…जाल्यार म्हजें नाटक पळोवंक कोण येतलो?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

सर्तीचो दर्जो वाडटलो जाल्यार नव्यो मौलिक संहिता येवप गरजेचें. अनुवाद तान भागयत, पूण भूक भागोवंक नवी स्क्रिप्टच जाय. ती ह्या मातयेंतल्या विशयाचेर जाल्यार अती उत्तम.

फोंडें शारांत रावपी ज्येश्ठ अभिनेते रघुनाथ साकोर्डेकार हांणी नाटक, सिनेमा, टीव्ही, टेलीफिल्म, रेडीयो, सूत्रसंचालन ह्या मळांचेर मोलादीक सासणाच्यो कुरवो कोरांतल्यात. अभ्यास, सातत्य आनी नवकल्पना ही तांची खासियत. 

-हालींच तुमी कला अकादमीच्या ब गट नाटक सर्तीचें परिक्षण केलें (दुसरे खेपे). ह्या ब गट नाटकांच्या दर्ज्याविशीं तुमकां कितें सांगन दिसता? 

* हय… खंयच्याय नाटक सर्तीचीं सगळीं नाटकां तटस्थपणान पळोवप हो एक बरो, वेगळो आनी विचार करूंक लावपी अणभव. कलाकार म्हणून म्हाका शिकपाक आनी समृद्ध जावंक तो मदत करता. कला अकादेमीचो ‘ब’ गट हो नवोदितां खातीर आसा. एकदां‘अ’ गटांत भाग घेतलो काय ‘ब’ गटांत तो कलाकार वांटेकार जावपाक तयार नासता कारण त्या कलाकारान एक पावंडो हुपिल्लो आसता. सर्त मराठी भाशेंतली आशिल्ल्यान संवाद शुद्ध भाशेंत उलोवचे ही अपेक्षा आसता. वाचीक अभिनय जातूंत उच्चार आनी भाशा उलोवपाची पद्दत, चढ-उतार, स्पश्टता, आवाजाची पट्टी ह्या विभागांत परिस्थिती तितली समाधानकाक ना, अशें दुर्दैवान म्हणचें पडटा.

नाटकाच्यो तांत्रिक बाजू म्हणजे संगीत आनी उजवाडा येवजण, नेपथ्य, रंगभूशा ह्या सगल्या बाबतींत गोंयचे कलाकार मात्तूय फाटीं नात अशें म्हजें प्रामाणिक मत आसा. हांव तर म्हणीन की तंत्रिक बाबतींत गोंयचे कलाकार हेर राज्यां परस मुखार आसात. अभिनयाचे बाबतींत सांगपाचें जालें जाल्यार बरो दिग्दर्शक आनी आपल्याक पेलता ती संहिता घेवन प्रामाणिक यत्न केल्यार दर्जोय सुदारपाक मजत जातली आनी सर्तीचो उद्देश सफळ जावूं येता.

– तुमी ‘सत्य माड्डितां माड्डितां’ ह्या कोंकणी नाटकांत शीख तरणाट्याची आनी सुंवारी ह्या कोंकणी नाटकांत आजेन्त मोन्तेरो ह्यो भुमिका केल्यो, त्यो रसिकांच्या काळजांत घर करून आसात. ह्या पात्रांचो अभ्यास करून त्यो सादर करतना कसल्यो अडचणी आनी आव्हानां आयलीं?

