देसभक्ती जागोवपी तियात्र पुस्तक : जवान

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

प्रेम कुमार, तियात्र माचयेचो उत्क्रृश्ट खांबो, जाणें भुरगेचपणार तियात्रांत भुमिका करूंक सुरू केली आनी आपणा खातीर खेरीत नांव कमयलें. ‘जवान’ हो ताचो उंचल्या दर्जाचो आनी बळिश्ट संवादांचो तियात्र जो ताणें गोंयांत आनी भारताच्या हेर प्रांतांनी दाखयलो. तियात्राच्या शेवटाच्या कांतांत भारताच्या जवानांक सलामी दिवन बरोवपी म्हणटा,

“काळजिदार, काळजिदार तुमी भारताचे जवान

मायेमोगान एकवटान झुजून, देसाक तुमी हाडटात व्हड मान

संतोशान आनंदान देसाची सत्ता सांबाळूंक, न्हांवतात आपल्या रग्तान

काळजांत थावन करतात नोमान, देसाची आब्रू आनी मान तुमी जवान.” 

हीच देसभक्ती माचयेर दाखोवंक सगळ्यांकूच जमनां आनी जमता ताणें अशी कलाकृती निर्माण करप हें धाडशी पावल.  असल्यो दाखवणो नागरीकां मदें चेतना आनी उर्बा जागी करतात, देसा विशीं भावना निर्माण करतात आनी देसा पासत कितें तरी करपाची प्रेरणा दितात.  ह्या तियात्रा खातीर प्रेम कुमाराक खरेंच शाबासकी फावता आनी हो तियात्र पुस्तक रुपान हाडिल्ल्या खातीर गोवा कोंकणी अकादेमीकूय शाबासकी फावता.

पुस्तकाचो गाभो

तियात्र काजाराच्या हॉलांत सुरू जाता. म्हणल्यार कितलेच कलाकार माचयेर हाडपाचें प्रेम कुमारान धाडस केलां. पार्टी चलता आनी लोक नाचतात आनी थोडे लोक बसुनूय आसतात. विलफिंद हो मुखेल नट आनी ताची घरकान्न टॅरी, तींय नाचतात. विलफिंद फौजेंत ‘मेजर’ हुद्द्यार आसता. नाच चालू आसतनाच ताका झुजामळार वचपाची तार येता. ह्या वेळार देसभक्तिचीं कायबरीं उतरां, “देसाच्या धादोसपणाचेर दुस्मानांनी काळ्या कुपांचें धांपणें घालां आसतना, खंयचें धादोसपण आनी खुशालकाय म्हज्या काळजांत रीग घेतली?  हांव एक जवान आनी जवानाचो धर्म आपल्या जिवा परस कायद्याचो मोग करपाचो आसता.” आपल्या काजाराचो समारंभ चलतना एक न्हवरो देसा खातीर दुस्माना कडें झुजूंक वता ही अप्रतीम भावना खूब सुंदर आसा. तितल्याच संवेदनशील भावनेन भरिल्लें ताचे घरकान्निचें काळीज दाखयलां.

पयल्या पड्ड्यांत विलफिंद झुजामळार पाविल्लो दाखयला. थंय बरेच जवान दिश्टी पडटात आनी झुजाक वताना कसले त्रास सोंसचे पडटात हाचें चित्र उबें केलां.  तांतूंत काळजीदारपण आनी राश्ट्रवाद दिश्टी पडटा. ते भुकेल्यात, तानेल्यात तेन्ना मेजर विलफिंद तांकां उर्बा दिता आनी देसाखातीर झुजूंक प्रेरणा दिता. अशा वेळार एक जवान उदगार काडटा, “हांव म्हजे कुडिचें रगत आनी मास देसाचे जमनींत रिगपरयांत झुजतलों आनी म्हज्या  फुटक्या नशिबान दुस्मानाच्या हातांनी गुळी लागून मेलों जाल्यार देसाच्या जैता खातीर मागतलों.”

जेन्ना एक तरणाटो फौजेंत भितर सरता तेन्ना साबार पैलू फुडें येतात.  तरणाटो आपली खुशी करूंक वताच पूण घरांत ताची घरकान्न कशे दीस काडटा आसतली? ताची आवय कशी जियेता आसतली? ताचो बापूय कितें चिंत्ता आसतलो?  तो शिमेर झुजाक सांपडलो जाल्यार ताची अवतिकाय कितें जाल्या आसतली? ह्या पात्रांच्यो साबार भावना, दुखाचे विलाप, काळजाभितरलो घुस्मटमार आनी फौजेंतली भास तियात्रांत घालून प्रेम कुमारान तियात्र माचयेक एक वेगळीच सोबाय हाडल्या. तिसऱ्या पड्ड्यांत टॅरी आपले उत्फर्के भायर काडटा, “चेडूं वाडून व्हकल जातच, चेडवाच्या जल्माच्या घरांतल्यान वर भायर सरता आनी दिल्ल्या घरांत थावन, सून मरतच, सुनेचो इंतेर भायर सरता.”

देसभक्ती टॅरीच्या विलापाची उतरां पळेयात, “देव गवाय आसा, हांवें म्हज्या हाताचो चुडो देंवयनासतना, ताका देसाची राखण करूंक धाडलोलो, मरूंक धाडूंक ना.”

