जिणेंतलो वेगळो अणभव सांगपी – धनया देंवचारा

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

धनया देंवचारा, पुंडलीक दादान बरयल्लें नाटक. दादान नाटक बरोवप आनी ते नाटक रंगमाचयेर पळेयलें की खूप गजाली त्या नाटकांतल्यान अणभवपाक मेळटात. हे अणभव, ह्यो जिणेतल्यो घड्णुको खूपशे विचार मनान हाडटा. ताचेर खोलायेन विचार करपाक दर एकल्या सामान्य मनशाक लायता. दादाच्या हेर नाटकांनी तांणी पळयिल्ले वा अणभवलेले, मनशाचे जिणेचें दर्शन जाता, समाजान वावुरपी मनीस, तांचें सुख – दुख्ख, हावेस, विचार, वृत्ती– प्रवृत्ती आमकां दिसता. दादाचें नाटक मनोरंजन करताच पूण तेच बराबर तें आमकां मनीस जिणेंतलो वेगळो अनुभव सांगता…. आनी दर एक मनीस तो अणभव घेता वा ती घडणूक आपल्या दोळ्यांनी पळयता.

धनया देंवचारा ह्या नाटकांतूय दादा मानवी जिणेंतलो संघर्श दाखयता. तेच बराबर लोकांचीं मनां दुखयनासतना अमानवी थरा वयलो देवचार आनी सैमातलो ताचो आसपाव, दर एक मनशा कडेन आशिल्लें ताचें नातें दाखयता. कुऱ्हाड उदकांत पडप, बायलेक उदकांत उडोवप ह्यो दोन काल्पनिक घड्णुको घेवन तांकां आपले अणभव जोडून नाटकाची काणी विस्तृत केल्या. नाटक विस्तृत करताना मानवी आनी अमानवी थरांचेर कथावस्तू आखून दोनुय थरांचो मेळ बसयला.

आमी जे तरेन देवचाराक उलो मारतात आनी तो आमच्या उल्याक पावता, असो आमचो समाज नाटकांत चित्रायला. मनशाचे सामान्य जिणेंत जसो विनोद घडून येता अथवा घडून येवं शकता हाचें नाटकीय स्वातंत्र्य घेवन विनोद घाला. तेच बराबर वेगळो विचार, मनशाचें जगणे, ताचे हावेस, ताच्यो आशा– निराशा, वृत्ती– प्रवृत्ती, दादलो आनी बायल हांचे मदले संबंद हाचेर उजवाड घाला. काळ बदलत आसा. गाव, वाठार बदलत आसा, मनीस प्रगत जायत आसा. हाचेर लक्ष दवरून सैमाचें– देवचाराचें मनशा कडेन आशिल्लें नातें कशें बदलत गेलां हाचो प्रवास नाटकांत आसा.

हालींच सांखळे- कारापूरा गणेशोत्सवांत जाल्ल्या प्रयोगा संबंदी सगळ्यान पयलीं सगळ्या कलाकारांचे, तंत्रज्ञाचे, दिग्दर्शकाचे अभिनंदन करतां. कारण उत्सवी रंगमाची म्हटली की लोकांचें मनोरंजन इतकोच हेतू मतीन दवरून नाटक निवडून सादर करतात. मनोरंजना भायर वेगळो विचार मांडपी नाटकां कमीच जाता. उत्सवी रंगमाचयेर नाटक बसोवप हे दिग्दर्शकाक मोठे आव्हान असता. ताचे कारण म्हणजे नट. सगळेच नट नाटकाचें शिक्षण घेतिल्ले नासतात. नाटकांतल्यान कामां करीत तांचें शिक्षण जाता. एक- दोन नवे पार्टी माचयेर आसतात. तांकां सगळ्यांक एकठांय करून तांचे कडल्यान आपल्याक फावं अशें काम करून घेवपाक खूप मेहनत घेवची पडटा आनी ती मेहनत दिग्दर्शकान घेतलेली हें नाटक पळोवन जाणवतालें.

प्रत्येक नटान आपली भुमिका बरे भशेन केली अशें हांव मानता. नाटकांचें विनोदाचें आंग बरे तरेन पार्ट्यांनी सादर केले आनी त्याच जोरान नाटकाक उभारी दिली. खंयसरूच पोजडेंपण दिसुंक ना. नाटकाचें दुसरें आंग, जें देवचार आनी ताचे विशीं नाटकांत आसलेली संकल्पना, मनशाचे हावेस, वृत्ती, आशा ज्या प्रमाणान दिसुंक जाय आसले ते खंयतरी उणें पडलें. तीनुय गावकारानी आपलीं आपलीं सवंगां बरीं वठयलीं. तेच तरेन खेत्री, मुंजो आनी निम्यो हांणी बरें काम केलें. देवचाराचें संवंग करपी पार्ट्यांन आपली भुमिका बरे तरेन पेलून व्हेली. कृष्णा आनी लोहिता हीं संवगां साकारप्यांनी आपापले कुवती प्रमाण काम केलें.

कांय जाग्यांचेर नट संवाद उगडास करून उलयताले आनी ताका लागून देवाण – घेवाण जावपाक कळाव जातालो, ते खातीर सलग चलपी देखाव्याक अनपेक्षित विराम येतालो. हो विराम सलग चलपी देखाव तुटक तुटक करतालो. दृश्य बदल करताना चड कळाव जातालो आनी हो कळाव नाटकाचो परिणाम तोडटालो.

आवाज येवजण बरी आसली, पुण नाटका वांगडा तिचो मेळ बशिल्लो दिसुंक ना. मेळ बरो बसत जाल्यार नाटकाक एक बरी उभारी मेळटली. उत्सवी रंगमाचयेर उजवाडा येवजण करपाक चड वाव मेळना, पूण, प्रयोगा दरम्यान केली येवजण पुरक दिसली. वाव मेळत जाल्यार आनिक बरी करू येता. नाटकातली पात्रांची न्हेसवण आनी रंगवण पात्रा प्रमाण सारकी आनी पूरक दिसली. 

एकंदर मनोरंजनाच्या आंगान प्रयोग बरो जालो. नाटकाच्या दुसऱ्या आंगाचेर म्हणजे नाटकांत दादान बरयिल्ल्या दुसऱ्या विचारांचेर लक्ष दित जाल्यार नाटक पूर्ण आंगान लोकां मुखार येतलें.

उत्सवी रंगमाचयेर हें नाटक सादर करूंक घेतिल्ले खातीर सगल्यांचें अभिनंदन करता. कारण आमी उत्सवी रंगमाचयेर फक्त मनोरंजन होच हेतू मतीन दवरून नाटक सादर करतात. नाटकांतल्यान एक वेगळो, समाजाक देख दिवपी बरो विचार ह्या नाटकांत आसा. तो विचार तुमी नक्कीच केला आसतलो, अशें हांव मानता. अश्या तरेचीं नाटकां उत्सवी रंगमाचयेर हाडपाची तुमची आवड आनी मेहनतीक यश आवडेंता. फुडल्या प्रयोगा खातीर शुभेत्सा.    

अजय फोंडेकार

9822878204