भांगरभूंय | प्रतिनिधी
भक्ताच्या उल्याक धांवन वचपी, आंगवणीक पावपी आदिशक्ती, आदिमाया देवी लयराई जत्रा म्हणल्यार संबंध शिरगांवचे सुख समृद्धीचें प्रतिक. पिळग्यान पिळग्यो चलत आयिल्ली ही जात्रा आनी देवी ही गोंय आनी भायल्या गांवांतल्या लोकांचे एक श्रद्धास्थान मानतात. लाखांनी भक्तगण (धोंड) रखरखत्या अग्नी दिव्यांतल्यान मोठ्या आनंदान ‘हरहर महादेव’ असो जयघोष करीत चलतात. अग्नीदिव्य म्हणजेच होमकुंड हें हे जात्रेची खासियत.
हजारांनी भक्तांचें आदरस्थान दिवचल म्हालांतले शिरगांवच्या लयराई देवळाचो होमखंड उत्सव हो भव्य दिव्य चमत्कार अशें म्हणीन दिसता. देवीचे धोंडगण जात्रेच्या व्रताक 3 ते 5 दीस पयलींच घराभायर एका पवित्र जाग्याचेर माटव घालुन रावतात. उपास- तापास करतात. शिवराक जेवण, सोवळें- ओवळें पाळटात. ह्या दिसांनी ते फक्त फळां आनी मुगाचें कण्ण खावन रावतात. चड करुन गर्मेचे दीस आशिल्लान ते आंबे, काळींग, आडसरांचो फराळ करतात. धार्मिक वातावरणात व्रतस्थ रावतात. आपल्या कुटूंबा पासून पाच दीस वेगळे रावतात.
सव्या दिसा देवी लयराईच्या दशनार्थ श्रीक्षेत्र शिरगांवां येवन देवीचो गजर करीत धोल- ताश्यांच्या नादाचेर बेधुंद जायत देवळा भोवतणी फेर धरतात. धवेंफुल्ल पुडवें, खांद्याचेर धवो फुल्ल वालो नाजाल्यार नवें कोरें रसमी सोंवळें, हातांत बेत, ताचेर रंगीबेरंगी गोंडे हें घेवन सज्ज आसतात. रातभर देवीच्या नांवाचो गजर चालूच आसता. फांतोडेर एके फुलवातीन (चंद्रज्योतीन) पेटयिल्या देवीचें अग्नीदिव्य म्हणजेच पेटत्या होमखणांतल्यान, रखरखीत पेटिल्ल्या जळत्या इंगळ्यां वयल्यान आनंदान चलतात. शेंकड्यांनी वर्सांची ही परंपरा. शिरगांव तशेंच आशीकुशीचीं सगलीं गांवां मनशांनी प्रफुल्लीत, उत्साही आसतात. गोंयच्या गांवांचे शीमेर वडाच्या झाडा पोंदा पोरण्यां देवळाच्या वस्ती पासून पयस पवित्र थळ आशिल्लें. सगले व्रतस्थ धोंड एकठांय जयघोश करीत अग्नीदिव्या कडेन येतात. ‘हरहर महादेव’ करीत होमखंडांतल्यान वतात. तांचे बरोबर देवीचो कळस वता. गोंयच्या सांस्कृतीक जीवनात अग्नीदिव्य होमखण ह्या एकंदरीत सुवाळ्याक मानाचें स्थान आसा. कडक सोवळें ओवळें, कुटूंबा पसून वेगळें रावप सामकें गरजेचें.
हे जात्रेचें आनीक एक खाशेलेंपण म्हणजे मोगरीची फुलां. बारीक कळयो विकूंक येतात, सायबिणीक मोगरेची सुगंधी फुलां खूब आवडटात. हजारांनी रुपयांची फुलकारांक जोड जाता. देवदेवतेच्यो मुर्ती, दोरे, हळद, पिंजर, चंदन हे साहित्य विकणारे, हॅाटेल, खानावळ, थंड पेयां, आयसक्रिम विकपी, लाडू, हालवो, रेवड्यो, चणे, फुटाणे विकप्यांकूय खूब गिरायक जाता. खरेंच ही जात्रा म्हणजे वर्साचो खर्च सुटता, अशें म्हणू येता.
खरेंच लयराईची जात्रा म्हणजे पर्वणीच. हजारांनी भक्त देवीचें दर्शन घेतात. कुवतीप्रमाणे फंडपेटयेंत पयशे अर्पण करतात. देवीच्या मंदिराचेर अवलंबून आशिल्ले वेवसायिक फुलकार खण, नारळ, उजवाती, कापूर, नाल्ल, ओटयेचें साहित्य विकणारे हे जात्रेचेर खुश आसतात. गोंयांतली सगल्यांत व्हडली आनी निमणी जात्रा. जात्रे उपरांत देवीचो कौल घेतले बगर कोणूच घरा वचनात.
जात्रे निमतान थोडे भाविक अस्नोडेंच्यान चलत शिरगांवां वतात. आपसांतले भेदभाव, जातपात विसरुन व्रतस्थ धोंड एकत्र नामघोष करतात. तांचो एकंदर पेहराव पळोवन जीव तृप्त जाता. भगभगतें होमखण पळोवन मन सामकें प्रसन्न जाता. ते पेट्टिल्ल्या इंगळ्यांचें पवित्र होमखण दोळ्यां मुखार येता आनी तोंडांतल्यान उतरां येतात, ‘माते लयराई सगळ्यांचे रक्षण कर. जात्रेची सगल्यांक मना काळजा सावन परबीं.
सिद्धी तिळवे
797253532
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
