सुवात घेवन बसका वा हेर कार्यावळीं चलताल्यो. ना म्हणल्यार 82 वर्सांत आमच्या म्हालगड्यांनी सरकारी, निमसरकारी आनी खजगी पातळेचेर खूब यत्न केले. पूण ह्या वर्सां अस्मिताय प्रतिश्ठानाच्या रुपान परिशदेक आपली मठी घेवपाचो योग आयलो. आनी परिशदेचें 82 वर्सांचें सपन पूर्णत्वाक आयलें. ही मठी उबारपाक गोंय, महाराष्ट्र, केरळ, कर्नाटक, मुंबय, दुबय, कोलकाता, धारवाड हांगासरल्या दात्यांनी आनी कोंकणी मोग्यांनी आदार दिलो. देखून अखिल भारतीय कोंकणी परिशद आपली ल्हानशीं जायना हक्काची सुवात मेळोवंक पावली. परिशद ह्या सगळ्यांची मनाकाळजां सावन रिणी.
    आयज अखिल भारतीय कोंकणी परिशद पयले फावट आपले स्वताचे मठयेंतल्यान हें 32वें अधिवेशन घडोवन हाडपाक भायर सल्ला. कारण 32 व्या अधिवेशनाची पूर्वतयारी आपले हक्काचे वास्तूंतल्यान करता हे खोशयेक आनी अभिमानाक पार ना. 82 वर्सांनी हो योग जुळून आयला तो, भारतभर शिंपडिल्ले कोंकणी मोगी, दानी आनी म्हत्वाचे वांटो उखलिल्ल्या अस्मिताय प्रतिष्ठान, मडगांव, गोंय हांच्या रुपान. आमी सगळ्यांनी मेळून परिशदेची ल्हानशी वास्तू उबारल्या.
    हाचे फुडें आमी सगळे कोंकणी मोगी, अभिमानी, शिक्षणीक, समाजीक, उद्देगीक, विविध प्रसार माध्यमांनी कार्यरत कोंकणी मोगी मेळून, कोंकणीच्या कुळाराक म्हणल्यार गोंयांत एक सुसज्ज अशें भव्य कोंकणी भवन उबारपाचो हावेस धरुया आनी तो तडीक व्हरुया.

उषा राणे
8310965248