भांगरभूंय | प्रतिनिधी
गोंयांत दर एकल्यागेर चवथ आसता. चवथीच्या निमतान जळीं- मळी आशिल्ले गोंयकार भाव एकठांय येतात आनी चवथ व्हडा उमेदीन मनयतात. गोंयां भायर मुंबय, गुजराताक, पुण्याक, बंगळुराक, कर्नाटकाक तशेंच हेर कडेन वसणूक करुन आशिल्ले गोंयकार आपल्या आराध्य देवताक पुजपाक आतूर जाल्ले आसतात. तेच परी ते आपल्या मनशांक तशेंच आपल्या गांवभावांक आनी आपल्या इश्टांक मेळपाची उमळशीक मनांत दवरुन गोंया येतात.
ह्याच निमतान तांच्यो आदले चवथीच्यो यादी दोळ्यां मुखार आयले बगर रावनात. फाटल्यो दोन चवथी कोरोनाच्या हुस्क्यान कश्यो मनयल्यो त्यो त्या बाप्पाकच खबर. ह्या वर्सा हुस्को मात्सो कमी जाला तरी आमी घाळ रावंक फावना. आपल्या गांवगिर्या वाठार्यांत वचून चवथ मनोवप ही वर्सा- सांकिनी चलत आयिल्ली पद्दत अजून मेरेन गोंयात पळोवंक मेळटा. तशे पळोवंक गेल्यार आतां गोंयांत गांवगिरे वाठार पळोवंक मेळटा तरी खंय ? पुराय गोंय नवनिर्मणेच्या नावान बदलत आसा. नवें आंगलें आंगार ओडून घेत आसा ताका लागून गांव आनी शार एकसारकीच दिसपाक लागल्यात. उदरगत करतना पर्यावरण सांबाळून केली जाल्यार धरतरेवेल्या पुराय सृश्टीक नवी संजीवनी दिल्ल्या सारकी जातली. परबो मनोवप आनी त्यो फुडले पिळगे मेरेन पावोवप ही आमचीं जापसालकी. घडये हाचोच विचार करून आमचें दायज नवें पिळगेन मुखार व्हरचें अशे मानपी जायते गोंयकार आसात म्हणपाचे आमी पळयतात. कामा- धंद्या निमतान गावां भायर रावपी गोंयकार आपल्या पुर्वजांच्या घरा वचूंक उमळशिकेन रावतात. ‘घरची चवथ’ अशें बिरुद आशिल्ली ही गोंयची परब रासवळ कुटुंबा वांगडा मनोवंक कितली मजा येता ती उतरांनी सांगून कळपाची ना. खरें म्हणल्यार चवथीच्या दिसांनीं पुराय गोंय खोशयेन न्हावन वता गणपतीमय जावन गोंयकार व्हडा भक्तीभावान चवथ मनयतात.
गणपती हो विद्येचो आनी बुद्धीचो देव, अरिश्टां पयसावपी देवता, तो भलायकी दिवपी देव, तो कलेचोय देव तशेंच तो कृशीचो देवता. कसलेंय काम सुरु करचे पयलीं गणेश पुजा करपाची आनी गणेशाक नमन करपाची प्रथा आसा. गोंयात गणपतीची परंपरा कदिम काळा सावन पळोवंक मेळटा सुमार चवथ्या शेंकड्या पासून गोंयांत गणपतीची मूर्ती आशिल्ल्याचो इतिहास सांगता. परके सत्ते खाला आशिल्ल्या गोंयांत जेन्ना बाटाबाटी जावपाक लागिल्यो तेन्ना गोंयकारांनी त्यो गणेश मूर्ती अयस-पयस व्हरुन दवरल्यो आनी ल्हान-ल्हान देवळ्यो बांदून त्या मुर्तींचें जतन केल्लें अशे आमचे जाणटे सांगताले. कांय काळान मागीर देवळां बांदून जालीं आनी ताका लागून परबो मनोवपाची परंपरा लेगीत आमी सांबाळपाक शकले.