‘जवान’ तियात्रांत झुजाक गेल्ले जवान परततात? मुखेल नट विलफिंद दुस्मानाच्या गुळयांक बळी पडटा? ताची नवीच घरकान्न आपल्या फुडाराचो कितें निर्णय घेता?  ह्या कांय प्रस्नांच्यो जापो हें पुस्तक वाचल्यारूच मेळटल्यो. 

ऑपारी

‘सुण्याची शेंपडी वांकडी आसा ती उबी जायत. पूण तुजे जिबेची धार वेचिना.’, ‘खांब्यां खुरांचो एकलोच पूत’, ‘गोमट्याक घांस मारून रगत पियेतलीं’, ‘वागाचीं दोनूय बावलां कातरीत जाल्यार, वाग बोकडेक भियेवन आंग काडटलो.’ हे सारक्यो जायत्यो ऑपारी ह्या तियात्रांत वाचूंक मेळटात.

खाशेलेपण

‘जवान’ तियात्रांत सात पड्डे आसात तरी खास इकरा देखावे आसात. तेच बराबर तांतूंत णव कांत आसात.  सालू आनी फुलू हीं पात्रां विनोदी भाग सांबाळटात.  उतरांखेळ करचे खातीर बरोवप्यान तांचे मदें कांय इंग्लीश संवाद घाल्यात.  तांचे खातीर आशिल्ल्या कांतांनीय इंग्लीश उतरां वापरल्यांत. चवथ्या देखाव्यांत विलफिंदाच्या तोंडांतल्यान काव्यान भरिल्ले संवाद पळेयात, 

“काळजिदार पुतांचो गांव भारत मांयदेस विरांचो

पाकिस्तान समजता आमचो भारत घोंटेर किरांचो

भेकडायतात त्या वीर पुतांक दाखोवन आर्मांचो थीर

आनी समजतात उडून वतले म्हण घोंटेरांतले कीर

पिंजल्यार पिंजुंदी, आमचें आंग आर्मांच्या तिरांनी

देसापासत वारयतल्यांव रगत जें जमलां आमचे कुडिच्या शिरांनी

पूण सांबाळटल्यांव आमच्या देसाची सत्ता, बुडोवन आमच्यो कुडी रग्ताच्या झरिंनी

प्रेम कुमारान ह्या तियात्रांत झूज चालू आशिल्ल्याचो देखावो पासून दाखयला ही तोखणाय करपा सारकी गजाल.

बरोवप्याची वळख

प्रेम कुमार एक ‘कॅरॅक्टर’. 13  वर्सांचे पिरायेर माचयेर प्रवेस करून ताणें आपलो पयलो तियात्र ‘म्हजो पूत’ लोका मुखार हाडलो.  ताणें हिंदी फिल्मानी भुमिका केली आनी तो पिटर डी’ कॉस्ता आशिल्लो तो प्रेम कुमार जालो.  ‘बगलांट’ हें यशस्वी फिल्म निर्माण करून ताणें कोंकणी मळार खेरीद नांव जोडलें.  चांदोर गांवांत जल्मल्ल्या प्रेम कुमारान सुमार पन्नास तियात्र माचयेर हाडले.  माची मांडावळ, बिजली मांडावळ,  फिरती माची,  मोटरसायकल आनी गाडयो वतात ताचें चित्रण, जनावरांचो वापर आदी गजालिंनी प्रेम कुमारान तियात्राक वेगळेंच वळण दिलें. एक यशस्वी कलाकार जाणें सदांच अद्वितीय भुमिका करून तियात्र मोगयांचीं काळजां जिखलीं.

सोंपयतना…

‘जवान ‘ तियात्र जाणीं पळेलां, ताणीं म्हणलां, ‘असले तियात्र चुकून पळेवंक मेळटात. तेच बराबर प्रेम कुमारा सारके तियात्रिस्त चुकून जल्मतात.’  प्रेम कुमार एक सृजनशील आनी संवेदनशील कलाकार आशिल्लो. ‘वावराडी’, ‘अर्दी भाकरी’, ‘अब्दूल नारायण डी सौजा’, आनी आदी तियात्रांनी प्रेक्षकांक चिंतूंक लावपाचें काम केलें. ‘जवान’ तियात्रांत जीं पात्रां ताणें उबीं केल्यांत तितलीं पात्रां घेवन मुंबय थावन गोंयांत तशेंच हेर राज्यांनी प्रयोग करूंक वचप इतलें सोंपें नाशिल्लें पूण कोंकणीच्या आनी तियात्राच्या मोगाक प्रेम कुमारा सारक्या कलाकारांनी वजें उखलून चाल केल्या आनी आजून जायते जण करीत आसात. हे खातीर आयच्या तियात्रिस्तांनी प्रेम कुमारा सारके दर्जेदार तियात्र प्रेक्षकांक दिवंचें आनी तियात्र माची मजभूत करची. ‘जवान’ तियात्राचे प्रयोग लायले जाल्यार देसभक्ती किर्लले बगर रावची ना.

– विन्सी क्वाद्रूस, 

राय, साश्ट, 

मो. – ९८२२५८७४९८