भांगरभूंय | प्रतिनिधी
भारतांत दर वर्सा सुमार 45 हजार लोक सोरोप चाबून मरतात. हो आंकडो निश्चीतपणान भिरांकूळ आसा, पूण सोरोप येवन स्वता चाबता काय? फकत थोडी जतनाय घेतल्यार सोरोप चाबप आमी टाळूंक शकतात. भारतांत 300 परस चड जातींचे सोरोप आसात. तातूंत 60 विखारी आनी त्या 60 मदीं फकत 25 दर्यांतल्या सोरपांच्यो जाती. नाग, काणेर, घोणस आनी फुरशें अशो चार मुखेल विखारी जाती हांगा आसात. त्यो चाबल्यार मनशाच्या जिवाक धोको निर्माण जावं येता.
नाग वा सोरपांचो फायदो कितें?
1) सैमीक अन्न साखळींत शिकार आनी शिकारी म्हणून नाग हो खाशेलो म्हत्वाचो घटक. आमच्या भोंवतणच्या वाठारांत भर घालपी आनी त्रास दिवपी मुयो आनी किडींची लोकसंख्या नियंत्रीत करपाक तांची खूब म्हत्वाची भुमिका आसा. तशेंच शिकार करपी सुकणीं, कोल्हे सोरोप मारतात आनी खातात.
2) विखारी सोरपांच्या विखाचो उपेग करून विख प्रतिबंदक लस तयार करतात, जें एकूच वखद विखारी सोरोप चाबल्यार मनशाचो जीव वाटावपाक वापरतात.
3) वैजकी मळार नागाच्या विखांतल्यान वेगवेगळीं प्रथिनां वेगळीं करून पार्किन्सन, फिट, पक्षाघात आनी हृदयविकार ह्या सारक्या मेंदवाच्या साबार रोगांनी वखद म्हणून वापरतात.
वाडत वचपी मनशाची लोकसंख्या आनी ताची गरज भागोवपा खातीर व्हड प्रमाणांत रानां कापप, शेतांत कीटकनाशकांचो वापर, मर्यादे बगर रावपाची सुवात नश्ट जाता आनी अन्न उणें जाता. दाट झाडां, उक्तो कोयर हाका लागून रावपाच्या सुवातीं भोंवतणी सोरोप आकर्शीत करतात. घरांत सोरोप भितर सरलो जाल्यार तो पयसुल्ल्यान टॉर्च घेवन पळोवप, लागसारच्या प्राणी मोग्याक आपोवन सोरोप सुरक्षीतपणान धरून रोखडोच ताच्या सैमीक रावपाच्या सुवातेर सोडप बरें. अशा वेळार बोवाळ, गोंदळ, धांवप करचें न्हय. नाग कसल्याच प्रकारान मारूं नाकात. ते मनशाक खूब भियेतात आनी सदांच जीव वाटावपा खातीर लिपपाचो वा पळून वचपाचो यत्न करतात, निमाणें त्रासांत पडल्यार चाबतात. देखून आमकां भिवपाची बिल्कुल गरज ना.
सोरोप चाबचो न्हय म्हूण
सोरोप चाबचो न्हय म्हूण दाट तणांतल्यान वतना उंच आनी बरे बूट घालचे, भायले कपडे पुराय घालप, तकलेर तोपी घालप, टॉर्च वा मोबायलाची लायट पेटोवन काळखांत भोंवप. शेतकारांक शेतांत काम करतना ह्यो वस्तू वापरच्यो पडटात. शेतांत काम करतना वा कितेंय काडून उडयतना, सरळ हात घालनासतना पयलीं रावचें, बडयेचो आवाज करचो. अशा सुवातींनी लिपून रावपी सोरोप आमकां शिटकावणी दिवपाक आवाज करतले. घरांत सोरोप भितर सरचे न्हय म्हूण भोंवतणची सुवात निवळ दवरची. घरांच्या वण्टीं भोंवतणीं आनी जनेलां भोंवतणीं झाडां सारकीं कापून दवरचीं. सोरोप रातच्या वेळार जमनीर भोंवतात. देखून जमनीर न्हिदप टाळचें. ताचे बदला खाटींचेर वा बाकड्याचेर न्हिदचें. मच्छरदाणी वापरपाक जाय. सोरोप चाबलो तरी भियेवंक नाकात आनी रोखडेंच 108 वयल्यान फोन करून एम्ब्युलन्साक आपोवची. मदती खातीर हेर लोकांक फोन करचो. दुयेंती भियेता म्हणून ताका शांत दवरचो. विखारी नाशिल्लो सोरोप चाबल्यार लेगीत फकत भंयान मरण येवंक शकता.
चाबिल्लो भाग काळजाचे रेशे सकयल दवरचो. तो तीक्ष्ण वस्तूंनी कापू नाकात. ताका लागून चड रगत येवंक शकता. तोंडान विख काडपाचो यत्न करचो न्हय. तोंडांत घाय आसल्यार तें ओडपी मनशाक बादूं येता. पट्टी/ कपडो फकत खबर आसल्यारच वापरचो, पूण घट्ट बांदूंक फावना. घट्ट बांदल्यार रगत प्रवाह थांबयल्यार हातपांय कापपाचो वेळ येता. उल्लेख केल्ल्या दुयेंतीक उपलब्ध आशिल्ल्या वाहनांत वेळ वाडयनासतना बेगोबेग लागींच्या हॉस्पिटलांत व्हरचो. नाग मारपाची कसलीच गरज ना. बुवाबाजी, मंत्र-तंत्र, जडीबूटींक बळी पडूं नाकात. मोलादीक वेळ फुकट वगडावं नाकात. सोरपाच्या चाबपा पसून बरे जाले उपरांत हळुवार आहार, प्राणायाम ह्या गजालींक पाळो दिवचो.
अंधश्रद्धा आनी गैरसमज
सोरपा विशीं समाजीक गैरसमज आनी अंधश्रद्धाय आसात. नाग दावो धरता, दुखयल्यार येवन चाबता, नाग मारल्यार नागीण येवन चाबता, नागपंचमी दिसा नाग दूद पियेता, नागाचे तकलेर मोती आसता आनी जर तुमकां जर ते मेळत तर तुमी अमर जातले, एक सोरोप मारल्यार 7 सोरोप येवन सूड घेतले…. ह्यो सगल्यो आख्यायिका. हिंदी सिनेमा आनी सिरियलींक लागून त्यो पातळळ्यात.
इश्टांनो, सैमान नागांक जियेवपाचो अधिकार आमचे इतलोच दिला. फकत चड बुदवंत जावन मात्शी चड काळजी आनी जतनाय घेवन वागप आनी तांकांय सुखान जगपाक दिवप ही आमची नैतीक जापसालदारकी.
विकास कुलकर्णी
पणजी
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