लोकमान्य टिळकान गणपतीचो आदार घेवन परके सत्ते खाला आशिल्ल्या पुराय देशाक एकठांय हाडपाचो यशस्वी प्रयोग केल्लो जाका ‘लोकचळवळीचें’ रुप दिल्लें अशें म्हणपाक हरकत नासुये आनी तो सफळ प्रयोग त्या काळार जाल्लो. चवथीच्या दिसांनी जायते फावट आमच्या देशांत आरिश्टां आयिल्ल्याचीय आमी आयकल्यात पारतंत्र्यांत आसतना खंय प्लेगाचें दुयेंत पातळिल्लें तेन्ना सगळ्या कार्याचेंर बंदना आयिल्ली आनीक एक फावट 2009 वर्सा स्वायन फ्लूची धाम पातळिल्ली तेन्ना लेगीत मनीस अश्या होमखणांतल्यान बरे तरेन भायर सरिल्लो. आतांय आमी हे धामीतल्यान सुखरूप भायर सरतले म्हणपाची खात्री आमी दवरया. जण एकल्यान शादुरताय बाळगीत जाल्यार ही चवथ बरे तरेन जातली. चिकाणां मात करया नाका, शिस्तीन वागपाचो यत्न करया आनी व्हडा उमेदीन चवथ मनोवया.
सैम प्रिय गणपतीक फळावळीची गरज देखून ही फळावळ लेगीत पुजायतना फाव ती जतनाय घेवची पडटली. भाद्रपद सुरु जावचो जालो, श्रावणांत सैमांन तर आपलें रुपणें फुलयल्लें आसाच, जातूंत देवाक जाय त्यो वनस्पती आनी तरांतरांची फळावळ एकठांय करुन विकपाचें काम फुडल्या दोन- तीन दिसां भितर करचें आसा, पूण जे लोक हें काम करतले ताणी तें योग्य ते पद्धतीन केल्यार पुरो. नाजाल्यार करुंक गेले एक आनी जालें भलतेंच असो मनस्ताप करपाची पाळी फळावळ विकपी आनी विकत घेवपी मनशांक जायना जाल्यार पुरो, अशें हांव येवंच्या मार्गार आशिल्ल्या गजानना लागीं मागतां. फळावळ आनी वनस्पती देवाक ओंपून आमी भावार्थान सैमाची लेगीत पूजा करतात.
गणपती हो सैमाचोय देव जावन आशिल्ल्या कारणान ताच्या आशिर्वादान शेतकार पीक घेता असोय एक समज आमच्यांत आसा म्हणटकच चवथ आमकां सैमाचें म्हत्व पटोवन दिवपाचेंय काम करता अशे म्हणचें पडले न्हय ? आनी म्हूण पर्यावरणाची जतनाय घेवप आमची पयली लागणूक जाली ना. त्या भायर आमच्यो चडश्यो परबो पर्यावरणाचेर आदारिल्लो आसातच. हाचो अर्थ असो आमचे जिणेंत जें कितें जाय ते सैमांत आमकां मेळटा. मनशान आपले बुद्धीचो उपेग करुन कितलीय जरी उदरगत केली तरूय आमकां सैमाच्या आदारानच जियेवंक जाय हो नेम. तो आमी पुरायपणान जाणां जावन मानून घेवंक जाय. कारण कोरोना धामीन तो नेम आमकां याद करून दिला, अशें हांव म्हणन. परबो मनयता आसतना आमी पर्यावरणाचो सांबाळ करपाकच जाय. हो नेम आमी सगळ्यांनी मेळून पाळपाक जाय देखून फोग लावपाचो कमी करया आनी पर्यावरण प्रदुशण ना करपाचो यत्न करया. गोंयकाराचीं म्हत्वाची परब चवथ, जाची जय्यत तयारी आमी म्हयनो भर पयलींच करपाक लागतात. हे फाटभूंयेर राज्य सरकार ‘आत्मनिर्भर चवथीचो बाजार’ ही संकल्पना घेवन आयला. चवथीचें पुराय सामान थंय मेळटलें. जाचो लाव आमी घेवया. वेळ वाचोवया. श्री गणेशा लागी मागणें करया, ‘हे विघ्नहर्ता मनीस जातिचेर आयिल्लें हें आरिश्ट आतां सामकेंच ना कर आनी सगल्यांक बरी भलायकी फावो कर. जण एकल्याचें सपन पुराय करपाक आदार कर.’
एच मनोज
9822441417
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