* हांवें म्हजें कोंकणीं सर्तींतलें पयलें नाटक सादर केलें तें ‘सत्य माड्डितां माड्डितां, 1994 ह्या वर्सा. तेन्ना आंगांत जोश आशिल्लो, मस्ती आशिल्ली आनी कितें तरी करून दाखोवपाची उमेद आशिल्ली. धा- बारा कोंकणीं उतरां जर सोडलीं जाल्यार सगळे संवाद पंजाबी हिंदींत. तांचो फेटो बांदप होच एक मोठो आक्त आसतालो. हांवेंन दोन सरदारजीं कडेन वळख काडली आनी तांकां रेगुलर मेळुंक लागलों.  एकट्या कडल्यान फेटो बांदपाचें प्रशिक्षण घेतलें. ताणेंच म्हाका फेट्याचें कापड फुकट दिलें. त्या नाटकाचे 40- 50 प्रयोग आमी केले. दर प्रयोगाक म्हाका मेकप आनी फेटो बांदप हाका एक वर लागतालें. भंय दिसतालो तो फेटो मदींच सुटत म्हणून. तांचे कडेंन तांच्या भाशेंत उलोवप गरजेचें आशिल्लें. त्याशिवाय तो हेळ, ती सरदारजीची भाशेची नजाकत, उबे रावपाची पद्दत, राग येतकच हातांतल्या कड्या कडेन केल्ले चाळे ह्यो सगल्यो लकबी जाणां जावन घेवप गरजेचें आशिल्लें. केश, कंगा, कडें, कचेरा आनी कृपाण ह्या संदर्बांत तांचे कडल्यान जाणून घेवप गरजेचें आशिल्लें. एका आयतारा एका सरदारजी बरोबर ताच्या घरा रावन हांवेंन ते कितें करता तें अणभवलें. दिसभर फेटो तकलेक बांदून उरिल्ल्यान केस गुजगुजता, तकलेक वास मारता म्हणून आयतारा सकाळीं तांची घरचीं तांचे केस धुवपाचो आक्त करता तोय अणभव हांवेंन घेतलो.

दुसऱ्या वर्सा (1995) विष्णू वाघ हांचें ‘सुंवारी’ नाटक केलें. तातूंतलो आजेंत कॉस्त ही भूमिका केली. आजेंत कॉस्त म्हणजे मोंतेर आनी मोंतेर म्हणजे क्रूरकर्मा. हलकट, राकट, बायलांचेर वायट नदर दवरपी उरफाट्या काळजाचो व्हीलन. तो कोंकणी उलयतालो. आमी ते खातीर साश्टींतली कोंकणी निवडली. ती कार्रेगाद कोंकणी शिकपांत खूब वेळ गेलो. ताचो हांसो बायलांची भूक दाखोवपी नदर आनी खर्जातलो आवाज तयार करपाक खूब दीस गेले. परत परत ताळो पडटालो पूण ताळो पडिल्लो आसतना तशीच तालिम घेत घेत आजेंतीचो आवाज हांवें तयार केलो.

ह्या दोनूय भुमिकांक प्रचंड प्रतिसाद मेळ्ळो. आयज 25- 30 वर्सां उपरांत म्हज्यो ह्यो भूमिका लोकांच्या यादींत आसा, हातूंतूच  ताचें यश आसा. सरदार तेजिंदर सिंग ही भूमिका आनी पर्यायान तें नाटक सात वेळा पळयिल्लो एक प्रेक्षक म्हाका तेन्ना मेळिल्लो, हें म्हजें भाग्य न्ही?

– कोंकणी नाटकांतलो पार्ट करतना मराठी नाटकांतल्या पार्टापरस तुमी कम्फर्टेबल आसतात काय कितें? कारणां सांगशात?

• कोंकणी म्हजी मायभास, हांव व्यक्त जाता ती भास. कोंकणी नाटक करता आसतना मराठी नाटकांनी हांवेंन खूब भूमिका केल्यो. ‘अ’ गट मराठी नाट्यसर्तींत पांच फावटी पयलें/ दुसरें येवन आमी अंतीम फेरींत महाराष्ट्रांत पावले. जितलो कोंकणी नाटकांत हांव कम्फर्टेबल आसता तितलोच मराठी नाटकांत. कारण कोंकणी भास स्वताची आशिल्यान नाटकांतल्यान व्यक्त जावप सोंपें जाता. मराठी भाशा शिकिल्ल्यान आनी तालमीच्या निमित्यान भाशेचर मात्शे चड काम केल्ल्यान सोंपें जाता. म्हज्या मतान कमीत कमी 50- 60 दीस येसाय घेवप गरजेचें.

