भांगरभूंय | प्रतिनिधी
भांगरभूंय । खबरां मेज
पणजीः सुमार 66 दशलक्ष वर्सां पयलीं मेक्सिकोंतल्या युकाटांत कोसळल्ल्या एका लघुगिऱ्याक लागून गोंयच्या पर्यावरणीय विविधतायेचेर आनी भुगोलीक परिवर्तनाचेर परीणाम जालो. मांडवी न्हंयंत लाखांनी वर्सां सावन पश्चीम घाटांतल्यान व्हावून येवपी चिखलाक लागून दिवाडी आनी चोडण जुव्यांची निर्मणी जाली अशें खाजन शेताचेर संशोधन करपी जोजफ फर्नांडीस हांणी सांगलें. म्युझियम ऑफ गोवा वतीन आयोजीत केल्ल्या मोग संडेच्या व्याख्यान माळेंत ते उलयताले.
गोंयांतली खाजन कृशी प्रणाली मेक्सिकोंतल्या सैम सोबीत युकाटान पेनिन्सुलातल्या कृशी संस्कृती कडेन जुळल्ली आसा अशें तांणी सांगलें. गोंयचे कृशी संस्कृतीचेर फर्नांडीस हांणे ‘अ वॉक थ्रू हिस्ट्री ऑफ गोवा’ हें पुस्तक बरयलां. 82 वर्सां पिरायेचे फर्नाडीस दोन दशकां परस चड तेप खाझन शेताचेर संशोधन करतात. पृथ्वीचेर लघुगिरो पडल्या उपरांत सल्फ्यूरीक ऍसीड आनी धुल्लान पृथ्वी धापली आनी ताचो परिणाम हवामान, पर्जन्यमानाक तशेंच द गोंयचे शेती पद्दतीचेर जालो अशें तांणे सांगलें.
गोंयांतल्या उदकाची पातळी आयचे तुळेंत खूब कमी आशिल्ली. सध्याची जी पातळी आसा ती सुमार 4000 बीसी वर्सां पयलीची आसा. हालींसाराक उदका खाला पोरणी शारां संशोधकानी सोदून काडल्यात. ताचे वयल्यान पयलीं उदकाची पातळी सामकी उणी आशिल्ली हें स्पश्ट जाता अशें ताणे सांगलें. मांडवी न्हंयेत साठल्लो चिखोल उटंगाराच्या पावसाक लागून न्हंयेचे सकयल्ल्या वाठारांत एकठांय जालो आनी ताका लागून दिवाडी आनी चोडण हीं जुवीं तयार जालीं अशें ताणे सांगलें.
10 हजार बीसी वर्सां पयलीं दिवाडी आनी चोडणच्या लोकांची तांदूळ लागवडीची तांक वळखली. ताका लागून शेतकार समुदायाची स्थापणूक जाली. कुमेरी लागवडीच्यो नव्यो कल्पना, जाका स्लॅश अँड बर्न तंत्र म्हणटात ताका गोंयांत सुरवात जाली. स्थलांतरण करनास्तना शेती करपाची शक्यताय दिवाडेच्या लोकांनी वळखली. दिवाडी वाठारांत व्हडा प्रमाणांत पावस पडटालो. ताका लागून सैमीक साधनांचो उपेग करून बांद बांदपाची कल्पना दिवाडकारांनी सोदून काडली अशें जोजफ फर्नांडीस हाणे सांगलें.
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
