भांगरभूंय | प्रतिनिधी
गोंय हें भारताच्या पश्चिमी भागांतले एक ल्हानशें राज्य. जशें आमचें गोंय हें निसर्ग आनी वेळे खातीर फामाद आसा तशेंच आमची संस्कृती आनी तिचें खाशेंलपण हाकाय तितलेंच म्हत्व आसा. आमच्या संस्कृतीचे खुबशे भाग हे सैमाचेर अवलंबून आसा. गोयच्यो देवराई, जंगलां, जायते सण, जात्रो आनी खाशेलें दीस हेय बी ऋतू प्रमाण मनयतात. जाय त्या जात्रांक जावं सणाच्या दिसाक जाय त्या वनस्पतींचो आनी झाडांचो उपयोग आमी करतात. चवथी वेळार नव्याची पूजा म्हणून सुपारेचें पोफळ पूजतात, तशेंच चवथीक तरेतरेचीं फळां आनी फुलां माटोळेक बांदतात. गोंयांत जायतीं झाडा जशें की माड, काजू, सुपारी, पणस आनी आंबे हांचें खाशेलेंपण आमकां खबर आसा. आमचें भुरगेपणण आनी जीण ह्या झाडांक लागून फुलता. हाका लागून गोंयच्या थळावी झाडांची वळख आसप हें खूब गरजेचें आसा अशें म्हाका दिसता. आमच्या भोंवतणी आशिल्लीं झाडां आनी तांचे मनशाक जावपी फायदे हें किदें आमच्या खातीर नवीन ना !
तुमी केन्ना मोल्या जंगलांत ट्रॅकाक गेल्या आनी एक व्हडलें झाड तुमच्या दृश्टीक आयलां ?? अशें झाड जांचेर हात भोंवडायल्यार मानग्याची कात कशी दिसता. हेंच झाड म्हणल्यार माट्टी…. आयज आमी आमच्या दक्षिण भारत तशेंच पश्चिमी घाटांचेर मेळपी एका सुंदर आनी व्हड वृक्षाची म्हायती करून घेवया. ह्या झाडाची साल आनी खोड हें मानग्याच्या फाटी भशेन आसता आनी म्हणून ह्या झाडाक ‘क्रोकोडायल बार्क ट्री’ अशेंय नांव आसा. कोंकणीन ह्या झाडाक माट्टी अशें म्हणटात. हे झाड 30 मीटर मेरेन वाडटा आनी तुमी जाणात ह्या झाडाच्या खोडात उदकाची सांठवण आसता. “माट्टी” हें गोंयचें राज्य झाड म्हणूनय वळखतात. एप्रिल आनी मे म्हयन्यांत ह्या झाडाक फुलां येतात, बारीकशा लांब देठाचेर येवपी सुंदर अशी धवीं फुलां शेवण्याक खूब आवडटात. ह्या झाडाच्यो बिंयो ल्हान भोवऱ्या भशेन आसता आनी त्यो खूब हलक्यो आसल्या कारणान सहज परिसरांत पसरतात. ह्यो बिंयो चवथीक माटोळेकूय बांदतात. आतां तरी तुमच्या लक्षांत आयलेंच आसतलें हांव खंयच्या झाडा विशीं उलयता तें!!
ह्या झाडाचे मुखेल उपयोग म्हणल्यार हे झाड उजो पालोवपी तशेंच पोटाच्या विखारांनी वखद म्हणून वापरलें वता. ह्या झाडाचेर खुबशीं सुकणी निबून आसतात आनी Tussar silk moth जातीचे पाखे माट्टीचेर वाडटात. अशे आनी बरेच फायदे आमकां झाडा पेडाकडल्यान जातात. माट्टीचें झाड मोलें तशेच तांबडीसुर्लाच्या जंगलांनी दिसून येतात. फुडले खेपे तुमी जेन्ना थंय वता तेन्ना ह्या झाडाचेर लक्ष मारात.
आमच्या भोंवतणी जें शिमिटाचें जंगल वाडटा आनी हवामानांत जावपी तीव्र बदल जाल्ल्यान आमकां फक्त हीं झाडांच वाचोवपाक शकतात. हवामानांतले विशिश्ट अशे हे बदल म्हणजे गरमी वाडप, अवकाळी पावस पडप, न्हंयो सुकप ह्या सारके परिणाम मनश्या बरोबर झाडांचेरूय जातात . झाडांची वाड, फुलपाचो काळ, फळां येवपाचो काळ ह्या सगळ्याचें ऋतुचक्र बदलत चल्लां. ह्यो गोश्टी जरी आमी परत आशिल्ल्यो तशो करपाक शकनात तरी आमी सैमाचो आनी अंत न पळोवपाक किदेंतरी मदत करूं शकतात अशें म्हाका दिसता. आमचें राज्य झाड आशिल्लीं जंगलां आनी सुंदर अशीं झाडां वाडून आमच्या फुडल्या पिळगेक ही सोबीतकाय पळोवपाक आनी उपभोगपक मेळची अशें जर दिसता जाल्यार आमकां ह्या झाडांची काळजी घेवचीच पडटली.
(तुमी हो क्यूआर कोड स्कॅन करून सामान्य भारतीय झाडां विशीं एक पुस्तिका डावनलोड करूंक शकतात.)
गायत्री बखले
@Gayatribakhale
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