– कला अकादेमीची वर्सुकी कोंकणी नाटकांची सर्त रोखडीच जाहीर जावपाची आसा. तुमी कांय दशकां हे सर्तींतले आघाडीचे नट. सर्तीचो दर्जो बरोच वाडला काय मात्सो वाडला?

* सर्तीचो दर्जो वाडटलो जाल्यार नव्यो मौलिक संहिता येवप गरजेचें. अनुवाद तान भागयत, पूण भूक भागोवंक नवी स्क्रिप्टच जाय. ती ह्या मातयेंतल्या विशयाचेर जाल्यार अती उत्तम. पोरणीं हिंदी पदां चड काळ तिगलीं, नवीं रोखडींच फामाद जातात आनी रोखडींच यादींतल्यान ना जातात. तंत्रीक आंगांनी आमीं खूब फुडें आसात. अभिनयांत नवे नवे कलाकार, खास करून स्त्री कलाकार, मुखार येत आसात. शिकिल्ले आनी नवे नवे प्रयोग करपी दिग्दर्शक गोयांत उपाट आसात. गरज आसा ती नवी संहिता दिवपी लेखकाची. म्हज्या सुरवेच्या कालांत नव्यो संहिता येताल्यो, आयज चड नाटकां फोरेन स्क्रिप्टीचे अनुवाद आसतात. अनुवादीत नाटकांय जायच पूण मौलिक नाटकां बरोवपी वाडपाक जाय. ते वाडले जाल्यार भट्टी बरी जमतली. दर्जोय वाडटलो.

— रंगमाचये वांगडाच तुमी टेलिफिल्म, फिल्म हातूंतय यशस्वीपणान काम केलां. फिल्म आनी नाटक हातूंतल्या भुमिकांनी मुळावो फरक कितें?

* पोट भरतकच धेंकर येवप ही बरें जाल्ल्या जेवणाक दिल्ली पावती. नाटकाचे जितले फावट प्रयोग जाता तितलेय फावट म्हाका धेकर येता. प्रत्येक वेळा मजा येता. नाटक सादर करतकच मेळपी आनंद वेगळो. त्या भिरकेंत तूं कितलोसोच वेळ उरता. ती गुंगी कलाकार म्हणून म्हाका घेवंक आवडटा. टेलिफिल्म, फिल्म ही आयज काळाची गरज. हो अनुभव वेगळो. पूण जण एकल्या कलाकारान होय अणभव घेवचोच. दरेक सीन उत्कृष्ट शूट जातकच तो सिनेमांत समाविष्ट जाता. नाटकांतलो अणभव सिनेमांत उपेगाक येता हें सिद्ध जालां. नाटक मात्शें लाऊड, जाल्यार सिनेमा खूब नैचुरल. नाटकांत पुराय देह उलयता, सिनेमांत चड चेहरो उलयता.

– तुमी खूब नाटकां पळयतात. हेरांचीं. सर्तीचीं, बाकीचीं. इतिहासीक, संगीत बी. एका कलाकाराचे वाडी खातीर, अभिनेत्या खातीर नाटकां पळोवप कितलें गरजेंचें आसता?

* हांव माचयेर चडलों तो दुसऱ्यांची नाटकां पळोवन. आयजूय हांव खूब नाटकां पळयतां. ती संवंय हांवें अजुनूय दवरल्या. दुसऱ्यांचीं नाटकां म्हाका स्टेजीर कितें करचें हें शिकय नासत, पूण स्टेजीर कितें करचे न्ही हें मात म्हाका शिकयता. नाटक पळयतना प्रेक्षक कितलो गूंग जाता, कसो प्रतिसाद दिता हें पळोवंक मेळटा. नव्यो नव्यो कल्पना येतात. आनी मुळांत हांव जर कोणाचींच नाटकां पळोवंक वचचो ना जाल्यार म्हजें नाटक पळोवंक कोण येतलो, कित्याक येवचें तांणी?